“Chắc Bộ trưởng còn nhớ khi mới nhậm chức, tôi từng chất vấn về BOT”

Sáng 9/6, Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể đăng đàn trả lời trước Quốc hội, trong đó vấn đề về thu phí không dừng được nhiều đại biểu Quốc hội chất vấn.

Đại biểu Đặng Hồng Sỹ (đoàn Bình Thuận) đặt vấn đề chất vấn tại phiên họp về việc triển khai thực hiện thu phí không dừng bắt đầu thực hiện từ năm 2015. Tuy nhiên sau 5 năm triển khai thực hiện đến nay việc này chưa hoàn thành; thời hạn theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là phải hoàn thành trước ngày 30/6/2022 gần như không thể đạt được. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết là nguyên nhân chính của việc chậm trễ này?

Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, năm 2015, Chính phủ triển khai thu phí không dừng. Đây là công nghệ mới, giúp đi lại thuận lợi, việc thu phí công khai, minh bạch.

Tuy nhiên, quá trình triển khai, có nhiều vướng mắc, một phần do thói quen người dân. Công nghệ trong quá trình triển khai có sai sót về kỹ thuật. Với số lượng hơn 113 trạm BOT, với tiến độ Nghị quyết của Quốc hội nêu ra là năm 2019 hoàn thành, Bộ "đã rất nỗ lực nhưng chưa thể hoàn thành".

Mục tiêu là đến năm 2019 cơ bản các dự án BOT đều có ít nhất 2 làn thu phí không dừng, nhưng có 28 trạm của Tổng Công ty Đầu tư phát triển Đường cao tốc Việt Nam (VEC) trực thuộc Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước, do vướng mắc về tái cơ cấu nên Tổng Công ty này không có kinh phí triển khai. Chính phủ đã họp rất nhiều phiên, đến nay mới giải quyết xong về cơ chế.

Bộ trưởng cho biết, cách đây hai ngày, VEC đã ký hợp đồng với các tổ chức tín dụng để triển khai thu phí không dừng.

Theo chỉ đạo của Thủ tướng, đến 30/6, toàn bộ trạm BOT, trừ của VEC, phải hoàn thành lắp đầy đủ thu phí không dừng ở các làn, mỗi trạm trừ 2 làn ở hai bên để giải quyết tình huống phức tạp đột xuất, còn lại thu phí không dừng.

Với VEC thì đến cuối tháng 7 hoàn thành tiến độ. Đến nay, tiến độ cơ bản được đảm bảo. "Chính phủ lần này rất cương quyết, nếu cuối tháng 6 các trạm chưa hoàn thành thì dừng thu phí, khi làm xong mới được thu", ông Thể nói.

Bộ trưởng nhấn mạnh rằng, việc này triển khai có nhiều lý do, khó khăn công nghệ, cơ chế. Còn các dự án BOT khác chấp hành tốt. Đến nay cả nước dán được 3,2 triệu thẻ thu phí không dừng trên tổng số 4 triệu ôtô, chiếm 69%. Đầu tháng 6/2022, cao tốc Hà Nội - Hải Phòng thu phí không dừng 100% và thực hiện rất tốt.

Bấm nút tranh luận với Bộ trưởng về chậm lắp đặt thu phí không dừng, ĐBQH Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) nói: “Chắc Bộ trưởng còn nhớ khi mới nhậm chức, tôi từng chất vấn về BOT”.

Ông Trí nói thêm: “Bộ trưởng khi đó hứa với tôi chắc như đinh đóng cột rằng đến năm 2019 sẽ hoàn thành lắp đặt thu phí không dừng. Nhưng suốt thời gian qua chúng ta làm nửa vời, thiếu kiên quyết, chưa có hạn chót. Nhiều nơi làm nhưng chỉ được một hai luồng trên rất nhiều luồng qua trạm thu phí, nhiều khi đi qua tôi thấy rất kỳ lạ”.

Ông Trí bày tỏ, bản thân rất mừng khi Phó Thủ tướng Lê Văn Thành yêu cầu đến 30/6 nếu trạm BOT nào chưa thu phí không dừng thì phải xả trạm.

Việc thu phí không dừng trên các tuyến đường BOT phải minh bạch hoạt động thu tiền, tài chính. “Cử tri cho rằng chậm triển khai thu phí không dừng là do có gian lận, có lợi ích nhóm. Thực sự có thật hay không, phải trả lời được câu hỏi này”, đại biểu Nguyễn Anh Trí nói và cho rằng cần phải có biện pháp để ngăn chặn, rút ra kinh nghiệm để triển khai các dự án BOT trên toàn quốc thời gian tới.

Trả lời đại biểu Nguyễn Anh Trí, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nói đến năm 2019, theo đề án Chính phủ giao, mỗi trạm BOT ít nhất 2 làn thu phí tự động.

“Lý do là việc nếu dán thẻ không được nhiều thì đi trên các làn thu phí tự động rất khó khăn. Đến nay mới có 3,2 triệu ôtô dán thẻ thu phí không dừng. Đây mới là thời điểm chín muồi để sử dụng các làn thu phí tự động”, ông Thể nói.

Đại biểu hoặc người dân có thể cảm nhận các trạm chưa có làn thu phí không dừng, nhưng thực tế mỗi trạm có ít nhất 2 làn. Nếu dán thẻ chưa nhiều mà làm nhiều làn thu phí không dừng thì không sử dụng được.

“28 trạm của VEC đến thời điểm này mới ký hợp đồng. Thời gian qua Chính phủ họp rất nhiều. Tại sao chúng ta quy định cuối tháng 7 phải hoàn thành thu phí không dừng, vì hiện nay đã nhập thiết bị xong, sẽ lắp sớm. Chính phủ căn cứ vào cam kết của VEC, nếu không xong thì phải xả trạm”, ông Thể giải thích.

Bộ trưởng khẳng định việc lắp đặt thu phí không dừng liên quan đến người dân nên rất là nhạy cảm, các cơ quan chức năng, kể cả Bộ Công an rất quan tâm đến vấn đề này.

“Đến nay chưa phát hiện lợi ích nhóm giữa cơ quan nhà nước cấu kết với nhà đầu tư. Còn nếu có vấn đề gì bên trong, nếu có vi phạm gì sẽ bị xử lý theo pháp luật. Tôi nghĩ chúng ta có bộ máy để kiểm tra, giám sát việc này”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể khẳng định.