Triển vọng đạt được thỏa thuận ngừng bắn cho Gaza trong ngày Chủ Nhật đã vô cùng mỏng manh sau khi Hamas tái khẳng định yêu cầu kết thúc chiến tranh để đổi lấy giải phóng con tin, và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu thẳng thừng từ chối.
Cả hai phía đều đã cáo buộc lẫn nhau đang gây ra bế tắc và phái đoàn của Hamas đã cho biết sẽ rời khỏi Cairo trong ngày Chủ Nhật (giờ địa phương) để tham khảo ý kiến tầng lớp lãnh đạo tổ chức này. Tuy nhiên, hai nguồn tin an ninh của Ai Cập cho biết các quan chức Hamas dự kiến sẽ trở lại đây trong ngày thứ Ba.
Trong ngày thương lượng thứ hai liên tiếp với các nhà trung gian thương lượng từ Ai Cập và Qatar, các nhà thương lượng của Hamas giữ vững lập trường khẳng định thỏa thuận ngừng bắn cần phải dẫn tới kết thúc chiến tranh.
Quan chức Israel đã không có mặt tại Cairo để tham gia vòng ngoại giao gián tiếp này, tuy nhiên trong ngày Chủ Nhật, ông Netanyahu đã nhắc lại mục tiêu của Israel trong cuộc chiến kéo dài bảy tháng qua: Giải giáp và tháo dỡ phong trào Hồi giáo Palestine Hamas vĩnh viễn nhằm loại bỏ nguy cơ đe dọa nền an ninh của Israel trong tương lai.
Thủ tướng này đã cho biết, Israel sẵn sàng tạm ngừng chiến tại Gaza để giải phóng con tin vẫn đang bị Hamas bắt giữ, với con số được cho là đang ở mức khoảng 130 người.
Ông Netanyahu cho biết: “Mặc dù Israel đã thể hiện sự sẵn lòng, Hamas tiếp tục bảo thủ giữ quan điểm cực đoan, nhất là yêu cầu rút toàn bộ lực lượng của Israel ra khỏi Dải Gaza, kết thúc cuộc chiến và cho phép Hamas nắm quyền lực. Israel không thể chấp nhận yêu cầu này”.
Một quan chức có thông tin về các thảo luận cho biết: “Vòng đàm phán gần đây nhất tại Cairo đang sắp sụp đổ”.
Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Israel Yoav Gallant cho biết, Hamas có vẻ không nghiêm túc về việc hướng tới đề ra thỏa thuận ngừng bắn.
“Chúng tôi đã chứng kiến một số tín hiệu đáng lo ngại cho thấy, Hamas không có ý định đạt được thỏa thuận với chúng tôi. Điều này đồng nghĩa với việc kế hoạch quân sự tại Rafah sẽ được thực hiện trong tương lai không xa và cũng như trên toàn Dải Gaza”.
Trong một tuyên bố được đưa ra không lâu sau khi ông Netanyahu đưa ra tuyên bố của mình, lãnh đạo Hamas Ismail Haniyeh khẳng định, tổ chức vẫn sẵn lòng hướng tới ngừng bắn toàn diện nhằm kết thúc “hành vi hiếu chiến” của Israel, đảm bảo Israel rút quân khỏi Gaza và đạt được “một thỏa thuận nghiêm túc” nhằm giải phóng con tin Israel để đổi lấy sự tự do của một số tù nhân người Palestine tại Israel.
Ông Haniyeh đã cáo buộc ông Netanyahu về việc “tiếp tục có hành vi hiếu chiến và mở rộng vòng xung đột, phá hoại nỗ lực của những nhà thương lượng trung gian và các bên liên quan”.
Qatar và Ai Cập đang cố gắng làm trung gian thương lượng nhằm đề ra một thỏa thuận nối bước thỏa thuận ngừng bắn ngắn ngủi vào tháng 11/2023, trong khi toàn quốc tế đang cảm thấy kinh hoàng trước con số thương vong khổng lồ tại Gaza cũng như những khó khăn mà dân số 2,3 triệu người tại đây đang đối mặt.
Cuộc chiến tại Gaza đã nổ ra sau khi Hamas tấn công xuyên biên giới nhằm vào miền Nam Israel vào ngày 7/10/2023 khiến 1.200 người thiệt mạng và bắt giữ 252 người làm con tin.
Hơn 34.000 người Palestine đã thiệt mạng, trong đó có 29 người thiệt mạng trong 24 giờ qua, và hơn 77.000 người đã bị thương trong chiến dịch đáp trả của Israel. Hoạt động đánh bom cũng đã san bằng phần lớn khu nội phận này và gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo.
Chiến dịch Rafah
Israel trong nhiều tháng qua đã cảnh báo về kế hoạch gửi quân vào Rafah, thành phố phía Nam Gaza áp sát biên giới Ai Cập, nơi hơn một triệu người sơ tán ép buộc đang trú ẩn. Israel tin rằng tại thành phố này có hàng ngàn tay súng Hamas cũng đang trú ẩn, cùng với khả năng có hàng chục con tin đang bị giam giữ.
Trong ngày thứ Sáu, văn phòng nhân đạo của Liên Hợp Quốc cho biết, kế hoạch tấn công thành phố này sẽ khiến hàng trăm ngàn sinh mạng phải đối mặt với nguy hiểm và sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động cứu trợ trên toàn khu nội phận.
Người dân địa phương và quan chức y tế tại Gaza cho biết, xe tăng và máy bay của Israel đã tiếp tục tấn công nhiều khu vực trên toàn Gaza trong đêm, khiến nhiều người thiệt mạng hoặc bị thương.
Cánh vũ trang của Hamas đã tuyên bố chịu trách nhiệm cho một vụ tấn công trong ngày Chủ Nhật nhằm vào chốt kiểm soát Kerem Shalom trên biên giới giữa Israel và Gaza, một vụ tấn công mà truyền thông Israel và Palestine đều báo cáo đã dẫn tới nhiều thương vong từ phía Israel.
Washington – chính quyền coi Hamas là tổ chức khủng bố, tương tự như đánh giá từ các cường quốc phương Tây khác và Israel – đã hối thúc Hamas chấp nhận thỏa thuận.
Một quan chức có thông tin nội bộ trong ngày Chủ Nhật đã cho biết, Giám đốc CIA William Burns đã có mặt tại Cairo và đang viếng thăm Doha để tổ chức họp khẩn cấp với thủ tướng Qatar.
“Burns đang trên đường tới Doha để họp khẩn cấp với Thủ tướng Qatar nhằm đặt ra áp lực tối đa lên Hamas và Israel để đảm bảo hai phe tiếp tục thương lượng”.
Mặc dù cả hai phe đều đang bế tắc về vấn đề kết thúc chiến tranh, Israel đã đưa ra chấp nhận bước đầu về một điều khoản giải phóng 20 tới 33 con tin để đổi lấy sự tự do của hàng trăm tù nhân Palestine và một thỏa thuận ngừng bắn dài nhiều tuần.
Điều khoản đó sẽ để lại 100 con tin tại Gaza, trong đó bao gồm những người mà Israel cho rằng đã thiệt mạng khi bị giam giữ. Nguồn tin từ chối cung cấp thông tin về tên và quốc tịch cho biết, việc đưa thi thể những người này về Israel có thể sẽ yêu cầu đề ra một thỏa thuận khác.
Nguyễn Quang Minh (Theo Reuters)
