Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 30/12 tuyên bố người dân nước này không hoan nghênh Thủ tướng Abe, và ông Abe đã “đóng cánh cửa các cuộc gặp với các lãnh đạo Trung Quốc” sau khi ông đến thăm đền thờ chiến tranh Yasukuni.
Với chuyến viếng thăm đền Yashukuni “ông Shinzo Abe đã đóng cánh cửa các cuộc gặp với các lãnh đạo Trung Quốc”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Tần Cương cho biết.
Ông Tần Cương cũng diễn giải thêm: “Từ khi lên nắm quyền, ông Abe đã đánh giá sai quan hệ Trung-Nhật và phạm phải hết sai lầm này đến sai lầm khác, nhất là việc đến viếng đền Yashukuni, nơi vinh danh các tội phạm chiến tranh loại A. Đó là những tên phát xít ở châu Á”.
Phát ngôn viên Trung Quốc kết luận, “tất nhiên, nhân dân Trung Quốc không thấy thiện chí ở một lãnh đạo Nhật như vậy và lãnh đạo Trung Quốc sẽ không gặp gỡ ông Abe”.
Thủ tướng Nhật Abe trong chuyến thăm đền Yasukuni sáng 26/12.
Cũng vì chuyện thăm đền Yashukuni, Hàn Quốc cho biết sẽ không tham gia vào các cuộc thảo luận về việc chia sẻ thông tin tình báo và về các vấn đề quân sự mà Seoul và Tokyo dự kiến tổ chức vào đầu năm tới.
Ngay sau khi lên nắm quyền hồi tháng 12/2012, ôgn Shinzo Abe đã khẳng định hy vọng có cuộc gặp với các lãnh đạo Trung Quốc. Tuy nhiên, tuần qua Thủ tướng Nhật Bản bất ngờ tới thăm đền Yashukuni, nơi thờ tự những người anh hùng hy sinh cho nước Nhật qua các cuộc chiến tranh trong lịch sử.
Trong số các bài vị thờ ở đền Yasukuni, có hơn một chục nhân vật mà sau Thế chiến thứ 2 đã bị quân đồng minh kết án là tội phạm chiến tranh hạng A. Chính vì vậy các cuộc viếng thăm đền Yashukuni của chính khách Nhật vẫn thường gây căng thẳng ngoại giao với các nước láng giềng như Hàn Quốc và Trung Quốc, những nước từng bị Nhật Bản chiếm đóng.
Tuy nhiên nói với các phóng viên sau khi thăm đền ông Abe cho biết Nhật “sẽ không bao giờ gây ra chiến tranh một lần nữa” và ông muốn “xây dựng tình hữu nghị với Trung Quốc và Hàn Quốc”.
“Cấm cửa” 5 năm?
Tờ Thời báo Hoàn cầu đã gợi ý việc cấm các chính khách cao cấp của Nhật viếng thăm đền tới Trung Quốc trong năm năm.
Nhưng khi được hỏi Trung Quốc liệu có ngưng liên hệ cấp cao với với Nhật Bản, hoặc không mời ông Abe tới dự Diễn đàn Hợp tác kinh tế Châu Á -Thái Bình Dương (APEC), hội nghị thượng đỉnh năm tới - mà Bắc Kinh đăng cai – ông Tần Cương cho biết: “Đối với câu hỏi về hội nghị thượng đỉnh APEC năm tới, chúng tôi sẽ đối phó với vấn đề này phù hợp với các quy định và thông lệ của APEC.”
Bình luận về chủ đề lãnh đạo Nhật thăm đền Yasukuni, Giáo sư Jeff Kingston từ Temple University tại Tokyo cho rằng việc thăm đền Yasukuni cho thấy ông Abe là “người mạnh bạo”, không e sợ Trung Quốc.
Nhưng cũng có ý kiến cho rằng ông Abe có mục đích lớn hơn mà ông đang ấp ủ có lẽ là việc ông muốn thay đổi cơ bản “Hiến pháp hòa bình” thời hậu chiến của Nhật.
Giống như nhiều người thuộc cánh hữu tại Nhật, ông Abe tin rằng Nhật đã bị Hoa Kỳ ép để đưa ra bản hiến pháp và ông Abe muốn thay đổi.“Ông Abe đã khiêu khích Trung Quốc và Trung Quốc đã phản ứng đúng như cách mà ông muốn,” giáo sư Kingston nói.
Theo Vũ Quý (AFP, BBC)
