Thời điểm sau nhà báo Nguyễn Văn Vĩnh, nhiều nghi ngờ được đặt ra. Có ý thắc mắc vì sao ông là một "kẻ" không tài sản, không chức tước, nợ nần chồng chất mà Chính phủ thuộc địa đã đồng ý để Hội Tam Điểm (Franc Maconnerie) làm lễ tang một cách trọng thể và tốn kém.
Ông Nguyễn Lân Bình, cháu nội nhà báo Nguyễn Văn Vĩnh trao đổi với PV.
Trong những tài liệu sưu tập của gia đình, có rất nhiều bài điếu văn của cả người Pháp và người Việt Nam dành cho đám tang Nguyễn Văn Vĩnh. Đặc biệt là bài điếu văn của ông Delmas Chủ tịch Hội Nhân quyền tại Hà Nội và bài thơ khóc Nguyễn Văn Vĩnh của quan Thượng thư Phạm Quỳnh.
Trao đổi với PV Người đưa tin về cái chết của Nhà báo Nguyễn Văn Vĩnh, ông Dương Trung Quốc, Tổng thư ký Hội Sử học Việt Nam cho biết: "Gia tộc của Nguyễn Văn Vĩnh có thể đặt tất cả những giả thiết liên quan đến cái chết của ông, điều này với tư cách cá nhân tôi hoàn toàn tôn trọng và ủng hộ. Nguyễn Văn Vĩnh là người đã nhận thức được về thế nào là Tự do - Bình đẳng - Bác ái ở Châu Âu. Điều này khác với ý đồ của thực dân Pháp. Dẫn đến việc Chủ nghĩa Thực dân luôn đối đầu với ông. Mặt khác, thực dân Pháp một mặt vừa lôi kéo, o ép, buộc ông đi sang Lào tìm kiếm vàng để trả nợ. Trong bối cảnh lịch sử Nguyễn Văn Vĩnh bị dồn đẩy đến đường cùng, nhưng vẫn quyết giữ thanh danh. Dù có phải chết, nhưng ông vẫn giữ cái chết sạch sẽ".
Mặt khác, xâu chuỗi các diễn biến lịch sử, ta thấy chính quyền thực dân khi đó đã thực sự thất vọng với Nguyễn Văn Vĩnh. Bởi vì, sau một chặng đường dài họ đã không thu phục được Nguyễn Văn Vĩnh trở thành công cụ đắc lực cho chính sách cai trị . Chính quyền thực dân đã lo lắng về Nguyễn Văn Vĩnh từ 1926.
Tờ L'Annam Nouveau từ số 528 đến số 538 (4/1936) đăng 11 bài phóng sự: Một tháng với những người đi tìm vàng" của Nguyễn Văn Vĩnh gửi về từ Sê Pôn (Lào). Những bài báo này chứng minh thể chất và khả năng cầm bút của Nguyễn Văn Vĩnh vẫn trong trạng thái tâm lý và tinh thần ổn định. Giữa những năm 1980, sau khi Suzanne Vĩnh (vợ của Nguyễn Văn Vĩnh) qua đời, gia đình mới được đọc một bức thư do bà viết gửi đi Sê Pôn cho chồng. Bức thư tới nơi cũng là lúc Nguyễn Văn Vĩnh không còn nữa.
Trong thư, bà đã đề nghị chồng rời bỏ Sê Pôn quay về Hà Nội càng sớm càng tốt. Người đàn bà này khẳng định: Đã thu xếp với những nhân vật tai mắt trong nhà cầm quyền. Họ hứa sẽ không đầy ải Nguyễn Văn Vĩnh nữa. Thậm chí cũng không bắt phải ngồi tù vì nợ quá hạn. Được biết, đó là 3 điều kiện được mặc cả nhiều lần giữa chính quyền thực dân và Nguyễn Văn Vĩnh kéo dài từ 1930 đến khi ông chết. Ngày 2/5/1936 Nhà cầm quyền chính thức báo cho gia đình: Nguyễn Văn Vĩnh chết vì sốt rét và bệnh kiết lỵ...
| Cũng theo ông Dương Trung Quốc, nguyên nhân dẫn đến cái chết của Nguyễn Văn Vĩnh đến nay vẫn chưa được rõ ràng. Nhiều tài liệu còn chứng minh Nguyễn Văn Vĩnh đã bị điều tra viên Bertrand, người của Chính phủ thuộc địa xét hỏi về mối quan hệ với nhà cách mạng Phan Bội Châu. |
L. Liễu
