Cuộc gặp thượng đỉnh Nga-Mỹ đã mang đến cho Tổng thống Putin quá nhiều điều.
Một vài ngày trước hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin ở Helsinki, Phần Lan, ông Yury Ushakov - một trong những cố vấn của ông Putin - nói với giới truyền thông rằng đây sẽ là “sự kiện quốc tế quan trọng nhất của mùa hè”.
Trong bài viết của mình trên Kommersant, một tờ báo độc lập ở Nga, cây bút Elena Chernenko đã nhận định: Điện Kremlin có lý do chính đáng để lạc quan về cuộc họp. Tổng thống Putin hầu như không có gì để mất từ hội nghị thượng đỉnh, trong khi ông lại có quá nhiều điều để đạt được.
Theo Chernenko, Tổng thống Nga đang chịu áp lực ở quê nhà lúc này và cần có một cú thúc từ bên ngoài để giúp ông lấy lại hình ảnh vốn đang trở nên phai nhạt.
Mặc dù dễ dàng chiến thắng trong cuộc bầu hồi tháng 3, danh tiếng của nhà lãnh đạo 65 tuổi đang rơi vào giai đoạn trượt dốc do nhiều yếu tố. Ông thậm chí còn phải đối mặt với các cuộc biểu tình chống lại kế hoạch cải cách hưu trí của Chính phủ.
Nhưng vẫn như mọi khi, Tổng thống Putin luôn biết làm thế nào để thu phục lòng tin của người Nga trong những lúc khó khăn bằng cách xuất hiện trước ánh đèn sân khấu và kiểm soát sân chơi quốc tế. Ở phía ngược lại, Tổng thống Trump đã giúp đỡ rất tốt mong muốn của ông chủ Điện Kremlin.
Cho đến ngày 16/7 vừa qua, Tổng thống Nga có lẽ là nhà lãnh đạo cuối cùng của một cường quốc chưa có cuộc gặp trực tiếp với ông Trump.
Hai nhà lãnh đạo đã gặp nhau hai lần bên lề các sự kiện quốc tế và nói chuyện tám lần qua điện thoại, nhưng sự vắng mặt của một cuộc gặp chính thức giữa họ đã càng làm cho Tổng thống Putin trở thành một nhân vật thu hút sự chú ý.
Người ta thường nói rằng: “Người cuối cùng luôn là người quan trọng nhất”. Điều này càng có ý nghĩa hơn khi thậm chí ông Trump còn gặp nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un – một nhân vật vô cùng khép kín khác - trước cả Tổng thống Putin.
Ngoài ra, ngày được chọn cho cuộc họp cũng tạo điều kiện hết sức thoải mái cho ông chủ Điện Kremlin. Sau hội nghị thượng đỉnh NATO tại Brussels và chuyến thăm chính thức tới London, ông Trump đã dành hai ngày chơi golf tại Scotland trước khi đến Helsinki.
Trong khi Tổng thống Mỹ có thể nghỉ xả hơi cuối tuần sau chuỗi ngày công du liên tục, ông Putin lại có thêm thời gian để xây dựng những lợi ích quan trọng khác.
Trong lúc Tổng thống Mỹ đang thư giãn, ông Putin đã có cho mình một thắng lợi ngoại giao khác ở Moscow, khi ông và các nhà lãnh đạo thế giới cùng theo dõi trận chung kết World Cup 2018.
Địa điểm tổ chức của hội nghị lần này cũng dường như có lợi cho phía Nga. Thành phố trước đó từng được thảo luận để hội nghị thượng đỉnh được tổ chức là Vienna của Áo.
Tuy nhiên, nếu tổ chức tại đây, hai nhà lãnh đạo sẽ mất khoảng ba giờ bay từ Scotland và Moscow, trong khi nếu tổ chức ở Helsinki, chặng đường của ông Putin sẽ gần hơn đến một tiếng.
Điều này nghe có vẻ giống như một chi tiết nhỏ bé tại các hội nghị quốc tế mang ý nghĩa biểu tượng lớn, nhưng xét ở khía cạnh khác, nó lại vô cùng quan trọng.
Sự tín nhiệm của Tổng thống Nga sẽ tăng cao sau World Cup và đặc biệt là sau hội nghị với Tổng thống Trump.
Cuối cùng, hội nghị thượng đỉnh lần này chủ yếu thể hiện một bầu không khí tích cực. Đã có nhiều nhà quan sát lo ngại rằng ông Trump sẽ không dễ dàng mang đến cho Nga những thỏa thuận được kỳ vọng.
Mặc dù thời gian qua, nhà lãnh đạo Mỹ thậm chí còn coi trọng việc hợp tác với Nga hơn cả các đồng minh châu Âu, sự khó đoán của ông và cách cư xử không quan tâm đến nghi thức ngoại giao thông thường đã khiến cho những khách mời ở Helsinki có lý do để lo lắng.
Cách mà ông Trump khiển trách đồng minh trên đường đến Helsinki và công khai nói về sự ngưỡng mộ người đồng nhiệm Nga đã được coi là điều nằm trong tính toán của Tổng thống Putin.
Nhưng khi ông Trump viết trên Twtter trước giờ hội nghị thượng đỉnh diễn ra rằng: “Mối quan hệ của chúng ta với Nga chưa bao giờ tồi tệ hơn lúc này. Tất cả là do nước Mỹ đã nhiều năm ngu ngốc” – đó lại là một món quà mà Moscow thậm chí còn nằm mơ cũng không nghĩ tới.
Không ngạc nhiên khi bộ Ngoại giao Nga sau đó đăng lại bằng một phản ứng đầy hứng khởi: “Chúng tôi đồng ý”.
Xem lại buổi họp báo chung do hai nhà lãnh đạo tổ chức, Tổng thống Putin rõ ràng đã tạo ấn tượng cho mọi người về sự tự tin của mình lớn hơn nhiều so với người đồng cấp Mỹ.
Trong tuyên bố mở đầu, ông đã nêu rõ một số đề xuất cụ thể - về kiểm soát vũ khí, khủng bố, Syria và các mối quan hệ kinh tế song phương. Mặt khác, ông Trump đã dành phần lớn phát biểu ban đầu của mình để giải thích cho quyết định gặp mặt chính thức nhà lãnh đạo nước Nga.
Điều này có thể mang đến phần nào ý nghĩa cho những cáo buộc mà Nga đang gặp phải ở Mỹ hiện tại. Một số quốc gia phương Tây có bất đồng với Điện Kremlin về Ukraine, Syria, gián điệp và các vấn đề khác, nhưng các nhà lãnh đạo của họ vẫn thường xuyên gặp Tổng thống Putin, chỉ riêng Mỹ là không.
Do đó, cuộc gặp lần này như một sự cởi trói cho những lời chỉ trích mà Moscow gặp phải, cũng như một sự chứng thực đến từ Tổng thống Donald Trump.
Trong cuộc gặp mặt trực tiếp, ông Trump đã mời ông Putin lên tiếng trước (không có sự sắp xếp nào liên quan đến thứ tự các bài phát biểu), điều này tạo ra ấn tượng rằng Tổng thống Nga là chủ nhà của hội nghị thượng đỉnh.
Cuộc họp báo chung cũng bắt đầu với một tuyên bố dài từ phía Nga. Thêm vào đó, một nhà báo Nga cũng là người đặt câu hỏi đầu tiên – điều khiến người ta dễ quên mất rằng hai nhà lãnh đạo đang gặp nhau trên lãnh thổ trung lập.
Cứu cánh cho Tổng thống Nga
Gần như mọi kết quả sau hội nghị thượng đỉnh sẽ là yếu tố giúp ông Putin lấy lại niềm tin từ công chúng Nga. Và thực sự nhà lãnh đạo Nga cũng rất cần điều này.
Vào ngày 14/6, Moscow đã công bố một kế hoạch cải cách hưu trí gây tranh cãi. Theo đó, Chính phủ muốn tăng tuổi nghỉ hưu cho nam giới (từ 60 đến 65) và phụ nữ (từ 55 đến 63) lần đầu tiên kể từ thời Stalin.
Sự ủng hộ của ông Putin ngay lập tức bị ảnh hưởng. Theo một cuộc thăm dò của Nhà nước, chỉ số tín nhiệm của Tổng thống đã giảm xuống còn 62% từ 77% vào cuối tháng 6.
Trung tâm Levada thậm chí còn có tin xấu hơn cho ông Putin. Theo nghiên cứu của trung tâm độc lập này, niềm tin của công chúng đối với tổng thống đã giảm xuống dưới 50% lần đầu tiên sau 5 năm.
Các nhà quan sát kỳ vọng rằng, sự thành công của World Cup có lẽ sẽ giúp cho những con số này tăng lên. Nhưng nhiều người khác lại khẳng định, nó sẽ còn tăng hơn nữa nhờ Tổng thống Trump.
Sự tín nhiệm cao của công chúng đối với Tổng thống Putin tại quê nhà vẫn thường xuyên đến từ việc ông chứng tỏ được một nước Nga mang tầm vóc siêu cường trên trường quốc tế.
Cuộc họp ở Helsinki rõ ràng đã mang đến một chiến thắng dễ dàng cho Tổng thống Putin, cây bút Elena Chernenko kết luận.
