Tuyên bố rút quân khỏi Syria trong thời gian “rất sớm” của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang trở thành tâm điểm chú ý của giới truyền thông.
Nếu như được thực hiện, đây sẽ là quyết định có tác động lớn đến cục diện cuối cùng ở quốc gia Trung Đông, tuy nhiên giới quan sát lưu ý rằng lời cam kết này có thể khó thành sự thật.
Hôm 29/3, Tổng thống Trump tuyên bố: "Chúng ta đang đánh bại IS và sẽ ra khỏi Syria, rất sớm thôi. Hãy để những người khác lo liệu việc còn lại, còn chúng ta sẽ sớm ra khỏi chỗ này".
Lời tuyên bố của Tổng thống Mỹ đã khiến nhiều người ngạc nhiên khi tuyên bố trước đó của các quan chức chính quyền Trump nói rằng lực lượng 2000 quân của nước này sẽ ở lại Syria ngay cả khi IS bị đánh bại.
Tuy nhiên, sau vài ngày ra tuyên bố, nội bộ Mỹ dường như vẫn còn lúng túng trước phát biểu này của ông Trump.
Mac Sharkawy, một nhà khoa học chính trị người Mỹ và là thành viên của Đảng Dân chủ nói với Sputnik, "tuyên bố của Trump đã làm mọi người ngạc nhiên, Bộ Ngoại giao cũng không biết gì về điều này. Trong khi đó, không có sự phối hợp nào giữa bộ phận đối ngoại và Lầu Năm Góc".
"Có một sự không đồng nhất giữa Donald Trump, Bộ trưởng Quốc phòng và Bộ trưởng Ngoại giao. Điều này có thể hiểu được rằng Nhà Trắng đang trong tình trạng hỗn loạn", Sharkawy phát biểu.
Trong khi đó, chuyên gia Bassam Abu Abdallah từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược tại Đại học Damascus cho rằng mọi người “đã quen với việc Tổng thống Donald Trump đưa ra nhiều tuyên bố nhưng chưa bao giờ biến thành sự thật”.
Abdallah nhấn mạnh, sự hiện diện của quân đội Mỹ ở Syria giờ đây không còn ý nghĩa gì ngoài việc phá hủy cơ sở hạ tầng của đất nước này.
"Kế hoạch giải phóng Raqqa là một ví dụ về sự hủy diệt có chủ ý Washington nhằm tránh bất kỳ cuộc điều tra quốc tế nào có thể làm lộ quan hệ mờ ám của Mỹ với các nhóm khủng bố”, chuyên gia của Syria nêu quan điểm.
Theo đó, Washington muốn mượn tay khủng bố để đạt được những mục tiêu địa chính trị của mình nhưng lại thất bại khi khủng bố thất bại.
Baris Doster, một nhà khoa học chính trị tại ại học Marmara, bày tỏ sự hoài nghi về cam kết rút khỏi Syria của ông Trump. Mỹ đã chi rất nhiều cho Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) với nòng cốt là người Kurd để thiết lập hơn một chục căn cứ trên lãnh thổ Syria.
Cho tới nay, Mỹ đã cung cấp cho người Kurd 5.000 xe tải vũ khí, trong khi lên kế hoạch tạo ra một đội quân 50.000 người đến từ lực lượng này. Với khoản đầu tư như vậy, Washington chắc chắn sẽ không rời khỏi đây quá sớm.
Gây sức ép lên Saudi Arabia?
Ngày 3/4, hãng thông tấn Anadolu đưa tin, trích dẫn từ nguồn "đáng tin cậy" trên chiến trường Syria cho biết, Mỹ đã thiết lập hai căn cứ mới ở khu vực Manbij do SDF nắm giữ trong lúc phải đối mặt với cuộc tấn công tiềm năng của lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ.
Bora Bayraktar, một nhà báo Thổ Nhĩ Kỳ và là chuyên gia phân tích Trung Đông, đồng tình rằng, Mỹ sẽ không có lý do để rời đi lúc này. "Tôi không nghĩ rằng Mỹ sẽ rời khỏi Syria", ông nói.
Trong khi đó, Tổng thống Trump đã đồng ý giữ quân đội Mỹ ở Syria "lâu hơn một chút" trong một cuộc họp của Hội đồng An ninh Quốc gia hôm thứ 3/4.
Một quan chức chính quyền cấp cao của Mỹ tuyên bố hôm 4/4 rằng: "Chúng tôi sẽ không rút quân ngay lập tức nhưng Tổng thống không muốn cam kết ở lại lâu dài”.
Phát biểu với tạp chí TIME, Thái tử Mohammed bin Salman al-Saud của Saudi Arabia nhấn mạnh sự cần thiết hiện diện quân sự của Mỹ tại Syria.
"Chúng tôi tin rằng quân đội Mỹ nên ở lại ít nhất là đến giữa chặng đường, nếu không thể ở lại dài hạn", Thái tử Saudi Arabia cho biết.
Theo Mohammed bin Salman, việc Mỹ rút quân khỏi khu vực đồng nghĩa với việc đánh mất vai trò quan trọng ở Syria.
Trả lời tuyên bố của Riyadh, Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 3/4 nói rằng, nếu Saudi Arabia muốn giữ lực lượng quân đội Mỹ ở lại Syria, họ sẽ phải trả tiền cho điều đó.
"Tôi rất muốn rút quân khỏi Syria. Tôi muốn đem binh sĩ của chúng tôi về nhà. Nếu Saudi Arabia muốn giữ lực lượng quân đội Mỹ ở lại quốc gia Trung Đông này, họ sẽ phải trả tiền cho điều đó", Tổng thống Trump tuyên bố trong một buổi họp báo được tổ chức tại Nhà Trắng hôm 3/4.
Đây không phải là lần đầu tiên khi nhắc đến các vấn đề trợ giúp quân sự, nhà lãnh đạo Mỹ yêu cầu các quốc gia đồng minh cần phải đóng góp thêm chi phí. Với khẩu hiệu “Nước Mỹ là trên hết”, ông Trump nhấn mạnh chính sách của đất nước sẽ không lãng phí tiền bạc cho những mục tiêu không mang lại ý nghĩa ở nước ngoài.
Trước đó ông Trump từng cảnh báo sẽ rút khỏi NATO nếu các nước thành viên không tăng thêm ngân sách quốc phòng để chia sẻ gánh nặng cho Washington.
Đầu năm 2017, các đồng minh ở châu Á của Mỹ như Hàn Quốc, Nhật Bản cũng bày tỏ sự lo ngại về việc ông Trump nhiều lần tuyên bố sẽ rút lực lượng Mỹ đóng quân ở các quốc gia này.
Tuy nhiên, cho đến hiện tại chưa có tuyên bố nào của nhà lãnh đạo Mỹ thành sự thật, trong khi đó các quốc gia mà ông dọa dẫm đã bắt đầu có những thay đổi phù hợp hơn theo yêu cầu.
Giới quan sát cũng cho rằng tuyên bố rút quân khỏi Syria của Tổng thống Trump cũng là một phương pháp tương tự để gây sức ép chi phí lên Saudi Arabia. Có thể, Mỹ sẽ sử dụng lập luận này như một cái cớ để cân nhắc ở lại quốc gia Trung Đông.