Reuters đưa tin, trong bài phát biểu trước quốc hội đầu tháng 10, Thủ tướng Shinzo Abe đã nhấn mạnh: “Chuyến thăm Nhật tới đây của Tổng thống Nga, tôi sẽ giải quyết tốt vấn đề tranh chấp lãnh thổ, chấm dứt tình trạng bất hòa với Nga sau 71 năm qua.
Thêm vài đó, Nga – Nhật Bản hứa hẹn sẽ có hợp tác lớn về các lĩnh vực kinh tế và năng lượng”. Tuyên bố này của người đứng đầu Nhật Bản thực sự quá táo bạo bởi để giải quyết vấn đề tranh chấp lãnh thổ không thể một sớm một chiều.
Cuộc gặp gỡ Nga – Nhật tháng 12 có giải quyết những mong muốn của ông Abe.
Tranh chấp lãnh thổ ở quần đảo Nam Kuril/Vùng lãnh thổ phương Bắc gần như không đạt được tiến triển trong suốt thời gian qua. Không những vậy, việc giải quyết dứt điểm tranh chấp lãnh thổ Nga – Nhật không hoàn toàn là mong muốn của Washington. Bởi lẽ, khi vấn đề được giải quyết, quan hệ Nga – Nhật hết rào cản thì Mỹ cũng nhìn thấy nguy cơ đồng minh xa cách.
Theo các nhà quan sát, trong suốt nhiệm kỳ của mình, ông Abe đã từng gặp mặt nhà lãnh đạo Nga 14 lần, họ cũng sẽ có một cuộc gặp tại Peru vào tháng 11, trước chuyến thăm chính thức của ông Putin những mọi cố gắng vẫn “dậm chân tại chỗ”.
Chuyên gia Azuhiko Togo, một nhà ngoại giao cũ Nhật Bản từng đảm nhiệm các cuộc đàm phán với Moscow cho hay: “Đối với ông Abe, việc bình thường hóa quan hệ với Nga, giải quyết tranh chấp lãnh thổ là một “mơ ước” của nhà lãnh đạo Nhật trước khi rời khỏi vị trí lãnh đạo”.
Song một một quan chức cấp cao của chính phủ Nhật Bản nhận định: “Đối với ông Abe cần phải có một bước đột phá về hành động. Thủ tướng Abe đang cố gắng phá vỡ tản băng trong tình trạng đóng băng này. Song trong nội bộ chính phủ Nhật Bản, rất đông không mong đợi một cách giải quyết triệt để”.
Thêm vào đó, các chuyên gia cũng chỉ rõ, nước Nga hiện đang lao đao vì hai gọng kìm nguy hại cấm vận và giá dầu rớt thảm hại. Nga cũng đã nâng tầm quan hệ với Trung Quốc để hy vọng sự tiếp sức từ những đồng nhân dân tệ. Do vậy, muốn thay đổi thái độ của Nga với Trung Quốc thì nước Nhật phải có lợi ích để đánh đổi.
Về phía Nhật, Tokyo luôn hy vọng một dự án kinh tế chung sẽ “mua” được sự nhượng bộ từ phía Nga. Rõ ràng khi hướng về nước Nga, Nhật Bản muốn khai thác lợi ích tiềm năng của quan hệ Nga – Nhật, song bất lợi trong liên minh cấm vận, khiến cho ông Abe như bị bế tắc.
Phương Anh
