Ẩn họa khôn lường từ phà kéo tay trên sông

Câu chuyện tưởng chừng hoang đường ấy vẫn thường xuyên diễn ra tại một bến phà ở tỉnh Vĩnh Phúc cả chục năm nay.

Không chỉ chở người, phà còn chở cả ô tô tải

Bến phà có một không hai

Bến phà đặc biệt này mang tên Phú Hậu, nằm ở vị trí giáp ranh giữa xã Sơn Đông (huyện Lập Thạch) và xã Việt Xuân (huyện Vĩnh Tường). Xưa, phà Phú Hậu cũng giống như những bến phà khác, cũng được vận hành bằng một cỗ máy công suất lớn. Khoảng chục năm trở lại đây, sự thay đổi dòng chảy cộng thêm quá trình bồi lắng phù sa khiến cho dòng sông Phó Đáy "già" đi nhanh chóng.

Từ một dòng chảy cuộn siết, rộng hàng cây số, sông Phó Đáy ngày nay không khác một con kênh lớn. Thậm chí vào mùa khô, khi nước cạn, dòng chảy của dòng sông rộng chỉ vài chục mét. Điều này khiến cho việc vận hành phà Phú Hậu hết sức khó khăn. Một phương pháp táo bạo đã được những người làm việc tại bến phà Phú Hậu nghĩ ra là dùng sức người để kéo phà qua sông. Và với phương pháp đó, bến phà Phú Hậu đã vận hành gần chục năm nay, giúp người dân đôi bờ sông Phó Đáy qua lại.

Một chiếc dây thừng to bằng cổ tay được luồn vào trong lòng chiếc phà theo chiều dọc rồi vắt ngang qua sông, buộc chắc chắn vào hai điểm cố định trên bờ. Tổ vận hành phà gồm ba người, mỗi người cầm một thanh gỗ kẹp vào dây thừng và cứ thế, họ kéo dây đến đâu, chiếc phà dịch chuyển đến đấy. Mỗi chuyến di chuyển như thế chỉ mất từ 20-30 phút.

Chị Nguyễn Thị Hòa, tổ vận hành phà, cho biết, mỗi ngày phà hoạt động từ 6h sáng đến tận 9h đêm. Ngày nào cũng vậy, tổ làm việc liên tục, chỉ được nghỉ những khi vắng khách. Điều mà chị Hòa và những người trong tổ vận hành phà lo ngại nhất chính là việc hoạt động của bến phà thường xuyên bị gián đoạn bởi tàu thuyền chở vật liệu xây dựng thường xuyên qua lại trên đoạn sông này.

"Ngay gần bến phà có một bãi tập kết cát sỏi và vật liệu xây dựng nên hàng ngày có rất nhiều tàu, sà lan chở cát đi qua đây. Thêm vào đó là rất nhiều tàu thuyền chở hàng hóa từ nơi khác đến cũng chọn bến phà làm nơi trung chuyển hàng hóa. Mỗi lần như thế chúng tôi lại phải đợi. Có khi mất hàng tiếng đồng hồ. Nhiều khi bị hành khác cáu vì làm trễ giờ của họ", chị Hòa chia sẻ.

Khát vọng một cây cầu

Chị Tâm (người xã Việt Xuân) bán hàng nước bên bờ sông cho biết, phà Phú Hậu không chỉ là phương tiện đi lại của người dân hai xã Việt Xuân và Đông Xuân mà còn là đầu mối giao thương của người dân hai huyện Lập Thạch, Vĩnh Tường với thành phố Việt Trì (Phú Thọ). Theo chị Tâm, thường thì phà sẽ dùng sức người để vận hành phần lớn thời gian trong năm.

Tuy nhiên, cũng có năm vào mùa bão lũ, nước lên cao và chảy siết, việc kéo phà qua sông bằng dây thừng không thể thực hiện buộc phải cầu cứu phà máy từ nơi khác đến. Mỗi lần như thế, bến phà lại phải dừng hoạt động mất mấy ngày. "Bây giờ bến phà vẫn đang hoạt động tốt. Nhưng người dân chúng tôi vẫn mong có một cây cầu để việc đi lại thuận tiện và an toàn hơn. Chúng tôi đã kiến nghị điều này lên huyện, tỉnh suốt hơn chục năm nay rồi nhưng vẫn chưa có tin tức gì", chị Tâm nói.

Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Văn Long (Chủ tịch UBND xã Sơn Đông) khẳng định, việc để phà Phú Hậu tồn tại chỉ là phương án tạm thời. Về lâu về dài, cách vận hành con phà trọng tải hàng trăm tấn như thế luôn tiềm ẩn những tai họa khó lường.

Dù sông Phó Đáy đang bị bồi lắng và dòng chảy bị thu hẹp lại rất nhiều nhưng nguy cơ lũ trên sông vào mùa mưa bão vẫn có thể xảy ra. Thậm chí khi nước đầu nguồn đổ về nhanh mà dòng chảy hẹp còn có thể gây xói mòn và sạt lở bờ sông. Khi đó những chuyến phà kéo bằng dây thừng không thể tồn tại được. "Chính quyền và người dân địa phương vẫn luôn khao khát có một cây cầu bê tông nối liền đôi bờ sông. Nếu điều đó thành hiện thực thì sẽ là một đòn bẩy cho sự phát triển kinh tế của không chỉ hai xã bờ sông mà của cả hai huyện Lập Thạch và Vĩnh Tường", ông Long nói.

Hồng Quý