Những khối tài sản kếch sù của Vatican

Tài sản lớn không ngờ

Khách du lịch đi qua London (Anh) sẽ cho rằng cửa hàng Bulgari - cửa hàng trang sức hạng sang tại phố New Bond hay trụ sở chính ngân hàng đầu tư của những người giàu có Altium Capital bên góc Quảng trường St James không có liên quan gì với Đức giáo hoàng. Tuy nhiên, các khối văn phòng tại một trong những khu đắt nhất London ấy chính là một phần của chuỗi bất động sản thương mại bí mật thuộc sở hữu của Tòa thánh Vatican.

Trên danh nghĩa một công ty nước ngoài, danh mục đầu tư bất động sản quốc tế của Vantican ngày càng tăng lên trong những năm qua. Năm 2006, ở đỉnh cao của cơn sốt bất động sản, Vatican đã dành 15 triệu bảng để mua vị trí 30 tại Quảng trường St James. Các địa điểm đắt giá khác được Vatican đặt mua ở Anh là 168 phố Bond Street và trong thành phố Coventry. Vatican cũng sở hữu khá nhiều căn hộ giá trị ở Paris (Pháp) và Thụy Sĩ...

Số tiền được Vatican đầu tư cho các hạng mục bất động sản quốc tế hiện nay đã vượt quá 570 triệu bảng. Điều hẳn ít ai biết là nguồn gốc của khối tài sản khổng lồ ấy bắt đầu từ lượng tiền mặt mà chính quyền phát xít Ý Mussolini đã đầu tư cho Tòa thánh khi thực hiện hiệp ước "Bể Thánh" công nhận chính quyền độc lập Vatican trong lòng thủ đô Roma vào năm 1929.

Đức Giáo Hoàng Benedict XVI, người kiểm soát danh mục tài sản đầu tư trị giá 570 triệu bảng của Vatican.

Ngoài số tài sản lớn như vậy thì điều làm nhiều người ngạc nhiên hơn là cách thức mà Vatican đã che giấu số tiền vốn hàng triệu bảng từ chính quyền phát xít Mussolini trong suốt những thập kỷ qua. Sau khi tiến hành lắp ghép các mắt xích, người ta mới ngỡ ngàng về sự khôn khéo của các triều đại Giáo hoàng. Khối văn phòng tại Quảng trường St James đã được mua lại bởi một công ty đầu tư Anh có tên là Grolux, công ty này cũng nắm giữ nhiều tài sản khác của Vương quốc Anh. Việc đăng ký hoạt động của công ty không có bất kỳ dấu hiệu nào liên quan đến Vatican.

Thay vào đó là hai cổ đông lớn của hai ngân hàng Công giáo nổi tiếng: John Varley - giám đốc điều hành ngân hàng Barclays và Robin Herbert, nguyên chủ tịch ngân hàng thương mại Leopold Joseph. Tuy nhiên, danh tính của hai cổ đông này cũng không chứng minh được điều gì bởi luật pháp Anh cho phép các công ty không công bố những hoạt động của cổ đông.

Các tài liệu trong kho lưu trữ cũ của Anh giúp sự thật sáng tỏ hơn. Công ty đầu tư Grolux thừa hưởng toàn bộ danh mục tài sản của mình sau khi tái thành lập vào năm 1999 từ hai công ty tiền nhiệm Grolux và Cheylesmore Estates. Cổ phiếu của các công ty này cùng được phát hành bởi một công ty có địa chỉ tại ngân hàng JP Morgan (New York).

Mọi mắt xích cuối cùng dẫn tới một công ty Thụy Sĩ có tên Profima SA. Hồ sơ thời chiến tại Cục Lưu trữ Quốc gia Anh ở Kew đã hoàn thành "bức tranh" về cách thức che giấu tài sản của Vantican. Hồ sơ xác nhận Profima SA là công ty cổ phần của Vatican, tại thời điểm đó bị cáo buộc "tham gia vào các hoạt động trái với lợi ích của phe Đồng minh". Các tài liệu từ các quan chức của Bộ kinh tế quân sự Anh tại thời điểm chiến tranh kết thúc cho thấy Đức thánh cha Bernardino Nogara đã thực hiện đầu tư 50 triệu bảng tiền mặt được đầu tư bởi chính quyền Mussolini.

Ngay từ đầu, Nogara đã rất sáng tạo trong việc đầu tư tiền mặt. Vào năm 1931, ông thành lập một công ty nước ngoài tại Luxembourg để cất giữ các tài sản châu Âu mà ông định mua. Công ty này được gọi là tập đoàn tài chính Luxembourgeois. Luxembourg là một trong những nước đầu tiên thiết lập cấu trúc "công ty trốn thuế" vào năm 1929.

130 ngàn người ký đề nghị miễn thuế cho giáo hội

Cùng với các tài sản khác ở châu Âu, các khoản đầu tư bất động sản từ số tiền của chính quyền phát xít Mussolini hiện đang được kiểm soát bởi một quan chức của Đức giáo hoàng ở Roma tên là Paolo Mennini. Mennini đứng đầu một đơn vị đặc biệt bên trong Vatican với nhiệm vụ xử lý cái gọi là "di sản của Tòa thánh".

Theo một báo cáo vào năm ngoái từ Hội đồng châu Âu, khi khảo sát kiểm soát tài chính của Vatican thì số tài sản của đơn vị đặc biệt do Mennini phụ trách đã vượt quá 570 triệu bảng.

Trong khi bí mật về sự thịnh vượng của triều đại giáo hoàng trong thời chiến vẫn chưa được giải thích thì những bí mật về tài sản của Vatican trên khắp châu Âu lại tiếp tục khiến nhiều người đặt câu hỏi. Hiện nay, tất cả các tài sản thuộc sở hữu của nhà thờ sử dụng cho các mục đích phi thương mại đều được miễn thuế. Trong năm 2010, khoảng 130 ngàn người đã ký một bản kiến nghị trực tuyến về tình trạng miễn thuế cho giáo hội.

Liên minh châu Âu (EU) đã mở một cuộc điều tra về việc giảm thuế một số tài sản của Giáo hội tại Ý nhưng không có kết quả. Trước tình trạng trên, Thủ tướng Ý Mario Monti đang có kế hoạch yêu cầu Vatican trả tiền thuế tài sản không theo tôn giáo trong năm nay. Ông cho biết các quy tắc sẽ thực hiện theo quy định của pháp luật châu Âu.

Gia Hân (Theo Guardian)