Các chuyên gia cho rằng những lựa chọn đáp trả của ông Biden có thể bao gồm từ tấn công lực lượng của Iran bên ngoài hoặc thậm chí bên trong Iran, cho tới lựa chọn tấn công trả đũa thận trọng hơn chỉ nhằm vào các nhóm dân quân mà Iran hậu thuẫn chịu trách nhiệm cho cuộc tấn công vừa rồi.
Lực lượng Mỹ tại Trung Đông đã bị tấn công tới hơn 150 lần bởi các lực lượng được Iran hậu thuẫn tại Iraq, Syria, Jordan và ngoài khơi bờ biển Yemen kể từ khi cuộc chiến Israel-Hamas bùng nổ vào tháng 10 năm 2023.
Tuy nhiên, các cuộc tấn công đã không khiến binh lính Mỹ nào thiệt mạng và đã không làm nhiều binh lính Mỹ bị thương cho tới cuộc tấn công vào ngày Chủ Nhật vừa rồi. Cuộc tấn công được thực hiện nhằm vào một tiền đồn viễn chinh có tên Tower 22 ven biên giới Đông Bắc của Jordan giáp với Syria. Vụ tấn công này cho phép ông Biden có tiền lệ chính trị để tấn công trả đũa, tấn công lực lượng do Iran hậu thuẫn mà không lo ngại gây ra chiến tranh trực tiếp với Tehran.
Ông Biden đã khẳng định Mỹ sẽ phản hồi và không đưa ra thông tin nào khác.
Các thành viên đảng Cộng Hòa cáo buộc ông Biden đã để cho lực lượng Mỹ rơi vào thế bị động, chờ thời điểm một tên lửa hoặc máy bay không người lái lọt qua hàng phòng thủ bảo vệ các căn cứ. Họ tin rằng ngày đó đã xảy ra vào Chủ Nhật vừa rồi, khi một máy bay không người lái tấn công một chiều đã tấn công gần một doanh trại vào sáng sớm.
Họ khẳng định ông cần phải tấn công Iran để trả đũa.
Thượng Nghị sĩ đảng Cộng Hòa Tom Cotton phát biểu: “Ông ta đã để binh lính của chúng ta rơi vào thế bị động. Câu trả lời duy nhất phù hợp cho những cuộc tấn công này là trả đũa quân sự tàn khốc nhằm vào lực lượng khủng bố của Iran, cả trong Iran và trên toàn Trung Đông”.
Thành viên đảng Cộng Hòa dẫn đầu ủy ban giám sát quân đội Mỹ tại Hạ viện Mỹ, ông Mike Rogers, cũng đã kêu gọi đưa ra hành động nhằm vào Tehran.
“Đã tới lúc Tổng thống Biden buộc chế độ khủng bố Iran và những phe ủy quyền cực đoan của họ phải chịu trách nhiệm cho những cuộc tấn công mà họ đã gây ra”.
Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, người được kỳ vọng sẽ đọ sức với ông Biden trong kỳ bầu cử tổng thống Mỹ năm nay, đã đánh giá vụ tấn công này “là hậu quả của sự yếu mềm và bị động của Joe Biden”.
Chính quyền tổng thống Biden đã khẳng định đã có các biện pháp triệt để nhằm bảo vệ binh lính Mỹ trên toàn thế giới.
Một thành viên đảng Dân Chủ đã lên tiếng lo ngại cho rằng chiến lược giới hạn cuộc xung đột Israel-Hamas trong lãnh thổ Gaza đang thất bại.
Hạ Nghị sĩ đảng Dân Chủ Barbara Lee đã phát biểu: “Như chúng ta đang thấy, cuộc chiến đang vượt khỏi tầm kiểm soát. Cuộc chiến này đang dần lan rộng thành chiến tranh khu vực, rất tiếc Mỹ và binh lính của chúng ta đang trong vòng nguy hiểm”, và đã một lần nữa kêu gọi đưa ra lệnh ngừng bắn cho cuộc chiến Israel-Hamas.
Ảnh: Planet Labs PBC/qua REUTERS.
Vấn đề không đơn giản
Hạ Nghị sĩ đảng Dân Chủ Seth Moulton, từng tham gia bốn chuyến phục vụ tại Iraq trong lực lượng lính thủy đánh bộ, hối thúc các thành viên đảng Cộng Hòa ngừng kêu gọi gây chiến, khẳng định “ngăn chặn đã khó, chiến tranh còn khó hơn”.
“Tới những diều hâu con đang kêu gọi gây chiến với Iran, các ông bà đang hành động đúng theo mong muốn của kẻ thù – và tôi muốn xem các ông các bà gửi con trai con gái mình tới chiến trường. Chúng ta cần có một phản hồi hiệu quả mang tính chiến lược có lợi cho chúng ta”.
Các chuyên gia cảnh báo bất kỳ quyết định tấn công nào nhằm vào lực lượng trong nước của Iran cũng có thể sẽ buộc Tehran phải phản hồi bằng vũ lực, khiến tình thế leo thang và kéo Mỹ vào một cuộc chiến diện rộng tại Trung Đông.
Jonathan Lord, Giám đốc chương trình an ninh Trung Đông tại Trung tâm Vì Nền An ninh Mỹ Trong Thời đại Mới, cho biết quyết định tấn công nhằm vào Iran có thể sẽ khiến Tehran phải đưa ra những câu hỏi mang tính sống còn cho chế độ của họ.
“Khi đưa ra những phản hồi quá mức, chúng ta sẽ bị coi là đã leo thang căng thẳng trong mắt người Iran”.
Charles Lister của Viện Nghiên cứu Trung Đông tại Washington cho biết, một phản hồi có tiềm năng bao gồm tấn công những mục tiêu đáng chú ý cụ thể hoặc một nhóm dân quân đáng chú ý trong số các tổ chức được Iran hậu thuẫn tại Iraq hoặc Syria.
“Điều xảy ra trong sáng hôm nay đã ở mức nằm ngoài toàn bộ những cuộc tấn công mà các nhóm ủy quyền này đã thực hiện trong hai tới ba tháng vừa qua… (nhưng) mặc cho những kêu gọi phản hồi nhằm vào Iran, tôi không tin rằng chính quyền hiện tại sẽ cắn mồi câu”.
Một quan chức bộ quốc phòng Mỹ cho biết vẫn chưa rõ hậu quả mức thứ hai và thứ ba đằng sau quyết định tấn công Iran là gì.
“Trừ khi Mỹ sẵn sàng tham chiến toàn diện, tấn công Iran không mang lại lợi ích gì cả”.
Tuy nhiên, ông Lord và các chuyên gia khác cũng nhận định Israel đã tấn công các mục tiêu của Iran tại Syria trong nhiều năm qua, và đã không khiến Iran chùn bước, bao gồm vụ tấn công tiêu diệt bốn quan chức của Đoàn Vệ binh Cách mạng Iran tại Damascus trong ngày 20 tháng 1 vừa rồi.
Mỹ cũng đã tấn công nhiều mục tiêu liên quan tới Iran ngoài lãnh thổ Iran trong những tháng qua. Trong tháng 11, quân đội Mỹ cho biết đã phá hủy một cơ sở được sử dụng bởi không chỉ các nhóm do Iran hậu thuẫn mà cũng được sử dụng bởi chính Đoàn Vệ binh Cách mạng Iran.
Tuy nhiên ông Lister cho biết, Mỹ đã nhiều lần tấn công các mục tiêu Iran ngoài lãnh thổ Iran trong quá khứ, như vụ tấn công trong năm 2020 nhằm vào đại tướng cấp cao của Iran, Qassem Soleimani, và đã chỉ nhận được phản ứng trong khoảng thời gian có giới hạn.
“Điều này cho thấy rằng trong giới hạn nhất định, khi hành động đủ cứng rắn và khoa trương, chúng ta đã thường xuyên nhận thấy rằng có thể khiến Iran phải nhún nhường”.
Nguyễn Quang Minh (theo Reuters)
