Trước đây, theo quy định tại Điều 62 của Luật Bảo hiểm xã hội 2006, trong thời gian chấp hành hình phạt tù thì bị dừng hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng.
Sau khi chấp hành xong hình phạt tù, người đó vẫn tiếp tục được hưởng lương hưu như bình thường nhưng không được hoàn lại số tiền hưu trong thời gian thi hành hình phạt tù.
Luật Bảo hiểm xã hội 2014 ra đời đã bỏ quy định việc tạm ngừng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng đối với những người đang thi hành hình phạt tù và quy định về tạm dừng, hưởng tiếp lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội.
Cụ thể, kể từ ngày 1/1/2016 trở đi, những người đang hưởng lương hưu mà bị phạt tù giam thì tiếp tục được hưởng lương hưu trong quá trình tù. Đối với những người lao động trong quá trình bị tù giam nếu đến tuổi về hưu thì được ủy quyền cho người thân thực hiện các chế độ để được hưởng lương hưu.
Mới đây nhất, theo thông tin trên tờ VnEconomy, tại nghị trường Quốc hội, đại biểu Đỗ Văn Sinh (đoàn Quảng Trị) khẳng định, sự đổi mới này đã thể hiện sự tiến bộ, sự nhân văn và hợp hiến, đảm bảo quyền sở hữu lương hưu của người dân, tuy nhiên vẫn có bất cập lớn.
ĐB Đỗ Văn Sinh phát biểu tại nghị trường.
Theo ông Sinh, lương hưu là khoản thu nhập hợp pháp của công dân Việt Nam sau khi họ đã có thời gian cống hiến và đóng đầy đủ vào quỹ bảo hiểm xã hội do Nhà nước quản lý.
Điều 32, Hiến pháp quy định, mọi người có quyền sở hữu về thu nhập hợp pháp. Như vậy, lương hưu thuộc quyền sở hữu của công dân Việt Nam đã được hiến định.
Như vậy, theo đại biểu, đối với những người đang hưởng lương hưu mà bị tù giam trong giai đoạn từ 1/1/1995 đến ngày 31/12/20015 thì bị cắt lương hưu trong lúc tù và chỉ được hưởng lại, sau khi ra tù.
Thêm nữa, đối với những người bị tù giam và người bị buộc thôi việc giai đoạn trước tháng 1/1/1995 thì toàn bộ thời gian công tác đó bị cắt bỏ, không được tính để hưởng lương hưu, trong đó có cả những trường hợp nữ lao động sinh con thứ 3 ở giai đoạn đó cũng bị buộc thôi việc vì vi phạm chính sách, kế hoạch hóa gia đình.
Ông Sinh phân tích, trong số những người bị tù không được lương hưu đã có rất nhiều người từng vào sinh ra tử, dũng cảm chiến đấu để bảo vệ Tổ quốc. Khi đất nước độc lập, nhờ lập được nhiều chiến công, những người này được Nhà nước giao cho làm giám đốc xí nghiệp, giám đốc công ty để xây dựng, phát triển kinh tế. Tuy nhiên do trình độ quản lý kinh tế có hạn, lại bị cán bộ cấp dưới bất lương, làm ăn bất chính đã làm liên lụy đến họ.
Đây cũng là quan điểm của rất nhiều người, với mong muốn Chính phủ, Quốc hội xem xét, quyết định trả lại lương hưu là thu nhập hợp pháp cho những người bị luật Bảo hiểm xã hội "bỏ quên" trên.
Trước đó, tại buổi thảo luận về dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) kỳ họp thứ VIII Quốc hội khóa XIII, đại biểu Quốc hội Cù Thị Hậu (Hưng Yên) đề nghị Ban soạn thảo bỏ quy định tạm dừng hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng với người chấp hành hình phạt tù nhưng không được hưởng án treo. Đề xuất này không chỉ làm nóng nghị trường Quốc hội mà thực sự làm nóng dư luận xã hội.
Tờ Tuổi trẻ dẫn lời Đại biểu Cù Thị Hậu cho rằng quy định ngừng chi trả lương hưu và trợ cấp xã hội đối với người phải chấp hành phạt tù là vô lý. Điều này vi phạm nguyên tắc: đóng - hưởng của bảo hiểm xã hội.
Theo đại biểu Cù Thị Hậu, đã đóng bảo hiểm thì đương nhiên phải được hưởng bảo hiểm chứ không thể cắt đi. Bởi lẽ lỗi dẫn đến việc bị phạt tù không phải là sai phạm trong quá trình đóng bảo hiểm mà do bản thân gây ra ở một lĩnh vực khác.
“Các đồng chí đều biết những gia đình, con cái có bố, mẹ bị nhận hình phạt tù đã phải đau đớn như thế nào? Gia đình lâm vào cảnh khó khăn, con cái có thể thất học. Do đó cắt đi lương hưu, cắt trợ cấp xã hội lại một lần nữa làm cho thân nhân thêm khó khăn” - Đại biểu Cù Thị Hậu nói.
Đại biểu Cù Thị Hậu đề nghị phải nghiên cứu lại quy định này trong Luật Bảo hiểm xã hội. Cần phải xem việc đi tù và hưởng lương hưu là hai việc khác nhau, tách bạch ra để có thể tồn tại song song với nhau. Bởi người đi tù đã thiệt hại nhiều về kinh tế, chính trị.
“Không thể tạm dừng một quyền lợi của một người vì một lỗi khác không liên quan của người đó”, bà Hậu nhấn mạnh.
Chia sẻ quan điểm này, đại biểu Trần Thị Hiền (Hà Nam) cũng đặt ra vấn đề pháp lý khá thực tế rằng những người bị kết án tù oan khi thụ án xong thì đã hết tuổi lao động, cần phải giải quyết như thế nào? Đại biểu Trần Thị Hiền cho rằng đây là vấn đề cần phải giải thích rõ ràng, thấu đáo.
Thanh Hương (t/h)
