Triều Tiên bắt giữ công dân Mỹ làm "con bài" mặc cả?
BBC dẫn thông tin từ hãng thông tấn Triều Tiên KCNA cho biết, nước này đã bắt giữ một công dân Mỹ do nghi ngờ có các hành động chống phá Bình Nhưỡng. Người bị bắt có tên là Kim Hak-song từng có thời gian làm việc tại đại học Khoa học và Công nghệ Bình Nhưỡng (PUST). Tính cả ông Kim Hak-song thì đây là công dân Mỹ thứ tư hiện đang bị giam tại quốc gia này.
Người có tên Kim Sang-duk đã bị Triều Tiên bắt giữ trước đó.
Theo CNN, trong khi các quan chức Triều Tiên cho biết, những công dân bị bắt giữ tại đất nước này vì vi phạm hệ thống luật pháp của họ. Ngược lại, Gary Lockle, cựu Đại sứ Mỹ tại Trung Quốc nói với CNN hồi tháng Tư: “Triều Tiên bắt giữ công dân Mỹ để làm “con bài” thương lượng giữa lúc căng thẳng Mỹ - Triều lên cao.
Các tù nhân Mỹ đã từng được thả trước đó sau những chuyến viếng thăm cấp cao hoặc đàm phán, liên lạc với phía Mỹ.
Năm ngoái, Triều Tiên tuyên bố sẽ đối xử với những tù nhân Mỹ theo “luật thời chiến”, sau khi Washington đưa tên nhà lãnh đạo Kim Jong-un vào danh sách trừng phạt vì các cáo buộc liên quan đến vi phạm nhân quyền.
Tại thời điểm đó, hãng thông tấn Triều Tiên KCNA cho hay: “Triều Tiên sẽ giải quyết mọi vấn đề giữa chúng tôi và Mỹ kể từ giờ theo luật lệ thời chiến và những người Mỹ đang bị giam giữ tại đây cũng không phải là ngoại lệ”.
Ngay sau đó, bộ Ngoại giao Mỹ đưa ra những cảnh báo du lịch, bao gồm danh sách các hành động có thể bị coi là phạm pháp ở Triều Tiên. Ví dụ như việc vô tình hay cố ý, chụp ảnh trái phép, mua sắm ở các quầy hàng không dành cho người nước ngoài và thực hiện các hành động tôn giáo.
Trong số bốn người Mỹ đang bị giam giữ, hai người bị cáo buộc đã có “hành động thù địch” chống lại Chính phủ Triều Tiên.
Otto Warmbier, sinh viên đại học Virginia bị cáo buộc đã lấy một biểu ngữ chính trị từ khách sạn. Người thứ 2 là Kim Sang - duk, còn gọi là Tony Kim, bị cáo buộc tội danh lật đổ Chính phủ. Kim Dong Chul bị kết án vì làm gián điệp. Và người mới bị bắt giữ hồi đầu tuần là Kim Hak-sung thì đến nay vẫn chưa có thông tin về tội danh.
Theo CNN, các du khách này thường bị bắt tại sân bay Bình Nhưỡng khi họ chuẩn bị lên máy bay rời khỏi Triều Tiên.
Gần đây nhất, một phóng viên BBC, quốc tịch Anh gần đây đã bị nhỡ chuyến bay khi ông bất ngờ bị bắt và thẩm vấn trong 8 tiếng đồng hồ khi vừa kết thúc chuyến công tác được cho phép trước đó. Hay các vụ bắt giữ khác thường xảy ra ở khu vực biên giới. Năm 2009, các nhà báo Laura Ling và Euna Lee bị bắt ở biên giới Trung Quốc với cáo buộc nhập cảnh vào Triều Tiên bất hợp pháp.
Thẩm vấn tại khách sạn?
Những điều tra của phóng viên hãng tin CNN, Rachel Clarke cho thấy, những công dân nước ngoài có thể bị thẩm vấn ngay trong các phòng hội thảo ở khách sạn. Họ sẽ thường bị giữ lại trong khách sạn cho đến khi họ bị buộc tội.
Tim Schwarz và Will Ripley, hai phóng viên CNN đã từng tới Triều Tiên khá nhiều lần và đã phỏng vấn hai công dân Mỹ bị giam giữ ở đây trước và sau phiên tòa xét xử. Theo đó, Triều Tiên cho phép những tù nhân nước ngoài có quyền đọc báo địa phương và xem truyền hình trong khoảng thời gian bị giam giữ.
Tuy nhiên, những buổi phỏng vấn của các phóng viên đều có sự tham gia của các quan chức Triều Tiên, vì vậy khó có thể đánh giá được liệu những câu trả lời, những lời nhận tội là tự nguyện hay bị ép buộc.
Trường hợp của Otto Warmbier, anh đã thừa nhận trong một cuộc trả lời phỏng vấn rằng mình đã cố lấy trộm một biểu ngữ chính trị và đổ lỗi cho các quan chức Washington.
Triều Tiên công khai hình ảnh được camera an ninh ghi lại khi Otto Warmbier thực hiện hành vi sai trái của mình (Ảnh cắt từ clip của CNN).
Sau đó, Triều Tiên tổ chức 1 phiêu tòa xét xử ông kéo dài 1 tiếng. Tại phiên tòa, các quan chức Triều Tiên đưa ra các bằng chứng là dấu vân tay, ảnh của khẩu hiệu chính trị và các hình ảnh khác và sau đó kết luận rằng Otto đã phạm tội chống lại chính quyền.
Buổi thẩm vấn Otto Warmbier, sinh viên đại học Virginia diễn ra với sự chứng kiến các quan chức Triều Tiên và giới truyền thông (Ảnh cắt từ clip của CNN).
Án phạt bằng việc lao động đồng áng
Trường hợp của công dân Mỹ Otto Warmbier bị tòa án Triều Tiên kết án 15 năm lao động khổ sai, làm các công việc đồng áng vất vả.
Hay Kenneth Bae, bị bắt vào tháng 11/2012, và sau đó cũng bị kết án 15 năm lao động vì phạm tội “thực hiện các hành động thù địch”.
Cơ quan điều tra công bố bằng chứng điều tra trước khi kết tội (Ảnh cắt từ clip của CNN).
Xem thêm >>> Bầu cử Hàn Quốc: Bài toán Triều Tiên chi phối thắng - bại thế nào?
“Tôi làm việc từ 8h sáng đến 6h chiều, làm việc trên cánh đồng, có khi làm cả xúc than”, Bae nói với CNN sau khi được thả.
Nhà báo Laura Ling, bị bắt cùng đồng nghiệp Euna Lee vì nhập cảnh vào Triều Tiên bất hợp pháp, bà cũng bị kết án lao động khổ sai nhưng chưa bao giờ bị đưa tới một nhà tù nào cả.
Trả lại tự do
Theo CNN, hầu hết những công dân phương Tây bị kết tội tại Triều Tiên với lý do chính trị. Đối với 2 nhà báo trên, họ được trả tự do sau chuyến thăm của cựu Tổng thống Bill Clinton với cố lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong -il .
Aijalon Gomes cũng bị buộc tội xâm nhập bất hợp pháp vào quốc gia này, ông đã được trả về nhà sau chuyến thăm của cựu Tổng thống Mỹ Jimmy Carter.
Kenneth Bae được trả lại tự do vào tháng 11/2014, sau khi Giám đốc Tình báo Quốc gia James Clapper tới Bình Nhưỡng thay mặt cho cựu Tổng thống Barack Obama.
Giới phân tích cho rằng, nhiều khả năng một cuộc gặp song phương Mỹ - Triều diễn ra tới đây sẽ giúp 4 công dân Mỹ được trả lại tự do.
Xem thêm >>> Mỹ ra điều kiện '4 không' để gặp lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un
Phương Anh
