Theo the Globepost, thỏa thuận ngừng bắn được ký hồi tuần trước giữa Ankara và Moscow nhằm giảm căng thẳng ở Idlib, Tây Bắc Syria. Sau khi các cuộc không kích nhắm vào cuộc tuần tra của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ những ngày mới đây, nhiều tác động tiêu cực đã được nhắc đến.
Trọng tâm của thỏa thuận là hành lang an ninh rộng 12km quanh đường cao tốc M4 của Idlib nhằm duy trì con đường quan trọng chiến lược giữa các thành phố do chính phủ Syria kiểm soát Aleppo và cảng Latakia.
Có đồn đoán cho rằng lực lượng Nga đã đứng đằng sau cuộc tấn công tuy nhiên cho đến bây giờ vẫn chưa thể chứng minh được điều này. Trước đó, tờ Al Jazeera còn từng đưa tin rằng cuộc tấn công đã khiến hai nước tiến gần đến cuộc đối đầu trực tiếp. Cụm từ Chiến tranh thế giới thứ 3 từng được nhắc đến.
Thỏa thuận Moscow
Những người từng hiểu cuộc Chiến tranh Lạnh đều biết tác động răn đe của việc kích hoạt Điều 5 trong hiệp ước của NATO mà theo đó bất kỳ một cuộc tấn công vào thành viên NATO nào đều như là một cuộc tấn công vào tất cả các thành viên của khối này.
Dẫu vậy phản ứng của hai bên vẫn còn khá mờ nhạt. Trong một bài phát biểu tại Ankara một ngày sau cuộc tấn công, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã bày tỏ quan điểm khá dứt khoát.
“Dù là cuộc tấn công nhỏ nhất (vào phạm vi của chúng tôi), chúng tôi cũng sẽ không chỉ trả đũa mà còn trả đũa tồi tệ hơn nhiều”, nhà lãnh đạo cho biết.
Lời tuyên bố hùng hồn có phần quá đà này giờ có thể khiến nhiều người đã mỉm cười khi chứng kiến sự phối hợp của Nga với Thổ Nhĩ Kỳ trong việc tuần tra chung sau đó. Phải chăng Thổ Nhĩ Kỳ không còn cách nào khác?
Theo các điều khoản của thỏa thuận Moscow, Thổ Nhĩ Kỳ và Nga cũng đồng ý tổ chức các cuộc tuần tra chung dọc theo đường cao tốc M4, bắt đầu vào ngày 15/3.
Cố vấn của Tổng thống Syria Bashar al-Assad, Buthaina Sha Muffaban, gần đây đã trích dẫn thỏa thuận này trong một cuộc phỏng vấn trên Lebanon Lebanon Al-Mayadeen TV. Theo Sha 59aban, thỏa thuận ở Moscow mở đường cho Quân đội Ả Rập Syria chiếm lại các khu vực trọng yếu ở tỉnh Idlib. Hiện vẫn chưa rõ nội tình sau sự ra đời của thỏa thuận này.
Ý định Thổ Nhĩ Kỳ tại Idlib
Mọi điều có thể còn chưa sáng tỏ nhưng ý định của Thổ Nhĩ Kỳ trong khu vực là rõ ràng. Với gần một triệu dân Idlib phải di cư kể từ tháng 12 và hầu hết đã rút về vùng đệm ngày một thu hẹp nằm ở biên giới giáp phía nam Thổ Nhĩ Kỳ và thực tế Ankara đã tiếp đón khoảng 3,7 triệu người tị nạn Syria. Mối lo ngại người di cư tràn sang nước này là điều khá dễ hiểu.
Về phần mình, Nga có nhiều lợi thế khi tham gia nội chiến ở Syria. Deutsche Welle lập luận rằng chế độ chính quyền Tổng thống Assad giúp bảo đảm quyền lực mềm của Nga ở Trung Đông và rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin coi chính cuộc xung đột ủy nhiệm có vai trò như một sân khấu để thể hiện sức mạnh quân sự của nước này.
Tỉnh Idlib thực sự là trung tâm địa chính trị mà Nga hướng đến trong cuộc nội chiến ở Syria. Đối với một quốc gia thiếu cảng nước ấm và muốn phát triển khả năng hải quân ở vùng Đại Tây Dương, căn cứ hải quân duy nhất của Nga bên ngoài Liên Xô cũ có trụ sở tại Tartus - tỉnh Idlib hẳn mang đến nhiều ý nghĩa.
Sự phát triển và hoạt động của các tàu hạt nhân chủ yếu được kích hoạt ở cơ sở này và ngay cả trong thế giới ngày nay.
Điện Kremlin đặt giá trị rất lớn vào tài sản này đến nỗi, ngay cả khi xảy ra xung đột, phó thủ tướng Nga Yury Borisov đã cam kết đầu tư 500 triệu USD vào căn cứ này. Việc giao thông kết nối với Aleppo liền mạch sẽ góp phần hữu ích cho chiến lược của Nga và điều này chỉ có thể đạt được một cách thuận tiện qua việc đảm bảo duy trì đường cao tốc M4 luôn mở cho các phương tiện của Nga hoạt động.
Chừng nào lệnh ngừng bắn hiện tại còn tồn tại, mối quan hệ giữa Damascus và căn cứ hải quân này có phần an toàn. Tuy nhiên, các phe phái phiến quân như HTS và Đảng Hồi giáo Turkestan đồng minh vẫn duy trì sự hiện diện mạnh mẽ trong khu vực, các cuộc tấn công vẫn có thể diễn ra.
