Quyết định rút quân của ông Trump có thể mang ý nghĩa tài chính nhưng có thể là quân bài mặc cả cho Israel với Iran.
Phát biểu trên Sputnik, các nhà phân tích đã giải thích lý do vì sao quyết định rút quân của Tổng thống Donald Trump có ảnh hưởng đến Thổ Nhĩ Kỳ, Saudi Arabia, Israel và các đồng minh châu Âu – những thế lực đang duy trì sự hiện diện quân sự hạn chế ở Syria.
Vấn đề tài chính?
Theo các nhà phân tích, tuyên bố rút quân đội Mỹ khỏi Syria đã khiến khá nhiều người ngạc nhiên.
Mặc dù ông Trump từng hứa hẹn nhiều lần về động thái này, nhưng vào đầu tháng 9 vừa qua, đặc phái viên đặc biệt của Mỹ tại Syria James Jeffrey đã nói rõ về việc các lực lượng quân sự nước này "sẽ không rút khỏi vào cuối năm nay".
Về phần mình, tờ Washington Post cho biết, chính quyền Trump đã đặt ra các mục tiêu mới cho lực lượng quân sự trong khu vực và sẽ giữ 2.200 lính Mỹ ở đó "vô thời hạn".
Do đó, đã có những câu hỏi đặt ra về quyết định rút quân của ông Trump. Liệu rằng, Mỹ rút lui vì đã đánh bại IS hay đang có những điều kiện cụ thể nào đó khiến việc đưa quân trở về nhà được tiến hành sớm hơn dự kiến.
"Chúng ta có thể suy đoán và đưa ra nhiều lý do. Nhưng quan trọng nhất đối với một người theo chủ nghĩa thực dụng tài chính như ông Trump thì đó là yếu tố chi phí thực tế", Ghassan Kadi, nhà phân tích chính trị Syria, nói với Sputnik.
"Tổng thống Trump dường như không muốn tham gia vào bất kỳ hành động quân sự nào trừ khi có người khác trả tiền cho Mỹ, và đây không phải là trường hợp chỉ riêng ở Syria. Ông Trump là một doanh nhân và điều hành nước Mỹ như một tập đoàn với tính toán lợi nhuận để làm các nhà đầu tư hài lòng".
Theo Kadi, cách tiếp cận này "không hẳn là một điều xấu đối với thế giới bởi vì các chính quyền trước đây đã phung phí hàng nghìn tỷ tiền thuế của người Mỹ để phá hủy các quốc gia khác mà không nhận về được gì".
Ông cũng lưu ý rằng, gần đây không có bất kỳ diễn biến thay đổi nào trên mặt đất để dẫn đến một động thái như vậy "trừ khi ông Trump và ông Erdogan đạt được thỏa thuận đằng sau hậu trường".
Về phần mình, Christopher Assad, một nhà phân tích chính trị Canada, cho rằng ông Trump rõ ràng không hài lòng vì các hoạt động ở nước ngoài của Mỹ ở Syria, Iraq và Afghanistan không mang lại lợi ích cho Mỹ, dù là tối thiểu.
"Thực tế của vấn đề là việc ông Trump phát hiện ra rằng, gần hai năm trong nhiệm kỳ tổng thống của mình các tướng lĩnh của ông lúc nào cũng hầm hập không khí chiến tranh", Assad nói. "Tuy nhiên, ông thấy ở Syria, Iraq và Afghanistan là nơi các lực lượng Mỹ không đạt được tiến bộ nào và không đưa họ đến gần hơn với chính sách của Mỹ trong khu vực".
Mỹ có thể rời Syria, nhưng sẽ không rút khỏi Trung Đông?
Bình luận về quyết định rút lui khỏi Syria của ông Trump, Tổng thống Nga Vladimir Putin bày tỏ sự hoài nghi đối với kế hoạch trên, đề cập đến những lời hứa lặp đi lặp lại của Washington khi rời Afghanistan.
Từ điều này, cả hai nhà phân tích Kadi và Assad đều đưa ra dự đoán rằng, ngay cả khi Mỹ hoàn toàn rời khỏi Syria, họ sẽ tiếp tục duy trì sự hiện diện quân sự ở Qatar và vịnh Ba Tư.
"Xét cho cùng, nước Mỹ đang ở trong tình trạng suy yếu và họ không có phương tiện tài chính để duy trì mức độ hiện diện quân sự ở nước ngoài lâu hơn nữa. Tuy nhiên, Mỹ sẽ không sớm rời khỏi căn cứ Qatar và các căn cứ hải quân ở vùng Vịnh”, Kadi nói.
Theo chuyên gia Assad, mặc dù có thể rút quân ra khỏi Afghanistan, người Mỹ sẽ muốn giữ lại sự hiện diện ở Trung Đông vì Iran.
Tổng thống Macron có thể thay thế Mỹ?
Việc Mỹ đi hay ở cũng đều có lợi cho mục tiêu của Israel.
Trong khi lực lượng Mỹ sẽ rời Syria trong vòng 100 ngày tới, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã cam kết rằng "Pháp sẽ vẫn tham gia vào khu vực Levant". Được biết, Paris cũng đã cam kết hỗ trợ dân quân người Kurd ở miền Bắc Syria trong bối cảnh Mỹ rút quân.
Tuy nhiên, đã có những câu hỏi đặt ra về khả năng của Pháp trong việc thay thế khoảng trống mà người Mỹ để lại.
"Pháp là một cường quốc hạt nhân và là thành viên thường trực của UNSC, nhưng họ không hề có ảnh hưởng về địa chính trị và quân sự mà họ tưởng rằng mình có. Nếu Pháp quyết định thay thế Mỹ ở Syria, thật khó để tưởng tượng rằng họ có thể làm tốt vai trò mà nước Mỹ đã thất bại”, Kadi nêu quan điểm.
Theo nhà phân tích chính trị, "Nga là cường quốc duy nhất có sự tôn trọng và tin tưởng của tất cả các bên liên quan" để "bảo trợ cho các cuộc hòa giải công bằng và đúng đắn".
Ông Trump đã tính toán nhầm về quân bài mặc cả cho Israel?
Việc Mỹ rút quân có thể ảnh hưởng đến các đồng minh khu vực của Mỹ - Saudi Arabia, Israel và Thổ Nhĩ Kỳ như thế nào tiếp tục là một câu hỏi khác.
Chuyên gia Kadi cho rằng, về cơ bản, việc rút quân của Mỹ sẽ không ảnh hưởng nhiều đến Saudi Arabia. Điều này xuất phát từ việc Riyadh hiện đang bận tâm với các vấn đề trong nước và giới truyền thông cũng ồn ào về vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi.
Đối với Israel, nhà phân tích nói thêm rằng, trước khi tuyên bố rút khỏi Syria, rất có thể ông Trump muốn sử dụng quyết định này như một con bài mặc cả cho Israel để đảm bảo rằng Iran cũng buộc phải rút theo.
"Nếu ông Trump có suy nghĩ như vậy thì đây là một kịch bản không thể xảy ra", Kadi nhận định. "Một cuộc rút quân đơn phương của Mỹ có thể làm suy yếu vị thế và đòn bẩy của Israel trong việc đàm phán rút quân của Iran. Tuy nhiên, điều này sẽ tiếp tục củng cố vị thế của Nga như là quyền lực duy nhất có thể môi giới cho các cuộc đàm phán hòa bình trong tương lai".
Trong khi đó, nhà phân tích Assad có một lập trường khác. Theo ông, "người Israel đang ở trong một tình huống mà Mỹ đi hay ở thì họ đều có lợi. Vì kể cả Mỹ rời đi, nước này cũng sẽ có thêm cái cớ để có thể tiếp tục gieo rắc sự bất ổn và kích động bạo lực cả ở Iran và Syria".
"Động thái của ông Trump, mặc dù có thể tốt cho người Syria, nhưng chắc chắn sẽ thúc đẩy hành động cho cả Israel và Thổ Nhĩ Kỳ với những mục đích khác nhau”, Assad nêu quan điểm.
"Quyết định đó sẽ giải phóng bàn tay của Thổ Nhĩ Kỳ để đối phó với vấn đề người Kurd, và sẽ cho người Israel, Anh và Pháp biện minh để tiếp tục theo đuổi chính sách hiếu chiến đối với Syria".
