Idlib đang tiềm ẩn một cuộc khủng hoảng ở biên giới Thổ Nhĩ Kỳ.
Quân đội Nga phô diễn lực lượng
Theo Daily Sabah, các lực lượng của chính quyền Syria dưới sự hỗ trợ của Nga đang chuẩn bị khởi động một chiến dịch quân sự lớn chống lại phe đối lập ở tỉnh Idlib, phía Bắc Syria.
Trong diễn biến mới nhất, Nga đã điều nhóm tàu hải quân lớn nhất đến Địa Trung Hải nhằm phòng bị trước một cuộc tấn công của phương Tây được cho là ngăn cản động thái này của quân đội Syria.
Các cố vấn quân sự Nga và Iran đang giúp đỡ lực lượng Syria bao vây thành phố. Đặc phái viên của Syria ở Liên Hợp Quốc (LHQ), Staffan de Mistura, cho biết một "cơn bão táp " đang chuẩn bị ở Idlib, với những tác động quân sự có thể lan tỏa ra cả ngoài khu vực.
LHQ và nhiều nước đang lo ngại về một thảm họa nhân đạo ở Idlib. Trong khi nguy cơ một cuộc đối đầu vũ trang giữa Syria và lực lượng đối lập do Mỹ, Anh và Pháp dẫn đầu đang sắp sửa bùng nổ. Phương Tây được cho là đang muốn thể hiện rằng họ sẽ chống lại mục đích của Nga và Iran trong mục tiêu đánh chiếm lại Idlib.
Thổ Nhĩ Kỳ là một trong những người chơi sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất trong cuộc tiến công của chính quyền Syria ở Idlib. Câu hỏi được đặt ra hiện tại là làm thế nào cuộc đối đầu Idlib sẽ được xử lý ổn thỏa khi lợi ích giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đang chồng chéo tại đây.
Nguy cơ khơi mào thảm họa
Idlib là thành trì lớn cuối cùng của phe đối lập ở Syria và các nhóm này có thể huy động mọi nguồn lực và khả năng của mình để chống lại cơn bão đang ập đến. Idlib cho đến lúc này vẫn nằm trong thỏa thuận leo thang theo các thỏa thuận của đàm phán Astana.
Một trong những mục tiêu chính của quân Chính phủ Syria tại đây là Hayat Tahrir al-Sham (HTS), nhóm khủng bố có liên kết với al-Qaeda. Tuy nhiên, sự phức tạp ở chỗ, Idlib còn có ở đó nhiều nhóm đối lập khác cùng hơn 3 triệu thường dân.
Những chiến binh phe đối lập và dân thường tập trung ở đây đều đến từ các thành trì của phe đối lập bị chiếm lại ở khắp các nơi trên lãnh thổ Syria, đặc biệt là sau cuộc di tản Aleppo. Thật khó để phân biệt hàng triệu thường dân với khoảng 10.000 chiến binh liên kết với nhóm HTS.
Ngoài ra còn có nhiều nhóm vũ trang nhỏ hơn nhưng cực đoan hơn ở Idlib mang trong mình những suy tính khác nhau. Không chỉ Nga, Syria mà cả Thổ Nhĩ Kỳ cũng lo lắng về những động thái khiêu khích mà các nhóm cực đoan này có thể thực hiện.
Trong đó Nga đã cảnh báo về việc các nhóm này có thể sử dụng vũ khí hóa học trong các cuộc đụng độ ở Idlib, sau đó đổ lỗi cho chính quyền Damascus tấn công vào dân thường. Một vụ dàn dựng vũ khí hóa học như vậy có thể leo thang một cuộc xung đột giữa Nga, Iran và phương Tây.
Phương Tây có thể lấy Idlib làm cái cớ để tấn công Syria.
Về phía mình, Thổ Nhĩ Kỳ cực kỳ quan tâm đến viễn cảnh thảm họa nhân đạo ở Idlib có thể dẫn đến hàng triệu người tị nạn chạy sang biên giới nước này. Việc phải chứa chấp hàng triệu người tị nạn đã khiến Thổ Nhĩ Kỳ phải trả giá rất lớn, với tiềm năng có thể tạo ra tình trạng bất ổn xã hội và chính trị ở quốc gia này.
Những rủi ro ở biên giới cũng đe dọa đến an ninh quốc gia của Thổ Nhĩ Kỳ. Điều này dẫn đến việc các quan chức Ankara đang tổ chức các cuộc họp cấp cao với các quan chức Nga và Iran để tìm cách thức khả dĩ nhất.
Tuy nhiên, vẫn chưa có một sự đồng nhất nào cho đến lúc này, trong khi cuộc xung đột khu vực có thể đã sắp nổ ra.
Phép thử cho quan hệ Nga-Thổ-Iran
Theo các nhà phân tích, cuộc khủng hoảng Idlib sẽ không phải là dấu chấm hết cho cuộc nội chiến kéo dài ở Syria. Các cuộc đối đầu giữa chính quyền Damascus và các lực lượng đối lập, cũng như sự cạnh tranh ảnh hưởng ở Syria giữa các thế lực quốc tế có thể kéo dài tới hơn một thập kỷ.
Lực lượng quân Chính phủ có thể tuyên bố chiến thắng trước phe đối lập vũ trang trong trường hợp kiểm soát được Idlib, nhưng chỉ khi mọi thứ đều đi đúng kế hoạch.
Một chiến dịch quân sự vào Idlib mang đến rất nhiều rủi ro mà trong đó có thể dẫn đến thương vong dân sự quy mô lớn và phá hủy cơ sở hạ tầng của thành phố.
Chính quyền Damascus sẽ cần phải giữ được sự ổn định và an toàn của Idlib nhằm đón chào sự trở lại của hàng triệu người tị nạn, cũng như tránh một cái cớ để phương Tây gây áp lực.
Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiếp tục đóng một vai trò quan trọng đối với sự ổn định của Syria trong tương lai, ngay cả sau khi các bên đã đạt được một thỏa thuận hòa bình. Đối với Thổ Nhĩ Kỳ, những gì nước này cần làm là dung hòa được với đối tác của Nga và Iran để ngăn chặn cuộc khủng hoảng.
Nếu Nga và Iran quan tâm đến vấn đề an ninh chính và lợi ích lâu dài của Thổ Nhĩ Kỳ, cũng như làm việc chặt chẽ với Thổ Nhĩ Kỳ trong vấn đề Idlib, chính quyền của Tổng thống Erdogan có thể đóng vai trò quan trọng hơn nữa ở Syria mà không sợ mất đi lợi ích của mình.
Ngay cả về phía Moscow và Tehran, nếu quá nôn nóng khai thác tình hình và bỏ qua suy nghĩ của Thổ Nhĩ Kỳ bằng cách cho phép một cuộc tấn công bất chấp, điều này có thể làm hỏng khả năng hợp tác trong tương lai của bộ ba Astana.
Đối với Thổ Nhĩ Kỳ, Idlib sẽ là một thử nghiệm cho quan hệ đối tác với Nga và Iran.
