Tào Tháo ra trận, có năm người lúc tiến công thì xông pha lửa đạn tiến lên phía trước, khi rút lui thì phụ trách cản phía sau, vì nhà Ngụy lập vô số công lao, được Trần Thọ bình rằng “Thái Tổ gây dựng công nghiệp, mà lương tướng lúc đương thời, có năm người đứng đầu”. Năm người này được người đời hợp xưng là Ngũ tử lương tướng, chính là chỉ Trương Liêu, Nhạc Tiến, Vu Cấm, Trương Cáp, Từ Hoảng.
Trương Liêu
Trương Liêu (169 – 222), tự là Văn Viễn, người huyện Mã Ấp, Nhạn Môn, nay thuộc thành phố Sóc Châu, tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc. Tổ tiên của ông vốn mang họ Nhiếp, là phú hộ ở Mã Ấp, vì tránh kẻ thù nên đổi sang họ Trương.
Thời trẻ tuổi, Trương Liêu chỉ là lính. Ông từng phò tá Đinh Nguyên, đi theo Đổng Trác, Lã Bố rồi cuối cùng mới tới "bến đỗ" Tào Tháo vào năm 198 khi Lã Bố bị chính Tào Tháo đánh bại và giết chết ở Hạ Bì.
Ông là danh tướng nhà Tào Ngụy thời Tam quốc trong lịch sử Trung Quốc và là một trong những vị tướng giỏi nhất thời Tam quốc, từng tham gia nhiều trận đánh lớn và mang nhiều thắng lợi vẻ vang cho quân Tào.
Cùng với Nhạc Tiến, Vu Cấm, Trương Cáp và Từ Hoảng, Trương Liêu được xếp vào hàng "Ngũ hổ tướng nhà Ngụy". Sử sách ghi lại, Trương Liêu là một trong những mãnh tướng dùng giáo giỏi nhất Tam quốc.
Theo Tam quốc diễn nghĩa, Quan Vân Trường có quan hệ với 2 danh tướng nhà Ngụy là Trương Liêu và Từ Hoảng bởi cả ba đều sinh ra tại Sơn Tây, thuộc nhóm kỵ binh Tinh Châu nổi tiếng. Đội kỵ binh tới từ Tinh Châu gia nhập các thế lực khác nhau thời Tam quốc, mỗi cá nhân đều có khả năng thực chiến rất cao.
Đều sinh ra tại Sơn Tây và cùng là những danh tướng, bởi vậy dù không chung một chủ nhưng Quan Công rất coi trọng tài năng của Từ Hoảng và Trương Liêu. Họ là đối thủ nhưng cùng là những võ tướng và trên hết tất cả họ là đồng hương thân tình. Dù đánh nhau trên chiến trường, nhưng họ vẫn coi nhau là bạn.
Nhạc Tiến
Nhạc Tiến (?-218) là một võ tướng dưới quyền Tào Tháo thời Tam quốc trong lịch sử Trung Quốc. Tuy bề ngoài có phần thấp bé, nhưng ông rất dũng mãnh trên chiến trường. Ông tham gia vào nhiều trận đánh chống lại Lã Bố, Lưu Bị và phần tử giặc Khăn Vàng. Ông cũng góp công lớn trong việc bảo vệ Hợp Phì từ đại quân của Tôn Quyền vào năm 208.
Trần Thọ, tác giả của Tam quốc chí, xếp Nhạc Tiến vào hàng 5 võ tướng giỏi nhất nước Nguỵ, cùng với Trương Liêu, Từ Hoảng, Vu Cấm, Trương Cáp.
Nhạc Tiến sinh ra ở Dương Bình Vệ Quốc tự là Văn Khiêm, nay thuộc huyện Thanh Phong, Hà Nam, có rất ít tư liệu nói về Nhạc Tiến trước khi ông gia nhập quân Tào Tháo. Tuy bề ngoài thấp bé nhưng ông rất dũng cảm, góp công lớn ở nhiều trận đánh chống Lã Bố, Lưu Bị...
Ông cũng đã tham gia vào trận Quan Độ. Trận chiến đã kéo dài nhiều tháng cho đến khi Tào Tháo biết lương thực của quân Viên Thiệu chứa hết ở Ô Sào, do Thuần Vu Quỳnh coi giữ. Tào Tháo cùng Nhạc Tiến dẫn 5000 quân (gồm cả kị binh lẫn quân bộ) đánh bất ngờ vào Ô Sào. Nhạc Tiến đã giết Thuần Vu Quỳnh trong trận đánh này.
Sau khi Viên Thiệu thua trận và chết vào năm 202, Tào Tháo tiếp tục tấn công các con của Viên Thiệu ở Ký Châu và U Châu. Nhạc Tiến lập nhiều chiến công, nên sau đó được thăng chức.
Sau khi Tào Tháo thất trận ở Xích Bích và phải rút quân, Nhạc Tiến được giao bảo vệ Hợp Phì cùng với Trương Liêu và Lí Điển khỏi đại quân Tôn Quyền với 100,000 binh lính. Được lệnh của Tào Tháo, Nhạc Tiến ở lại giữ thành, còn Lí Điển và Trương Liêu dẫn 800 quân tấn công Tôn Quyền ở Tiêu Diêu. Bị phục kích bất ngờ, quân Ngô thiệt hại nặng và phải rút về. Sau trận này, Nhạc Tiến được thăng chức lên Tả tướng quân.
Nhạc Tiến qua đời vào năm 218. Con trai ông là Nhạc Lâm cũng là một võ tướng xuất sắc của nhà Ngụy, được phong làm thái thú Dương Châu.
Vu Cấm
Vu Cấm ( ?-221), tự là Văn Tắc, là một võ tướng cuối thời Đông Hán, thuộc hạ của Tào Tháo. Ông là một trong những tướng dũng mãnh nhất của Tào Tháo, đã tham gia vào nhiều trận đánh lớn.
Mặc dù đã đầu hàng Quan Vũ (tướng Thục Hán) trong trận Tương Dương-Phàn Thành, nhưng Vu Cấm vẫn được sử gia Trần Thọ, tác giả của Tam quốc chí, xếp vào hàng 5 danh tướng giỏi nhất của nước Ngụy, cùng với Trương Liêu, Từ Hoảng, Nhạc Tiến, Trương Cáp.
Ông sinh ra ở Cự Bình. Vào năm 192, khi Tào Tháo đánh được quân Khăn Vàng và chiếm được Duyện Châu, Vu Cấm đã gia nhập quân Tào và được đặt dưới quyền Vương Lãng. Với tài cung mã, võ nghệ hơn người, Vu Cấm được Tào Tháo thăng chức lên làm chỉ huy quân đội. Sau đó, Vu Cấm tham gia vào trận đánh Đào Khiêm ở Từ Châu, Lã Bố ở Bộc Dương và tàn dư của quân Khăn Vàng.
Vào năm 197, Tào Tháo thua Trương Tú ở trận Uyển Thành và phải rút lui. Trên đường về trại, Vu Cấm thấy quân Thanh Châu (do Hạ Hầu Đôn quản lĩnh) cướp bóc người dân nên đã đuổi đánh. Quân Thanh Châu vu cho Vu Cấm làm phản, nhưng ông không hề bận tâm mà vẫn bình tĩnh dẫn vài trăm người chặn đánh quân Trương Tú, lúc đó đánh đuổi theo Tào Tháo, khiến quân Trương Tú thua to, phải quay về. Lúc đó, Vu Cấm mới giải thích cho Tào Tháo, được Tào Tháo khen thưởng.
Năm 200, Tào Tháo đánh bại Viên Thiệu ở trận Quan Độ. Vu Cấm được thăng chức vì sự dũng cảm của ông trên chiến trường. Nhưng sau đó, một viên tướng thảo khấu là Xương Hi vốn đã đầu hàng Tào Tháo, lại nổi loạn. Vu Cấm được cử đi đàn áp cuộc nổi loạn này. Vì là bạn cũ thân tình, nên Xương Hi đã đầu hàng Vu Cấm. Ông nói rằng, giặc đầu hàng sau khi thất trận không thể tin tưởng được, nên dù rất đau xót, ông vẫn ra lệnh chém đầu Xương Hi. Khi Tào Tháo nghe tin này, ông càng tôn trọng Vu Cấm nên đã thăng chức thành "Hổ uy tướng quân".
Kể từ đó, mỗi khi Tào Tháo dẫn quân, Vu Cấm được cử làm tiên phong. Khi quân quay về, ông được cử làm hậu quân. Chiếm được của cải nào của giặc, ông cũng chia đều cho ba quân và không giữ gì cho mình. Đường lối hành binh của ông rất nghiêm khắc nhưng công bằng.
Vào năm 219, khi Tào Nhân bị Quan Vũ tấn công ở Phàn Thành, Vu Cấm, lúc đó đã là Tả tướng quân, được gửi đi tiếp viện cùng với Bàng Đức, người vừa gia nhập quân Tào. Tuy nhiên, trận mưa lớn đã làm ngập sông Hán Thủy, khiến Quan Vũ tận dụng lợi thế dìm chết bảy đội quân của ông. Sau đó cả hai tướng đều bị bắt. Trong khi Vu Cấm đầu hàng thì Bàng Đức vẫn một lòng, nên bị xử chém đầu. Tào Tháo nghe tin, than thở rằng: "Vu Cấm theo ta hơn ba chục năm, ai ngờ gặp lúc nguy nan hóa ra lại không bằng Bàng Đức!"
Trương Cáp
Trương Cáp (167-231), thường bị viết sai thành Trương Hợp, tự là Tuấn Nghệ, là tướng lĩnh nhà Ngụy thời Tam quốc trong lịch sử Trung Quốc.
Trương Cáp bắt đầu tham gia chiến trận năm mới 16 tuổi khi có khởi nghĩa Hoàng Cân. Thời Hán mạt ra ứng mộ đánh dẹp Khăn Vàng. Sau khi khởi nghĩa Khăn Vàng tan rã Cáp là thuộc hạ của Hàn Phức.
Phức giao chiến với Viên Thiệu bại trận Cáp dẫn binh quy hàng Viên Thiệu. Thiệu lấy Cáp làm Hiệu uý, sai chống cự Công Tôn Toản. Toản bị phá, phần nhiều là công lao của Cáp, Cáp được thăng làm Ninh quốc Trung lang tướng.
Khi Tào Tháo đánh nhau với Viên Thiệu ở trận Quan Độ
Hán Tấn xuân thu chép: Cáp thuyết Thiệu rằng: "Chúa công tuy liên tục thắng, nhưng chớ cùng với Tào công chiến đấu, nên mật sai quân khinh kỵ đánh úp tuyệt đường ở phía nam, tất quân kia tự bại vậy." Thiệu không theo kế ấy.
Thiệu sai tướng là bọn Thuần Vu Quỳnh đôn đốc việc vận lương ở Ô Sào, Tào Tháo tự mình tới đánh gấp. Cáp khuyên Thiệu rằng: "Binh của Tào công tinh nhuệ, hẳn sẽ đánh tan bọn Quỳnh bọn Quỳnh bị phá, tất việc của tướng quân phải bỏ đi vậy, nên cấp tốc dẫn binh đến cứu ngay." Quách Đồ nói: "Kế của Cáp không hay. Chẳng bằng đánh vào bản doanh của họ, thế tất họ phải quay về, thế là chẳng cần cứu mà tự giải vây được vậy." Cáp nói: "Tào công doanh trại kiên cố, có đánh hẳn cũng chẳng lấy được, nếu như bọn Quỳnh bị bắt, lũ thuộc hạ chúng ta cũng bị bắt hết cả”. Thiệu chỉ phái quân khinh kỵ đi cứu Quỳnh, mà để trọng binh đánh doanh trại Thái Tổ, không hạ được. Tào Tháo quả nhiên phá được bọn Quỳnh, quân của Thiệu tan vỡ.
Trương Cáp nhiều lần bày mưu và khuyên Viên Thiệu nhưng ông ta không nghe lời. Trận Ô Sào đại bại Cáp bị Quách Đồ gièm pha. Viên Thiệu vốn thiếu quyết đoán tin lời Đồ có ý hại Cáp. Kết quả Trương Cáp và Cao Lãm chạy sang phe Tào Tháo.
Thái Tổ có được Cáp rất mừng, bảo rằng: "Xưa Tử Tư chẳng sớm tỉnh ngộ, bởi thế khiến thân bị nguy, há được như Vi Tử bỏ nhà Ân, Hàn Tín quy nhà Hán đó sao?" Rồi bái Cáp làm Thiên tướng quân, phong tước Đô Đình hầu.
Cáp theo Thái tổ chinh chiến bình định qua bao vùng đất, góp công trong việc xóa sổ nhiều chư hầu thế lực cát cứ từ bé đến lớn, dẹp từ tàn quân hay kẻ cường liệt trên suốt một chiều dài lãnh thổ miền bắc Hoa Hạ.
Phá Viên Đàm ở Bột Hải, được biệt phái đi đánh Đông Lai, dẹp Quản Thừa, lại cùng Trương Liêu đánh dẹp bọn Trần Lan-Mai Thành, phá được.
Phá Mã Siêu Hàn Toại ở Vị Nam. Vây huyện An Định, thu hàng Dương Thu. Cùng với Hạ Hầu Uyên đánh dẹp phu tặc Lương Hưng cùng rợ Đê ở Vũ Đô. Lại phá được Mã Siêu, bình Tống Kiến.
Từ Hoảng
Từ Hoảng (chữ Hán 169 - 227) tên chữ là Công Minh là vị tướng được đánh giá là xuất sắc nhất của nước Ngụy thời Tam quốc trong lịch sử Trung Quốc. Trong sự nghiệp của mình, ông lập được vô số chiến công, nổi bật nhất là việc đánh thắng Quan Vũ trong trận chiến Phàn Thành. Ông được Trần Thọ, tác giả của Tam Quốc chí, xếp vào hàng năm võ tướng dũng mãnh nhất của nước Ngụy, cùng với Nhạc Tiến, Trương Cáp, Trương Liêu và Vu Cấm.
Ông sinh ra ở Dương Quận (nay thuộc Hồng Đồng, Sơn Tây) trong thời Đông Hán. Hồi còn trẻ, ông làm một chức quan nhỏ ở địa phương. Sau đó, ông gia nhập quân của Dương Phụng đánh quân Khăn Vàng được cho làm chỉ huy kị binh.
Năm 196, sau khi Đổng Trác chết, Từ Hoảng và Dương Phụng hộ tống Hán Hiến Đế từ Trường An về thủ đô Lạc Dương, lúc đó gần như đã bị phá hủy hoàn toàn. Cùng lúc đó, Tào Tháo cũng dẫn quân đến Lạc Dương để đổi kinh đô và đưa Hán Hiến đế về Hứa Xương. Từ Hoảng khuyên Dương Phụng nên hàng Tào Tháo nhưng Dương Phụng không nghe, thậm chí còn gửi quân đuổi theo để mang Hán Hiến đế về. Sau đó, Dương Phụng bị Tào Tháo đánh bại, và Từ Hoảng cũng đầu hàng quân Tào.
Từ đó, Từ Hoảng tham gia vào tất cả các trận đánh lớn của Tào Tháo, trong đó có những chiến dịch tấn công Đạp Đốn, Lã Bố, Lưu Bị, Mã Siêu, Viên Thiệu... Từ Hoảng luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ nhờ tài năng quân sự và tháo vát của mình. Đặc biệt, trong trận Đồng Quan, Từ Hoảng đã tham mưu cho Tào Tháo phương án tác chiến đánh vào sườn của quân Tây Lương, đó là bước ngoặt lớn của trận chiến, tạo điều kiện cho quân Tào có thắng lợi quyết định.
Trong chiến dịch tấn công các con trai của Viên Thiệu, thái thú thành phố Nghi Dương thoạt tiên đầu hàng nhưng sau đó thay đổi quyết định. Từ Hoảng biết rằng địch thủ đang phân vân, nên đã cho viết một lá thư thuyết phục và cho lính bắn vào trong thành. Thái thú Nghi Dương đầu hàng một lần nữa, và Từ Hoảng chiếm được thành phố mà không thiệt hại gì.
Năm 215, ông được điều đến ải Dương Bình để bảo vệ Hán Trung khỏi quân đội Lưu Bị, lúc đó đang tìm cách chặn đường vận lương của quân Ngụy. Từ Hoảng biết được, nên cho quân tấn công trực diện vào quân Lưu Bị. Vô số lính địch nhảy xuống vực do Từ Hoảng bị đánh quá rát. Sau đó, thành phố được an toàn trong một thời gian ngắn.
Giây phút huy hoàng nhất trong sự nghiệp của Từ Hoảng là ở trận đánh Phàn Thành. Khi Phàn Thành (nay thuộc Tương Phàn, Hồ Bắc) bị Quan Vũ tấn công và quân tiếp viện do Vu Cấm chỉ huy bị đánh bại, Từ Hoảng dẫn quân đến Phàn Thành làm quân tiếp viện thứ hai. Từ Hoảng biết rằng phần lớn lính của mình không được tập luyện bài bản nên ông không giao chiến ngay mà lập trại đằng sau quân địch. Ông cho lính đào hầm xung quanh thành khác của địch là Nghiêm Thành, giả vờ như cắt đường vận lương của địch. Quân Quan Vũ bị lừa và rời bỏ vị trí, giúp Từ Hoảng từng bước giải vây Phàn Thành.
Sau khi quân tiếp viện đến, Từ Hoảng cho quân của mình tấn công trực tiếp vào trại Quan Vũ. Quan Vũ dẫn 5000 kị binh để để đẩy lùi quân Ngụy, nhưng thất bại. Không những vậy, phần lớn quân lính của Quan Vũ bị đẩy xuống sông Hán Thủy và chết đuối. Cuộc vây hãm Phàn Thành của quân Thục bị phá vỡ. Khi Tào Tháo biết tin, ông đã so sánh Từ Hoảng với Tôn Tử.
Khi Từ Hoảng dẫn quân về trại, đích thân Tào Tháo ra ngoài thành 7 dặm để đón tiếp Từ Hoảng. Thường thì quân của các tướng khác, vì muốn xem mặt Tào Tháo, nên đều mất hàng ngũ nhưng quân của Từ Hoảng vẫn hàng nào đội ấy, răm rắp một lượt. Thấy điều này, Tào Tháo khen rằng: Từ tướng quân quả thật có dáng như Chu Á Phu ngày trước!
Sau khi Ngụy vương chết năm 220, Từ Hoảng tiếp tục được Tào Phi tin tưởng. Ông được phong làm "Hữu tướng quân" và "Dương Bình hầu". Khi Tào Duệ lên ngôi nối dõi Tào Phi năm 227, Duệ cử Từ Hoảng đến bảo vệ Tương Dương khỏi quân Ngô. Không may là ông mất cùng năm vì lý do bệnh tật. Ông có một con trai tên là Từ Cái cùng với những họ hàng khác cũng được phong tước hầu.
Video: Tào Tháo thu phục Trương Liêu.
Quốc Tiệp
