Tự vẫn để phản kháng ?
Aaron Swartz là một biểu tượng trên Internet vì đã dốc cạn sức lực vào việc tạo ra lượng thông tin ảo khổng lồ miễn phí cho tất cả mọi người. Tư tưởng của Swartz được đông đảo cộng đồng mạng ủng hộ. Anh từng tuyên bố: "Toàn bộ khoa học và di sản văn hóa thế giới được xuất bản qua nhiều thế kỷ trong các sách và tạp chí ngày càng được số hóa và bị khóa bởi một số ít công ty tư nhân tư lợi. Chia sẻ không phải là vô đạo đức mà đó là một mệnh lệnh đạo đức".
Chính vì có tư tưởng "mở", Aaron Swartz đã viết một chương trình cho phép tải về những văn bản quy phạm pháp luật PACER (Hệ thống hồ sơ tòa án điện tử) trong khi chi phí truy cập mỗi trang là 10 cent (tương đương 2.000 đồng). Sau khi đã thâm nhập được kho tài liệu, nhờ có sự hỗ trợ của những hacker khác, Swartz công bố các văn bản này với giá 0 cent.
Mục đích của chàng trai trẻ này là xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn bằng cách chia sẻ thông tin rộng khắp. Niềm tin đó đã thôi thúc Swartz sáng lập tổ chức phi lợi nhuận DemandProgress. Tổ chức này cũng thực hiện thành công một chiến dịch phản đối Dự luật SOPA (Stop Online Piracy Act - chống vi phạm bản quyền nội dung số) trong hai năm 2011 và 2012. Ngoài ra, Aaron Swartz còn tham gia đăng ký làm thành viên quản trị cấp cao của mạng bách khoa toàn thư mở Wikipedia nhằm đem đến nhiều thông tin hơn cho cộng đồng người dùng trực tuyến.
Tuy nhiên, với giới chức quyền, hành động của hacker trẻ tuổi này không được khuyến khích. Sau khi sự việc bị phanh phui, tháng 1/2011, anh bị bắt vì sử dụng máy tính của Viện công nghệ MIT để truy cập và tải hàng triệu trang tài liệu hàn lâm từ kho lưu trữ JSTOR (nhưng được tại ngoại sau khi trả tiền bảo lãnh).
Swartz cảm thấy bất công khi JSTOR thu phí đọc tài liệu nhưng số tiền đó chỉ được trả cho nhà xuất bản chứ không phải cho các tác giả. Anh muốn phân phát tài liệu này đến càng nhiều người càng tốt.
Aaron Swartz, biểu tượng về người anh hùng hiệp nghĩa đã vĩnh viễn ra đi nhưng tinh thần của anh vẫn còn sống mãi.
Chính phủ Mỹ có góc nhìn khác về việc làm của Swartz. Anh bị kết án "lừa đảo", "gian lận máy tính" bởi một bồi thẩm đoàn liên bang. Trong bản cáo trạng, Aaron Swartz bị cáo buộc "ăn cắp" hàng triệu bài báo và tạp chí chuyên ngành từ một kho lưu trữ kỹ thuật số của viện Công nghệ Massachusetts (MIT). Họ kết tội Swartz sử dụng mạng máy tính của MIT để tải và công khai lên mạng hơn 4,8 triệu bài báo từ JSTOR, một dịch vụ lưu trữ và phân phối các bài báo trực tuyến, nguồn cơ sở dữ liệu của học viện dành riêng cho học viên.
Vào thời điểm đó, JSTOR không đưa ra hành động nào chống lại Swartz khi các bản sao số hóa của những bài viết được trả lại. Phiên tòa đáng lẽ sẽ diễn ra trong năm 2013 và hacker này phải đối mặt với khoản bồi thường lên tới cả triệu USD và 35 năm tù giam.
Tuy Swartz không nhận tất cả các tội trạng trên nhưng vẫn phải đối mặt với án tù 35 năm và tiền phạt lên đến 1 triệu USD nếu bị kết án. Giai đoạn xét xử được ấn định vào cuối năm nay nhưng rồi phiên tòa sẽ không bao giờ được diễn ra, bởi, anh đã vĩnh viễn ra đi tại chính ngôi nhà của mình vào tuần trước. Chuyên viên khám nghiệm y khoa ở New York nói rằng, Swartz đã chết trong tư thế treo cổ.
"Aaron buồn chán về vụ xét xử sắp tới. Chúng tôi không hình dung được con mình đã trải qua những nỗi đau như vậy", mẹ Aaron chia sẻ với trang Hacker News. "Aaron tuyệt vời lắm. Trong quãng đời ngắn ngủi của mình, nó đã đóng góp rất nhiều cho thế giới. Tôi tiếc là thằng bé chưa hoàn thành những sứ mệnh đang còn dang dở. Bạn tưởng tượng chúng tôi sẽ nhớ con nhường nào, nỗi đau này không gì có thể bù đắp", bà nói.
Thông tin từ gia đình Aaron Swartz cũng cho biết, trong những năm trở lại đây, Swartz bị trầm cảm và thường có những suy nghĩ về ý định tự tử. Các tin nhắn trên blog thể hiện rõ nỗi buồn và cảm xúc chán nản của Swartz. Trong văn bản công bố công khai sau cái chết của Aaron Swartz, gia đình anh lên tiếng chỉ trích MIT và bồi thẩm đoàn.
Thế giới đã mất đi một nhân tài
Reuters cho hay, khi được yêu cầu bình luận về việc Swartz tự sát, một phát ngôn viên của phòng Công tố Mỹ cho biết, cơ quan này tôn trọng sự riêng tư của gia đình Swartz và cảm thấy "đây không phải là thời điểm thích hợp để bình luận". Trong khi đó, Chủ tịch MIT, Rafael Reif, cho hay, ông cảm thấy đau lòng nếu MIT đóng bất cứ vai trò nào trong chuỗi các sự kiện dẫn đến bi kịch này.
Trang web của viện công nghệ này đã không thể truy cập trong ngày 13/1 và một nhóm hacker đã lên tiếng nhận trách nhiệm. Ông Rafael Reif đã công bố thư ngỏ đến toàn thể cộng đồng học viên, gửi lời chia buồn đến gia đình và bạn bè Aaron Swartz. Trong thư, ông cũng hứa sẽ điều tra vai trò của MIT trong vụ việc.
Sau khi Aaron Swartz qua đời, mạng xã hội Twitter ghi nhận hơn 2,5 triệu tin nhắn chia sẻ và tưởng nhớ Aaron Swartz đăng tải cuối tuần qua. Hiệp sĩ Tim Berners-Lee, cha đẻ mạng toàn cầu World Wide Web, bày tỏ tiếc thương về Aaron Swartz trên Twitter: "Aaron đã mất. Với những người lang thang trên thế giới, chúng ta mất một người thông thái, từng trải.
Với những hacker vì chính nghĩa, chúng ta có một người nằm xuống. Hỡi những bậc làm cha mẹ, chúng ta đã mất một người con. Hãy để chúng tôi nhỏ nước mắt khóc thương".
Một giáo sư, người đồng sáng lập website Reddit nổi tiếng, là thiên tài máy tính viết về cái chết của Swartz cuối tuần qua là "sự mất mát đối với nhân loại". Không ai có thể phủ nhận việc Aaron Swartz, một thiên tài về máy tính và là một nhà hoạt động Internet nổi bật trong thời đại của chúng ta. Chàng trai trẻ Aaron Swartz được thế giới biết đến trong vai trò đồng sáng lập chuẩn RSS 1.0 vào năm 14 tuổi. RSS (Rich Site Summary hay Really Simple Syndication) là một định dạng luồng tin trên web (feed) cho đến nay vẫn được dùng rộng rãi trong rất nhiều website trên Internet. Nó cung cấp đến người dùng nội dung từ các website cập nhật thường xuyên nội dung như web tin tức hay blog.
Bên cạnh đó, Swartz cũng đóng vai trò trong việc xây dựng trang web chia sẻ tin tức Reddit khá nổi tiếng. Anh rời công ty sau khi Reddit được Conde Nast, chủ tạp chí Wired, mua lại vào năm 2006. Hành động lấy tài liệu chia sẻ cho cộng đồng có phải việc làm chính nghĩa hay không còn gây nhiều ý kiến trái chiều.
"Nhưng vấn đề là phải chăng bên nguyên đã đòi hỏi quá nhiều so với mức độ có tội của bên bị. Câu hỏi mà Chính phủ Mỹ cần trả lời là sao lại phải gán cho Swartz là người phạm tội nghiêm trọng", Giáo sư Lawrence Lessig tại đại học Luật Harvard (Mỹ), từng mô tả Swartz là một thiên tài web, nhận xét.
Lý do thực sự dẫn đến hành động của Swartz có thể không bao giờ được giải đáp. Có lẽ, những việc anh đã làm còn gây nhiều tranh cãi nhưng điều người ta không thể phủ nhận, Swartz thực sự là một tài năng. Báo Wired đã gói gọn chuyện này trong 5 từ: "His death is a tragedy" (Cái chết của anh là một bi kịch). Aaron Swartz được chôn cất ở quê nhà tại bang Illinois (Mỹ) vào ngày 15/1/2013.
| Phát huy tài năng thiên bẩm từ nhỏ Swartz sinh ra tại Chicago (Illinois, Mỹ) là con trai của trong một gia đình người Anh gốc Do Thái. Cha anh đã thành lập một công ty phần mềm. Chính vì thế, ngay từ khi nhỏ tuổi, Aaron Swartz đã quan tâm đến máy tính. Khi anh 13 tuổi, Swartz đã thắng Giải ArsDigita, một cuộc thi dành cho những người trẻ tuổi tạo ra những trang web "có tính hữu dụng, giáo dục, và hợp tác" phi vụ lợi. Khi anh 14 tuổi, anh đã hợp tác với các chuyên gia giao thức mạng với vai trò là một thành viên trong nhóm tác giả định dạng RSS phiên bản 1.0. Swartz theo học tại North Shore Country Day School, một trường tư thục nhỏ tại Winnetka, Illinois. |
Thanh Xuân
