Tới dự có lãnh đạo phòng văn hóa huyện Lạc Thủy, Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Hòa Bình, GS.Nhà sử học Lê Văn Lan, Nhà báo Nguyễn Mạnh Hà, chủ tịch HĐQT, tổng giám đốc Truyền hình Thực tế HDTV Việt Nam, nhà báo - nhà văn -NSƯT Phạm Đông – cố vấn Truyền hình Thực tế HDTV Việt Nam, cùng đông đảo diễn viên nghệ thuật quần chúng, nhân dân và du khách thập phương về tham dự.
Tại chương trình nghệ thuật, GS.Lê Văn Lan chia sẻ“Ngày hôm nay, đến với Đền Mẫu Linh Sơn Ngọc tôi có bất ngờ vì được gặp gỡ, giao lưu với những người bạn và đồng đội từ những năm 1960. Ngày ấy, ngay sau khi ra trường tôi đã được lên xứ Mường Hòa Bình để công tác và được giúp đỡ rất nhiều bạn bè, nhân dân xứ Mường, có thể nói rằng mọi công việc, sự nghiệp của tôi được bắt đầu từ Hòa Bình. 60 năm đã trôi qua, Hòa Bình đã để lại cho tôi nhiều cảm xúc và kỷ niệm. Ngày hôm nay tôi lại được nhân dân Lạc Thủy đã tiếp đón, giới thiệu về Đền Mẫu Linh Sơn Ngọc, một điểm nhấn tâm linh độc đáo, giao thoa giữa tín ngưỡng thờ Mẫu với văn hóa Mường Hòa Bình thì đối với những người nghiên cứu như tôi đây là một điểm đến đầy thú vị. Tôi rất cảm ơn tình cảm nồng hậu của quý vị giành cho tôi và đây sẽ là niềm khích lệ, động viên để tôi tiếp tục cống hiến cho lịch sử, văn hóa, vẻ đẹp của Lạc Thủy, Hòa Bình và đền Mẫu Linh Sơn Ngọc trong thời gian tới”.
Đứng trên cương vị là một nhà báo, nhà văn, NSƯT Phạm Đông đánh giá cao những cống hiến, đóng góp của nghệ nhân, đồng thầy Nguyễn Mạnh Tuấn, bằng trí thông minh, ham học hỏi, trau dồi kiến thức, nghiên cứu về tín ngưỡng thờ Mẫu, văn hóa Mường mà còn ra sức bảo tồn phát huy các giá trị văn hóa đó trong dòng chảy văn hóa hiện đại. Nhà báo mong rằng, trong thời gian tới, Truyền hình Thực tế HDTV Việt Nam sẽ luôn đồng hành cùng nghệ nhân và đền Mẫu Linh Sơn Ngọc trong công tác thông tin, tuyên truyền nhằm tiếp tục bảo tồn, gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp ấy như đúng cảm nhận đầu tiên “linh thiêng và thân thiện”
Sau phần khai mạc, các đại biểu, khán giả được thưởng thức chương trình nghệ thuật được dàn dựng công phu, tái hiện một dòng chảy văn hóa Mường cổ đến hiện đại, sự giao thoa giữa tín ngưỡng thờ Mẫu với văn hóa Mường Hòa Bình.
Chương trình nghệ thuật được chia thành 3 chương: Chương 1 với chủ đề “Hồn đất Mường”.
Có thể nói dân tộc Mường có một nền văn hóa, nghệ thuật từ rất lâu đời, mang nhiều màu sắc khác nhau, phong phú về thể loại, như múa, các trò trơi dân gian, các loại hình văn hóa tín ngưỡng Mo, Mợi… Đặc biệt là dân ca và dân nhạc, về nhạc cụ truyền thống của dân tộc Mường cũng rất đa dạng, thường chia thành 3 nhóm: Nhạc gõ - Nhạc hơi - Nhạc dây. Nhạc cụ gõ như Cồng chiêng, trống da trâu, sinh tiền...Đặc biệt hơn cả, nhiều danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, văn hóa của Hòa Bình…tất cả đều được tái hiện chân thật thông qua các bài hát, điệu múa trong chương trình.
Chương 2. Hồn đất Mường với tín ngưỡng văn hóa thờ Mẫu Việt Nam
Năm 2016, diễn xướng Hầu đồng là một trong ba nội dung chính của Di sản Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt- chính thức được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.Trong đó, điểm nhất đặc trưng của tín ngưỡng thờ Mẫu gắn với văn hóa hóa Mường đó là đề cao vai trò của người Mẹ và những giá trị tốt đẹp về chân, thiện, mỹ của con người với con người, gắn với diễn xướng Hầu đồng có giá Tiên chúa Thác Bờ Hòa Bình.
Tương truyền, Tiên chúa Thác Bờ là người Mường, sinh quán ở đất Hòa Bình dưới thời nhà Lê (có người nói là thời Trần), vốn là tiên nữ, giáng sinh vào nhà họ Đinh, sau này, đất nước gặp cơn loạn lạc, bà đã tập hợp dân Mường liên kết với các dân tộc khác ở vùng đất Hòa Bình, đứng lên đánh đuổi quân xâm lược. Sau khi đã đánh đuổi được bọn ngoại xâm, bà được triều đình giao cho cai quản vùng đất Mường ở Hòa Bình. Tại đây bà giúp dân ổn định cuộc sống, dạy nhân dân lên rẫy làm nương, xuống sông Đà thả lưới đánh bắt cá, giúp dân trị thủy, chế ngự con sông Đà cuồn cuộn sóng hung dữ. Khi thanh nhàn, chúa lại một mình trên chiếc thuyền độc mộc, chèo từ Bến Ngọc, Sông Đà đi du ngoạn khắp các thắng cảnh.
Tại đây, nghệ nhân Nguyễn Mạnh Tuấn đã biểu diễn trích đoạn giá chầu Tiên Chúa Thác Bờ Hòa Bình, giá chầu Quan Tuần Tranh và giá chầu Mẫu nhị Thượng Ngàn Đông Cuông. Màn biểu diễn được dàn dựng công phu, kết hợp với các nhóm múa đã tạo nên tiết mục nghệ thuật đặc sắc, thu hút sự quan tâm của khán giả.
Chương 3. Hòa Bình xưa và nay, giới thiệu các danh lam, thắng cảnh, văn hóa xã hội gắn liền với công cuộc xây dựng nông thôn mới của Hòa Bình.Bên cạnh đó tiết mục biểu diễn nhạc cụ dân tộc “Bản cò ke” của chi hội Người cao tuổi khu dân cư Vôi, huyện Lạc Thủy đã cho thấy sự tinh tế, điều kỳ diệu khi kết hợp của các nhạc cụ dân tộc truyền thống, góp phần bảo tồn và gìn giữ những giá trị văn hóa nghệ thuật tốt đẹp của dân tộc Mường Hòa Bình đến thế hệ sau.
Nhân dịp này, Nghệ nhân, đồng thầy, Nguyễn Mạnh Tuấn, thủ nhang đền Mẫu Linh Sơn Ngọc tặng quà lưu niệm cho GS Lê Văn Lan thay cho lời cảm ơn sâu sắc nhất.
Tại đây, đại diện hệ sinh thái Duca đã tặng hoa và quà cho Nghệ nhân, đồng thầy, Nguyễn Mạnh Tuấn, thủ nhang đền Mẫu Linh Sơn Ngọc
Có thể nói, chương trình giao lưu nghệ thuật Hồn đất Mường với văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu Việt Nam là một chương trình mang đậm âm hưởng dân tộc Mường giao thoa với tín ngưỡng thờ Mẫu Việt Nam, góp phần mang lại niềm vui, tiếng cười cho khán giả nhưng trên hết đó là việc làm hết sức ý nghĩa nhằm bảo tồn, gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa tới thế hệ trẻ người Mường Hòa Bình nói riêng, đặc biệt các thế hệ Việt Nam hôm nay và mai sau.
Thu Hà
