Khi báo đăng rồi thì tôi vui sướng vô cùng, đôi khi còn khoe khoang với bạn bè, người thân. Nhưng liền sau đó là tôi phải gánh chịu nhiều áp lực đến từ người thân, gia đình, bạn bè, cơ quan, đồng nghiệp và cơ quan chức năng… vì chính những bài báo đó.
Năm lần bảy lượt tính bỏ “quách nó đi” cho yên ổn nhưng cái thứ này cũng gây nghiện kinh khủng không kém phần thuốc phiện, một khi nó ngấm vào máu rồi thì khó lòng mà dứt ra được. Và thế là cứ để nó sống chung với mình như một phần tất yếu của cuộc sống.
Vì sao một giáo viên hiền như thỏ lại phải lên tiếng phản biện xã hội?
Tôi vốn không phải nhà báo chuyên nghiệp, lại không được đào tạo ở trường báo chí bài bản như những anh em đồng nghiệp khác. Tôi bước chân vào làng báo cũng chỉ vì mình thích nó từ hồi còn học phổ thông mà không có điều kiện để học. Thành thử, bây giờ đi viết báo vì lòng đam mê mà thôi, vừa viết vừa học hỏi ở các đồng nghiệp.
Đầu tiên, tôi đi tìm và viết về các địa chỉ tình thương, tấm lòng nhân ái, phát hiện các nhân tố tích cực trong xã hội, rồi gương người tốt việc tốt. Nhưng càng về sau, khi càng đi nhiều, càng biết nhiều, suy nghĩ quan sát nhiều tôi càng thấy xã hội vẫn còn nhiều rối ren, nhiễu nhương.
Đó là các hiện tượng tiêu cực tha hóa của xã hội, vì đồng tiền người ta có thể chém giết nhau, thậm chí con giết cha, vợ giết chồng; rồi nhà trường cũng không thiếu chuyện đáng trăn trở: thầy không ra thầy - trò không ra trò; nhân viên các cơ quan công quyền thì hống hách và làm phiền hà dân… Nhiều giá trị xã hội bị đảo lộn, con người ngày càng đánh mất niềm tin…Sự phân hóa giàu nghèo trong xã hội ngày càng sâu sắc. Không ít người có chức có quyền thì giàu lên nhanh chóng còn người dân thì dù chịu thương chịu khó mà nghèo vẫn hoàn nghèo”; nạn tham nhũng phổ biến tới mức trở thành “quốc nạn”!
Mặc dù Đảng, Nhà nước đã nỗ lực hết sức mình để xây dựng một xã hội dân chủ, công bằng, văn minh nhưng vẫn chưa làm hết được trong một sớm một chiều. Vì vậy, tùy vào đấng bậc mình mỗi công dân phải có trách nhiệm xây dựng xã hội ta ngày càng tốt đẹp hơn. Và ngòi bút của tôi rẽ sang phản biện xã hội lúc nào không hay biết.
Hậu quả của những bài báo
Sau những bài báo trung ngôn nghịch nhĩ, nhằm đưa tiếng dân đến tai một số lãnh đạo, góp ý cho lãnh đạo để lãnh đạo tốt hơn cho dân nhờ, ai ngờ phản tác dụng! Tôi chịu bao nhiêu là áp lực, may mà mình còn đủ tư duy cũng như tấm lòng để thấy những việc làm của mình không sai, không trái đạo lý ở đời.
Bây giờ tôi đang hoang mang, không biết dân được nhờ lãnh đạo hay lãnh đạo nhờ dân? Bây giờ, người biết rửa tai nghe nói thật ít quá, kẻ thích nịnh bợ, thích nghe nói dối nhiều vô kể.
Sau khi báo đăng, ít kẻ gọi điện cho tôi, mà gọi điện “đe nẹt” các sếp của tôi. Trước đây, họ gọi cho sếp H, vị sếp này đã phải bao phen hú vía. Thế là, sếp nhắc nhở giữa họp hội đồng; gặp đâu sếp nhắc nhở đó, trước mặt quan khách, trước mặt anh em bạn bè, đồng nghiệp… Tất nhiên là tôi phải “ngồi im nghe gió thổi sau hè".
Tiếp đến, sếp tía tai đỏ mặt hỏi tôi: “Anh đi viết báo thế có thẻ không, nghe nói công an họ sẽ mời anh sang gặp… ”. Toàn là những chuyện “giật gân” hơn cả các bài báo tôi viết. Nghe sếp nói mà ngỡ như tôi đã phạm đến trời, sắp phải ra rìa đứng chơi không bằng. Đó là áp lực từ phía cơ quan còn áp lực từ phía gia đình thì sao?
Gia đình, bố mẹ tôi thì cũng lo sút vó. Họ bảo con phải dừng lại ngay, ảnh hưởng đến công việc công chức nhà nước mà bố mẹ, vợ con đang làm. Có ai lội người dòng thác như con, một là rất vất vả, hai là sẽ bị thác cuốn trôi. Chẳng phải học ở đâu xa lạ mà cứ nhìn vào các bài học từ thiên nhiên, cỏ cây… con ơi là con. Báo đâu cha mẹ không biết, con đừng báo hại gia đình.
Vợ tôi là một người phụ nữ được giáo dục chu đáo trong một dòng họ nổi tiếng gia phong ở miền đất Vũ. Phụ nữ, phần đa trong số họ cần cuộc sống bình yên, ổn định. Vợ tôi cũng thế. Khi biết tôi viết báo về mặt trái xã hội và nghe người ta nói qua nói lại thì lại phùng mang trợn mắt như chính tôi là giặc bên Ngô. Năm lần bảy lượt, vợ tôi bồng con về nhà ngoại ở vì sợ liên lụy do những bài báo mà tôi đã viết và đã đăng báo.
Tôi thì cứ phì cười mãi không nhịn được. Không biết xuất phát từ đâu mà cả cơ quan, bố mẹ và vợ con tôi… sợ phạm húy, phạm thượng, sợ mang tiếng đến vậy. Bây giờ, nghĩ lại thấy thương các nhà báo chuyên nghiệp, họ phải chịu bao nhiêu áp lực khi phản biện xã hội.
Báo chí đã cho tôi nhiều thứ
Đi làm báo, tai tôi luôn lắng nghe, chân tôi luôn đi nơi này đến nơi khác, tiếp xúc được nhiều vùng đất, nhiều mảnh đời nhiều số phận người trong cuộc sống, đầu óc luôn luôn phải tư duy, suy nghĩ. Tôi thấy cuộc đời thật nhiều ý nghĩa. Cuộc sống con người quả là rất ngắn ngủi, làm được gì cho xã hội, cho người khác thì cần làm ngay, đừng chần chừ gì nữa. Làm báo cũng vậy, không được lên tiếng quá muộn, làm báo là phải bảo vệ quyền lợi chính đáng của dân nghèo.
Đặc biệt, từ ngày làm báo đến nay những bài giảng của tôi cho học sinh mà chủ yếu là con nhà nghèo ở một vùng quê nghèo Hà Tĩnh sẽ bớt khô khan, giáo điều, sách vở đi. Ngoài chuẩn kiến thức, kĩ năng đã được Bộ quy định thì bài giảng của tôi cho học sinh sẽ giàu hơi thở cuộc sống hơn, giàu kĩ năng sống và kĩ năng làm người hơn.
Và như vậy, từ khi tôi bước chân vào làm báo đến nay, thú thật tôi mất nhiều nhưng cũng được nhiều. Cuộc sống là vậy, có cho thì có nhận, có được và có mất, được cái này thì phải chấp nhận mất cái khác, có hi sinh thì sẽ có thành quả… Cuộc đời vốn dĩ rất công bằng, không cho không ai bao giờ và không lấy đi của ai hết cả bao giờ.
Cảm ơn cuộc đời dâu bể, cảm ơn cuộc sống muôn màu và cảm ơn những được - mất trong ngành báo mà tôi lớn lên.
Lê Quốc Châu (Hà Tĩnh)
