Hồi kết của 10 năm kiện tụng quanh bộ truyện Thần đồng đất Việt

Họa sĩ Lê Linh là tác giả duy nhất

Sáng 18/2, TAND quận 1 (TP.HCM) đưa ra phán quyết vụ tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ truyện Thần đồng đất Việt giữa nguyên đơn là ông Lê Linh và bị đơn là công ty Phan Thị và bà Phan Thị Mỹ Hạnh.

Trong vụ án này, họa sĩ Lê Linh khởi kiện, yêu cầu tòa công nhận ông là tác giả duy nhất của 4 nhân vật Trạng Tí, Sửu Ẹo, Dần Béo, Cả Mẹo; yêu cầu không thừa nhận bà Hạnh là đồng tác giả; Buộc Phan Thị chấm dứt việc tạo ra và sử dụng biến thể trong các tập truyện Thần đồng đất Việt tiếp theo và các ấn phẩm khác. Ngoài ra, ông Linh cũng yêu cầu công ty Phan Thị xin lỗi công khai trong 3 kỳ liên tiếp trên 3 tờ báo, thanh toán tiền ông Linh thuê luật sư thay mặt ông xử lý vụ kiện này.

Trước đó, trong phiên tòa xét xử ngày 1/2, đại diện VKS quận 1 đề nghị HĐXX công nhận Lê Linh là tác giả duy nhất của 4 hình tượng, xác nhận bà Hạnh không phải là đồng tác giả; buộc Phan Thị chấm dứt việc tạo ra 4 hình tượng nhân vật này trên các biến thể khác nhau; buộc Phan Thị phải xin lỗi ông Lê Linh trên 3 kỳ liên tiếp; buộc Phan Thị phải thanh toán chi phí 20 triệu đồng chi phí luật sư cho ông Lê Linh.

Sau thời gian nghị án kéo dài, HĐXX TAND quận 1 đã đưa ra phán quyết cuối cùng, công nhận họa sĩ Lê Linh là tác giả duy nhất của 4 hình tượng nhân vật trong truyện tranh Thần đồng đất Việt.

Theo đó, HĐXX cho rằng, căn cứ vào tài liệu hồ sơ vụ án và quá trình tranh tụng tại tòa, căn cứ theo các quy định của pháp luật, thì quyền tác giả phát sinh từ thời điểm sáng tạo ra tác phẩm. Tác giả là người sáng tạo ra một phần hoặc toàn bộ tác phẩm, thể hiện dưới hình thức vật chất nhất định.

Những điều nằm trong suy nghĩ, tồn tại dưới dạng ý tưởng thì không phải là tác phẩm văn học khoa học. Trước khi bộ truyện tranh Thần đồng đất Việt xuất hiện thì trên thị trường hoàn toàn chưa có sự hiện diện của 4 nhân vật Trạng Tí, Sửu Ẹo, Dần Béo, Cả Mẹo.

Trong nhiều năm liền được phát hành trên thị trường, trên bìa sách đều thể hiện ông Linh là tác giả của 4 nhân vật kể trên. Trong thời gian đó, phía công ty Phan Thị cũng không hề lên tiếng cải chính về việc họa sĩ Lê Linh không phải là tác giả.

Ngoài ra, công ty này trả tiền nhuận bút cho ông Linh, đây cũng là điều chứng minh bị đơn thừa nhận vai trò tác giả của ông Linh. Bên cạnh đó, các chứng cứ  mà ông Lê Linh đưa ra để chứng minh quyền tác giả đều phù hợp, đủ khẳng định ông Lê Linh là tác giả của 4 hình tượng nhân vật trong bộ truyện tranh Thần đồng đất Việt.

Tại tòa, bị cho rằng, bà Hạnh là người hình dung ra các nhân vật trong truyện Thần đồng đất Việt trong suy nghĩ, sau đó nhờ ông Lê Linh vẽ lại. Tuy nhiên, những điều nằm trong suy nghĩ, tồn tại dưới dạng ý tưởng thì không phải là tác phẩm văn học khoa học và không được pháp luật bảo hộ.

Buộc Phan thị phải xin lỗi

Về nội dung bị đơn cho rằng ông Linh ký tên vào văn bản đăng ký ở cục Bản quyền thừa nhận cả hai là đồng tác giả, HĐXX nhận định, ngoài chữ ký của ông Lê Linh, còn có chữ ký của bà Hạnh, nhưng văn bản đề nghị cục Bản quyền cấp giấy chứng nhận sở hữu cho Công ty Phan Thị không có nội dung ghi ai là tác giả hay đồng tác già mà chỉ ghi chủ sở hữu là của Phan Thị.

Trong đơn khởi kiện và tại tòa, ông Lê Linh đều yêu cầu công ty Phan Thị chấm dứt quyền tạo ra các biến thể khác. HĐXX xét trong quá trình giải quyết vụ án, cả ông Lê Linh và công ty Phan Thị đều thừa nhận phía Phan Thị tạo ra các tập truyện từ tập 79 trở về sau có dựa vào 4 hình tượng do ông Linh sáng tạo, là việc làm tác phẩm phái sinh thêm.

Xét thấy công ty Phan Thị là chủ sở hữu 4 hình tượng Trạng Tí, Sửu Ẹo, Dần Béo, Cả Mẹo nên có quyền làm tác phẩm phái sinh. Tuy nhiên, việc làm tác phẩm phát sinh thêm không được cắt xén tác phẩm, làm các hành động gây phương hại đến uy tín tác giả.

Trong khi đó, phía Phan Thị tiếp tục sáng tác các tập truyện (từ tập 79 trở về sau) có hành vi sửa chữa tác phẩm, không được sự đồng ý của tác giả là vi phạm pháp luật, xâm phạm quyền nhân thân của ông Lê Linh.

Từ các nhận định trên, HĐXX xét thấy ngoài ông Lê Linh thì không còn bất kỳ ai tham gia vào quá trình sáng tạo ra tác phẩm Thần đồng đất Việt, tuyên công nhận Lê Linh là tác giả duy nhất của 4 hình tượng trong Thần đồng đất Việt. Bà Hạnh không phải là tác giả của 4 hình tượng nhân vật Trạng Tí, Sửu Ẹo, Dần Béo, Cả Mẹo.

HĐXX tuyên buộc Phan Thị chấm dứt việc tạo ra và sử dụng 4 hình tượng nhân vật này trên các biến thể khác nhau; buộc Phan Thị phải xin lỗi ông Lê Linh trên 3 kỳ liên tiếp trên 2 tờ báo; buộc Phan Thị phải thanh toán chi phí 15 triệu đồng chi phí luật sư cho ông Lê Linh.