Chất vấn là một hình thức giám sát trực tiếp của Quốc hội đối với các cơ quan và cá nhân phụ trách bộ máy công quyền nhằm bảo đảm việc thực thi pháp luật và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của cử tri. Ngay từ khi Quốc hội mới được thành lập, việc chất vấn đã được thực hiện nghiêm túc trong không khí thực sự dân chủ của một quốc gia mới giành được độc lập.
Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa 1 khai mạc ngày 23/10 và kéo dài 13 ngày cho đến ngày 9/11/1946 giữa lúc tình hình trong nước có nhiều biến động. Quân Pháp đã thay thế quân Tưởng; chiến tranh lan rộng ở Nam Bộ và Nam Trung Bộ…Do vậy, chương trình quan trọng nhất của kỳ họp này là thông qua được Bản Hiến pháp đầu tiên, Bộ Luật lao động, nội quy và thông qua các báo cáo. Nhưng không khí sôi nổi hơn cả lại là khi các đại biểu chất vấn và các thành viên Chính phủ trả lời chất vấn.
Đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc.
Nhà sử học Dương Trung Quốc cho biết: Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cùng toàn bộ các thành viên của Chính phủ trả lời hơn 80 câu hỏi của các đại biểu Quốc hội, tập trung vào việc thực hiện những chính sách của Nhà nước trong những ngày đầu độc lập. Phiên chất vấn đã diễn ra một cách rất dân chủ và kéo dài đến tận nửa đêm mới kết thúc.
Nhận xét chung về những vấn đề các đại biểu chất vấn, Chủ tịch Hồ Chí Minh phát biểu: “Chính phủ hiện thời mới thành lập được hơn 1 năm, hãy còn thanh niên. Quốc hội bầu ra được hơn 8 tháng lại còn thanh niên hơn nữa. Vậy mà Quốc hội đã đặt những câu hỏi thật già dặn, khó trả lời, đề cập tới tất cả những vấn đề có quan hệ đến vận mệnh nước nhà. Với sự trưởng thành chính trị và sự quan tâm về việc nước ấy, ai dám bảo dân ta không có tư cách độc lập?”
Từ những hồi tưởng về một phiên chất vấn đầu tiên của Quốc hội, về những khó khăn gian khổ mà các đại biểu phải trải qua cũng như những tình cảm yêu mến mà đồng bào, cử tri dành cho
