Vụ nữ sinh giao gà ở Điện Biên mất tích vào chiều 30 Tết và bị sát hại đang trở thành tâm điểm của dư luận. Sau rất nhiều bế tắc, vụ án đã được phá. 5 đối tượng Vương Văn Hùng, Bùi Văn Công, Phạm Văn Nhiệm, Lường Văn Lả và Lường Văn Hùng đã sa lưới và bị cơ quan chức năng truy tố tội Giết người, Hiếp dâm, Cướp tài sản, Tàng trữ chất ma túy, Giữ người trái pháp luật.
Và như một lẽ thường tình, tại Quyết định số 18 ngày 18/2/2018, căn cứ các quy định pháp luật và xét đề nghị của Giám đốc Sở Nội vụ, Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên Mùa A Sơn đã tặng bằng khen cho 2 tập thể, 14 cá nhân của các đơn vị thuộc công an tỉnh, các đơn vị thuộc Bộ Công an có thành tích xuất sắc trong việc phá vụ án nữ sinh giao gà bị sát hại vào ngày Tết.
Trong đó, 2 tập thể được tặng bằng khen gồm: Phòng Trọng án, Cục Cảnh sát Hình sự (Bộ Công an) và Công an huyện Điện Biên (tỉnh Điện Biên). Mỗi tập thể được thưởng 2.780.000 đồng và mỗi cá nhân được thưởng 1.390.000 đồng. Tiền thưởng được chi từ quỹ khen thưởng của tỉnh Điện Biên.
Chỉ có điều, quyết định khen thưởng này lại đang khiến dư luận... bức xúc. Vì sao?
Vì cho rằng, chỉ 2 tiếng sau khi mất tích, gia đình đã trình báo cơ quan công an. Nhưng các lực lượng đã vào cuộc chậm trễ khiến nữ sinh giao gà lẽ ra phải được cứu sống thì lại tử vong một cách đầy đau đớn, dã man.
Vì cho rằng, chiến công của lực lượng phá án là nhờ sự phối hợp, giúp đỡ của người dân. Tự họ không thể lần tìm ra manh mối và đưa vụ án ra ánh sáng.
Vì cho rằng, nghiệp vụ các chiến sĩ công an non kém dẫn đến việc phải khai quật tử thi và khám nghiệm lại.
Vì cho rằng, việc thưởng nóng gián tiếp cứa thêm vào nỗi đau gia đình nạn nhân đang gánh chịu.
...
Chẳng có gì phải bức xúc vì một chuyện rất... thường tình như thế. Các dư luận viên cũng đừng “tỏ ra nguy hiểm”. Các bạn có thể đọc truyện trinh thám nhiều và suy đoán như Sherlock Holmes. Người trong ngành sẽ không cười các bạn, nhưng người hiểu chuyện chắc chắn sẽ cười vào mặt các bạn.
Tạm bỏ qua về mặt nghiệp vụ, bởi rất nhiều người trong cuộc đã lên tiếng, tôi nói về cái tình.
Trong khi các bạn đã về quê, nghỉ làm để đoàn tụ với gia đình những ngày giáp Tết thì các chiến sĩ công an vẫn tăng cường quân số, chốt trực, đảm bảo an ninh trật tự. Trong khi các bạn đang rung đùi, xắn bánh chưng, cắn hạt bí, uống rượu vang... thì các chiến sĩ công an lại “oằn mình”, “toát mồ hôi”... thu thập chứng cứ, tiến hành điều tra phá vụ án này.
Các bạn nói, họ ăn lương Nhà nước thì đó là trách nhiệm của họ, quả thực không sai. Nhưng họ cũng là con người bằng xương, bằng thịt. Họ đã nén cảm xúc cá nhân để hoàn thành nhiệm vụ bất kể thời điểm nào, kể cả thời điểm rất nhạy cảm như Tết. Bởi vậy, đừng góp phần làm tăng sự vô cảm trong xã hội nữa. Người mất thì mất rồi. Ai chẳng xót xa. Nhưng các bạn đừng chỉ biết đồng cảm với người đã chết. Còn người sống, người cống hiến, người đang tiếp tục xây dựng, bảo vệ các bạn thì bị các bạn “ném đá” không tiếc tay.
Ở khía cạnh khác, khi kẻ thủ ác hiện rõ nguyên hình, việc Công an Điện Biên ra quyết định khen thưởng nóng cho những cán bộ phá án vụ sát hại nữ sinh giao gà là điều đương nhiên, giống như bao vụ trọng án đã từng xảy ra.
Họ không vui mừng trước cái chết của nữ sinh giao gà, họ vui mừng vì tìm ra hung thủ sát hại cô gái. Tôi còn nhớ trong một bài phỏng vấn, bà mẹ của nữ sinh D. nói rất mong cơ quan công an sớm tìm ra thủ phạm. Và sau rất nhiều nỗ lực, lực lượng công an đã làm được điều đó. Gia đình nạn nhân chắc hẳn cũng rất vui mừng, chỉ có điều trong bối cảnh này họ khó có thể mở lời.
Tôi không bênh công an. Tôi chỉ nghĩ, mình là người hiểu chuyện. Trong xã hội mà mỗi ngày có hàng trăm vụ chém giết xảy ra khắp các tỉnh thành trên cả nước thì không ai biết trước được sẽ còn bao nhiêu vụ án thương tâm có thể xảy ra. Thay vì chỉ trích những vấn đề tiểu tiết, vô căn cứ, hãy mở lòng, tiếp thêm sức mạnh cho những người đang làm công tác giữ gìn và bảo vệ cuộc sống.
Trên báo Pháp luật TP.HCM, Trung tá Đào Trung Hiếu, chuyên gia nghiên cứu tội phạm học Bộ Công an với 15 năm kinh nghiệm điều tra trọng án, ông cho biết có 5 lý do để khen thưởng cho lực lượng phá án.
Thứ nhất, tại thời điểm tiếp nhận trình báo mất tích tối 30 Tết, các cấp Công an đều tập trung cao độ cho việc bảo vệ trật tự tại các địa điểm công cộng, duy trì trật tự trị an chung cho mọi người. Việc gia đình không liên lạc được với cô gái, chưa nói lên điều gì, vì có thể bị tai nạn hoặc sự cố nào đó.... Chưa biết là chuyện gì, có phải án hay không mà đòi tập trung lực lượng truy tìm ráo riết, là điều không thể.
Nhắc lại là 100% quân số đang trực làm nhiệm vụ bảo vệ đêm giao thừa.
Thứ hai, ngay sau khi phát hiện tử thi, xác định có dấu hiệu tội phạm, 100% quân điều tra hình sự, các huyện, xã đã được huy động vào cuộc, tổ chức rà soát hơn 1.000 người để tìm ra Vương Văn Hùng. Một nỗ lực rất lớn băng qua các ngày Tết, để có câu trả lời trước dân, trước gia đình nạn nhân về vụ án.
Chừng ấy thời gian, họ hầu như không ngủ, không được về nhà ăn bát cơm đoàn tụ, hy sinh cái Tết riêng của gia đình vì nhiệm vụ chung. Phải có sự tập trung cao độ cho các hoạt động điều tra thì mới có kết quả như đã thấy. Rõ ràng họ xứng đáng được biểu dương, khen ngợi về trách nhiệm công vụ.
Thứ ba, không ai muốn nạn nhân thêm một lần đau vì bị khai quật lại. Nếu không vì mục đích tìm ra hung thủ, làm rõ bản chất vụ án, thì cũng chẳng ai muốn làm việc đó. Từng khai quật nhiều tử thi, chúng tôi hiểu rõ sự cực nhọc thế nào. Thi thể đang phân hủy mà phải ghé sát để kiểm tra gần như là một “cực hình”.
Thứ tư, việc khen thưởng là lời động viên khích lệ lực lượng phá án, biểu dương sự hy sinh quên mình của họ vì nhiệm vụ, không phải là chuyện ăn mừng trước nỗi đau của dân. Hai chuyện này hoàn toàn khác nhau.
Thứ năm, vụ án xét về mặt phương pháp tổ chức điều tra thực sự bài bản, sắc nét, có giá trị tham khảo cao về lý luận và thực tiễn. Cụ thể, ban chuyên án đã nhận định, đánh giá đúng về tính chất vụ án, diện đối tượng gây án, từ đó đưa ra giả thuyết thủ phạm là người địa phương, thành phần bất hảo để tổ chức truy xét rất đúng hướng; hoạt động rà soát làm rộng và sâu.
Hơn 1.000 người được đưa vào diện nghiên cứu, tổ chức xác minh và giải nghi là việc làm rất thận trọng, đảm bảo không sót lọt, oan sai... Việc tổ chức xác minh diện rộng như vậy đòi hỏi óc tổ chức điều tra cực tốt.
Cùng với đó, công tác trinh sát hỗ trợ hoạt động điều tra trong vụ án này cũng làm tốt, giúp bắt gọn tất cả đồng bọn của Hùng, ngăn chặn kịp thời việc bỏ trốn; hoạt động xét hỏi bài bản, từng bước bẻ gãy ý chí chống đối, vạch trần lời khai gian dối của đối tượng, làm rõ bản chất vụ án.
*Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả
