Tổng thống Trump muốn đưa nước Mỹ "vĩ đại trở lại".
Góc quan trọng của tứ giác chiến lược
Khi các đồng minh phương Tây đang bận rộn với những mối lo trong nước, Ấn Độ đang cho thấy tầm quan trọng đối với Mỹ trong chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương, con bài quan trọng giúp cường quốc số một thế giới trở lại ở châu Á.
Trong chuyến công du châu Á vào tháng 11, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã nhắc nhiều lần đến chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương như một sự thay thế mới cho chính sách xoay trục châu Á của chính quyền Barack Obama trước đây.
Tứ giác của chiến lược này được phân định rõ ràng: Ấn Độ ở phía Tây, Mỹ ở phía Đông, Nhật Bản ở phía Bắc và Australia ở phía Nam.
Đối với Ấn Độ, xây dựng Ấn Độ - Thái Bình Dương sẽ xác nhận hình ảnh của quốc gia này bằng vị thế của một cường quốc lớn được nể trọng.
Đối với Washington, xây dựng Ấn Độ - Thái Bình Dương sẽ là nền tảng cho việc mở rộng phạm vi hoạt động hàng hải và tầm ảnh hưởng trên nhiều lĩnh vực khác.
Đối với Nhật Bản, liên minh này sẽ giúp họ chống lại việc người hàng xóm Trung Quốc đang tham vọng trở thành cường quốc thống trị ở Đông Á.
Về phần Australia, chiến lược sẽ củng cố thêm vị thế của Canberra trong khu vực vốn đang bị Bắc Kinh chèn ép ngày càng lớn.
Ấn Độ - Thái Bình Dương trở thành chiến lược mới đối chọi trước sự trỗi dậy của Trung Quốc.
Đối với cả ba nước nằm trong cấu trúc Ấn Độ - Thái Bình Dương, điều họ cần hướng tới hiện tại là thúc đẩy cho mối quan hệ ngày càng sâu sắc hơn với New Delhi.
Ngay từ khi lên nắm quyền, Tổng thống Donald Trump đã nhìn ra tiềm năng của chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương là rất lớn.
Đây là khu vực chiếm hơn 51% diện tích bề mặt Trái đất và một nửa dân số thế giới. Dân cư trong vùng này đông đúc hơn bất cứ nơi nào khác trên hành tinh.
Liên Hợp Quốc đã dự đoán rằng vào năm 2050, cứ 10 người thì sẽ có 7 người sinh sống trong khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương.
Điều này giải thích lý do tại sao phần lớn trong số 38 siêu đô thị (những nơi có dân số hơn mười triệu người) đang nằm tại đây.
Mỗi năm, hơn một trăm ngàn tàu thuyền thương mại đi qua Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương thông qua eo biển Malacca – chiếm khoảng 25% thương mại thế giới.
Đặc biệt hơn, 7 trong số 10 lực lượng quân sự lớn nhất thế giới là những quốc gia có mặt tại khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương.
Tiềm năng của Ấn Độ
Vào tháng 8/2017, Ấn Độ được xếp hạng trong số bốn quân đội hàng đầu thế giới. Trong năm 2016, Ấn Độ có ngân sách quốc phòng lớn thứ năm chỉ đứng sau Mỹ, Trung Quốc, Nga và Saudi Arabia.
Trong năm năm qua, Ấn Độ là nước nhập khẩu vũ khí lớn nhất thế giới. Với phần lớn vũ khí đến từ hai nhà cung cấp hàng đầu: Mỹ và Nga.
Trong đó, chi mua sắm công nghệ và khí tài từ Mỹ đã tăng lên hàng tỷ USD trong thập kỷ qua.
Tăng trưởng kinh tế cũng giúp Ấn Độ hiện đại hóa quân đội và trở thành thế lực mạnh trên nhiều lĩnh vực, từ bộ binh, hàng hải, hàng không cho đến hạt nhân.
Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Nhật Bản dự báo rằng, vào năm 2029, Ấn Độ sẽ phát triển thành nền kinh tế lớn thứ ba thế giới, chỉ sau Mỹ và Trung Quốc.
Tiềm năng của New Delhi được đánh giá là còn hơn cả Trung Quốc, khi Liên Hợp Quốc dự đoán vào năm 2024, dân số của nước này sẽ vượt ngưỡng quốc gia đông dân nhất châu Á.
Mỹ cần gì ở Ấn Độ?
Quan hệ Ấn Độ-Mỹ ngày càng trở nên sâu sắc.
Chiến lược Tổng thống Donald Trump nhằm đưa “nước Mỹ vĩ đại trở lại” đó là giữ lại hiện trạng và ảnh hưởng trên toàn cầu hiện nay trước sự bành trướng của Trung Quốc và những đối thủ khác.
Đồng thời thay vì tổn hao nguồn lực vào những kế hoạch “bao đồng” như trước kia, Washington giữ lại tiềm lực của mình và tiếp cận với những đối tác lớn trong hệ thống quốc tế, trong đó có Ấn Độ.
Trong ba thập kỷ qua, Trung Quốc đã xuất hiện trở lại như một cường quốc mạnh mẽ nhất, nhưng vị thế của Ấn Độ lại chưa bao giờ rõ ràng.
Đây sẽ là cơ hội để hai bên cùng có lợi khi Mỹ có được một đối tác xứng tầm, trong khi Ấn Độ vươn mình trở thành cường quốc mới.
“Điều quan trọng là Ấn Độ, Nhật Bản, Australia và các hành động của Mỹ trong phương châm ‘Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do, cởi mở’ - phải cùng nhau thúc đẩy lợi ích chung trong khu vực”, Tiến sĩ Mir Sadat, cố vấn Tham mưu trưởng Hải quân Mỹ nêu quan điểm.
Hướng đi ban đầu của Mỹ trong việc hợp tác sâu với New Delhi bắt đầu bằng việc xích lại gần hơn trong quan hệ quốc phòng, thông qua đối thoại khu vực, diễn tập quân sự và hỗ trợ Ấn Độ có điều kiện tiếp cận các vũ khí, thiết bị hiện đại của Anh, Đức, Israel, Nhật Bản.
Điều quan trọng nhất là Washington phải làm thế nào thuyết phục New Delhi từ bỏ các mặt hàng quân sự của Nga.
Điều này sẽ là cơ sở để Mỹ-Ấn Độ gắn chặt vào nhau hơn, cũng như dễ dàng tích hợp với các hoạt động quân sự của đồng minh chung ở châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc và Australia.
Tuy nhiên, đi cùng nỗ lực tăng cường quân sự với Ấn Độ, Mỹ phải kết hợp bằng các nỗ lực ngoại giao và kinh tế.
Ấn Độ không phải là một thành viên của nhóm G7, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (HĐBA) hay Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC), những tổ chức quan trọng và có tiếng nói nhất.
Trong nhiều năm nay, các nhà phân tích của cả Ấn Độ và Mỹ đang tìm kiếm các bước đi để dần đưa Ấn Độ trở thành thành viên của một trong số các tổ chức này.
Giới phân tích cho rằng, Mỹ nên ủng hộ Ấn Độ là thành viên trong G7, vận động hành lang để Ấn Độ trở thành thành viên không thường trực HĐBA và ủng hộ nỗ lực tham gia APEC của quốc gia này.
Trong khi Trung Quốc bị chỉ trích bởi những chính sách bành trướng lãnh thổ, chèn ép các nước nhỏ - Ấn Độ lại luôn mang đến hình ảnh một quốc gia hiền hòa hơn khi ủng hộ dân chủ, tự do thương mại.
Kết hợp với sức mạnh tiềm tàng cùng hình ảnh tốt hơn từ Ấn Độ, Mỹ sẽ có điều kiện tốt nhất để một lần nữa vươn mình trở lại ở châu Á.
