Gần 3 thập kỷ Khaisilk “treo lụa ta bán lụa tàu”: Trách nhiệm quản lý ở đâu?

Như chưa hề có cuộc ra quân

Suốt những ngày cuối tháng Mười, dư luận xôn xao việc một thương hiệu lụa đầy tiếng tăm của Việt Nam Khaisilk lại bán hàng “made in China”. Đáng tiếc hơn, thay vì nêu rõ xuất xứ hàng hóa, cửa hàng Khaisilk lại nhập nhèm thay nhãn “made in Việt Nam” và gắn chữ Khaisilk trên những chiếc khăn lụa được nhập về từ Trung Quốc. Nhiều ý kiến cho rằng đây là sự việc không thể chấp nhận đối với một thương hiệu đã từng là niềm tự hào của người Việt Nam, nhưng cũng không ít ý kiến đặt dấu hỏi trách nhiệm của cơ quan chức năng. Nếu khách hàng không phát hiện ra thì sự gian dối này bao giờ mới được đưa ra ánh sáng?

Một câu hỏi được đặt ra, vì sao doanh nhân Hoàng Khải lại có thể lừa dối khách hàng lâu như vậy? Thậm chí, việc phát hiện sự gian lận này không phải từ cơ quan chức năng, mà do một khách hàng bình thường. Liệu có không những cái bắt tay giữa các nhóm lợi ích với doanh nhân Hoàng Khải để lừa bịp người tiêu dùng? Câu hỏi này đặt ra bởi, với một chuỗi cửa hàng của ông Hoàng Khải, lượng tiêu thụ là cực lớn. Vì vậy, lẽ nào, các cơ quan chức năng như thuế vụ, QLTT và các cơ quan chức năng khác không phát hiện nổi việc làm ăn bịp bợm của tập đoàn Khaisilk?

Theo đánh giá của ông Nguyễn Anh Sơn (nguyên Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Nam Định), sau sự việc khăn lụa Khaisilk cho thấy rõ hơn vấn đề các cơ quan chức năng chưa làm tròn nhiệm vụ của mình, dẫn đến những câu chuyện “khóc dở mếu dở”. Không những vậy, đây cũng là đòn đánh rất mạnh vào chủ trương người Việt dùng hàng Việt, bởi nâng cao thương hiệu Việt trước hết là ở trong nước, tiếp đến là quốc tế.

Dõi theo vụ việc, ông Sơn cho rằng đến thời điểm này các cơ quan chức năng mới vỡ lẽ ra nhiều vấn đề như không kiểm tra thường xuyên dẫn đến chuyện Khaisilk làm ăn gian dối. “Đơn giản như cục Thuế giờ mới vào cuộc kiểm tra tình hình nộp thuế của doanh nghiệp Khaisilk như thế nào trong thời gian vừa qua. Như vậy là làm chưa "đến nơi đến chốn”, ông Sơn nói và nhận định, cơ quan chức năng phải chịu trách nhiệm tiến hành rà soát lại toàn bộ khi có hiện tượng làm ăn gian dối, lợi dụng lòng tin của người tiêu dùng làm những việc khuất tất đằng sau.

Điều đáng nói, ông chủ Khaisilk lên tiếng cho biết là bán hàng Việt nhưng có nhiều địa chỉ cung cấp lụa Việt lại cho rằng đã lâu không cung cấp hàng cho doanh nghiệp này. Trong khi đó, bộ Công Thương là đơn vị cấp thương hiệu cho Khaisilk, rồi cơ quan quản lý thị trường, cơ quan thuế lại không biết nguồn hàng mà Khaisilk nhập đến từ đâu.

Ông Sơn đặt câu hỏi: “Chẳng lẽ bao nhiêu năm trời làm thuế, thu thuế lại không nắm được? Phải chăng thương hiệu Khaisilk quá lớn nên coi như yên tâm hoàn toàn? Đây chính là kẽ hở nên mới buông lỏng quản lý”. Đồng thời, ông Sơn nhấn mạnh, đây là hồi chuông cảnh tỉnh trách nhiệm của cơ quan chức năng trong việc quản lý những thương hiệu. Chúng ta hoàn toàn có thể quản lý được chứ không phải khó, chẳng qua là tắc trách, xem nhẹ.

Chung quan điểm với ông Sơn, chuyên gia kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh nhận định, rõ ràng khâu quản lý hàng hóa của cơ quan chức năng có vấn đề. “Chúng ta có các đội quản lý thị trường ở khắp mọi nơi nhưng tại sao hàng giả, hàng nhái vẫn cứ tồn tại, vẫn phát triển được?”, ông Thịnh đặt câu hỏi và cảnh báo từ sự việc của Khaisilk cơ quan chức năng đừng nên quá đặt niềm tin vào một doanh nghiệp hoặc thương hiệu nào.

Mờ nhạt trách nhiệm

Theo các chuyên gia, hiện nay cơ quan quản lý thị trường mới chỉ tập trung bắt buôn lậu là chính chứ chưa đi sâu vào xuất xứ hàng hóa. Thậm chí, doanh nghiệp phải bỏ tiền túi ra để thuê chụp bằng chứng khi sản phẩm của mình bị làm nhái để gửi cơ quan chức năng, hoặc khi nhờ cơ quan chức năng vào cuộc lại rất nhiêu khê. Chính quyền địa phương còn chưa thấy việc quản lý hàng gian, hàng giả là quan trọng, cách thức chống là tăng thêm bộ máy, biên chế chứ chưa nói đến trách nhiệm của những nhân sự đó.

Nhìn nhận về kết quả kiểm tra của chi cục QLTT Hà Nội vừa được công bố, chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú – nguyên Chủ tịch hiệp hội Siêu thị Hà Nội đặt vấn đề: Sự việc do người tiêu dùng phát hiện, sau khi dư luận ầm ĩ, chi cục QLTT mới vào cuộc kiểm tra, đưa ra một báo cáo kết quả gây nhiều hoài nghi. Dư luận đặt câu hỏi, trách nhiệm của QLTT Hà Nội ở đâu, làm gì trong suốt thời gian dài như vậy để xảy ra vụ việc?

Ở một góc nhìn khác, PGS.TS Đặng Ngọc Dinh - Giám đốc trung tâm Nghiên cứu phát triển và hỗ trợ cộng đồng bày tỏ quan ngại trước thực tế hiện nay còn nhiều doanh nghiệp nhập hàng Trung Quốc rồi “biến hóa” thành “made in Việt Nam”. Chính vì vậy phải có hệ thống điều tra và xem xét một cách cụ thể. Đó là hiện tượng của toàn nền sản xuất hiện nay chứ không chỉ riêng lụa.

Ông Dinh đánh giá: “Một doanh nghiệp lớn như Khaisilk có cả hệ thống cửa hàng và cũng là thương hiệu  đầy niềm tự hào nhưng chỉ vì ham lãi mà làm chuyện gian dối, nên phải xử lý nghiêm theo luật pháp để làm gương cho những doanh nghiệp khác”.

Qua sự việc của Khaisilk, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, cơ quan quản lý phải luôn kiểm tra, giám sát, kiểm định lại chất lượng cũng như các yêu cầu về mặt hàng, kể cả những thương hiệu có tiếng trên thị trường trong nước cũng như những hàng hóa của thương hiệu tiếng tăm ở nước ngoài.

Điều quan trọng là QLTT phải chặt chẽ, cơ chế phải đầy đủ, chính sách cũng phải đủ bao trùm hoạt động quản lý. Đi kèm với đó phải có chế tài xử phạt mang tính nghiêm khắc, cứng rắn. Từ đó mới loại bỏ việc kinh doanh hàng giả, hàng nhái khỏi thị trường, tránh gây tốn kém cho xã hội, ảnh hưởng đến sức khỏe và tài sản của người dân.