Điểm danh hàng loạt sai phạm
Chiều 26/6, Thanh tra Chính phủ đã có kết luận thanh tra về các sai phạm về công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật trong quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai tại khu đô thị mới Thủ Thiêm (quận 2, TP.HCM).
UBND TP.HCM đã có nhiều sai phạm đối với dự án khu đô thị mới Thủ Thiêm.
Theo đó, UBND TP.HCM đã có nhiều vi phạm trong việc định giá đất thấp, cụ thể là 26 triệu đồng/m2 (thấp hơn 50% so với giá các sở ngành đã đề xuất) để làm vốn đối ứng cho các dự án BT, giúp các doanh nghiệp hưởng lợi do chênh lệch giá đất lớn.
Đối với các dự án BT hạ tầng, dự án BT 4 tuyến đường chính được phê duyệt tổng mức đầu tư hơn 12.182 tỷ đồng, Thanh tra Chính phủ phát hiện có các khoản phê duyệt không đúng quy định. Số tiền sai phạm lên tới hơn 1.519 tỷ đồng.
Còn dự án BT cầu Thủ Thiêm 2 cũng bị phát hiện các khoản chi gần 253 tỷ đồng không đúng quy định. Dự án hạ tầng BT khu dân cư phía Bắc, chi không đúng quy định gần 412 tỷ đồng.
Đối với các dự án đối ứng với dự án BT, Thanh tra Chính phủ kết luận, UBND TP.HCM đã chấp thuận sử dụng quỹ đất sạch trong khu đô thị mới Thủ Thiêm để cân đối, thanh toán cho các dự án mà không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu chọn nhà đầu tư. Các quyết định này là không đúng quy định pháp luật của Nhà nước.
Trong đó, UBND TP.HCM đã chấp thuận ký và thanh lý hợp đồng số 09/HĐ-BQL-KH ngày 28/12/2011 (giao đất có tiền sử dụng đất). Sau đó, chính quyền chỉ định nhà đầu tư dự án BT 4 tuyến đường chính, cho phép sử dụng giá trị tiền sử dụng đất trên để thanh toán đối ứng là không đúng quy định. Vì vậy, giá trị quyền sử dụng đất khu II bị giảm so với giá trị đã được xác định. UBND TP.HCM phê duyệt sai hơn 2.400 tỷ đồng.
Thanh tra Chính phủ đã thanh tra toàn diện dự án Thủ Thiêm.
Ngoài ra, công tác xác định giá trị quyền sử dụng đất các khu đất đối ứng để thanh toán hợp đồng BT là hơn 12.490 tỷ đồng cũng là sai phạm bị nêu ra trong kết luận. Hậu quả là mức chênh lệch giảm 3.901 tỷ đồng so với giá trị đã được UBND TP.HCM thẩm định, phê duyệt trước đó, gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước.
Việc UBND TP.HCM đề nghị để được Thủ tướng chấp thuận bổ sung dự án mới vào hợp đồng BT đã ký với các chủ đầu tư khi chưa có dự án đầu tư được phê duyệt, chưa tính toán, thẩm định, phê duyệt tiền sử dụng đất cũng là không đúng quy định.
Chỉ định nhà đầu tư, phê duyệt dự án không đúng thẩm quyền
Từ các sai phạm và thiệt hại này, Thanh tra Chính phủ quy trách nhiệm UBND TP.HCM và lãnh đạo các sở ngành tham mưu như: Sở Giao thông - Vận tải, sở Kế hoạch và Đầu tư, sở Tài chính, sở Tài nguyên và Môi trường, sở Xây dựng, ban Quản lý Khu đô thị mới Thủ Thiêm.
Một số quyết định chỉ định nhà đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư của UBND TP.HCM dành cho dự án khu phức hợp Tháp quan sát, khu phức hợp Sóng Việt và tập đoàn Lotte, tập đoàn Vingroup cũng được xác định là sai phạm. Vì vậy, UBND TP.HCM phải tiến hành xác định lại giá đất và thu tiền sử dụng đất theo đề nghị của Thanh tra Chính phủ.
Đối với khu tái định cư có diện tích 38,4 ha thuộc khu đô thị mới Thủ Thiêm, Thanh tra Chính phủ xác định, trong 4 dự án đầu tư xây dựng khu tái định cư, có 3 dự án đã hoàn thành và bàn giao cho UBND TP.HCM. Tuy nhiên, chính quyền vẫn chưa bố trí tái định cư mà lại cho đấu giá để chuyển sang nhà ở thương mại. Dự án 1.330 căn hộ đã được nhà đầu tư thay đổi thiết kế từ nhà ở tái định cư sang nhà ở thương mại và chuyển nhượng cho người sử dụng 1.122 cặn hộ.
Việc UBND TP.HCM phê duyệt và điều chỉnh dự án bồi thường giải phóng mặt bằng và tái định cư trị giá hơn 38.679 tỷ đồng là không đúng thẩm quyền. Do đó, không hoàn trả tạm ứng hàng năm theo luật Ngân sách với tổng giá trị hơn 26.315 tỷ đồng cũng là sai phạm nghiêm trọng của chính quyền TP.HCM.
Đề đầu tư Khu đô thị mới Thủ Thiêm, báo cáo của UBND TP.HCM và kết quả của Thanh tra Chính phủ cho thấy, tổng chi phí phải trả là hơn 83.335 tỷ đồng. Tổng thu dự kiến đến thời điểm hiện nay là hơn 74.601 tỷ đồng. Và hiện đang mất cân đối vốn hơn 8.734 tỷ đồng.
Hoàn trả hơn 26.000 tỷ về ngân sách
Dự trên kết quả thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo các bộ và UBND TP.HCM tham mưu cho Chính phủ hoặc ban hành các văn bản thuộc thẩm quyền, hoàn thiện các quy định về việc xác định chi phí lãi vay để tính tiền sử dụng đất chính xác.
Riêng đối với UBND TP.HCM, Thanh tra Chính phủ kiến nghị cần xem xét và kiến nghị với các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xử lý đối với khoản thếu VAT trong các hợp đồng BT.
UBND TP.HCM cần thu hồi và hoàn trả ngay hơn 26.315 tỷ đồng đã tạm ứng không đúng quy định từ ngân sách Nhà nước. Đồng thời, cần phải sớm có giải pháp huy động vốn để trả nợ các khoản vay đầu tư vào khu đô thị mới Thủ Thiêm là hơn 4.286 tỷ đồng.
Ngoài ra, UBND TP.HCM cũng cần thu hồi về ngân sách Nhà nước khoản tiền sử dụng đất dự kiến thanh toán cho các dự án BT bổ sung đối với công ty Đại Quang Minh. Số tiền được xác định là hơn 1.800 tỷ đồng và lãi suất chậm nộp.
Trong quá trình xử lý về trách nhiệm và kinh tế sau thanh tra, nếu UBND TP.HCM không khắc phục được hoặc khắc phục không triệt để các vi phạm trước ngày 31/12 thì sẽ chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.
