Tòa Trọng Tài thường trực (PCA) ở The Hague, Hà Lan sẽ ra phán quyết cuối cùng về vụ kiện Biển Đông của Philippines đối với Trung Quốc vào ngày 12/7 tới. Một khi phán quyết được công bố, thế giới sẽ chú ý đến phản ứng của các bên liên quan, bao gồm cả Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).
Nghiên cứu sinh tiến sĩ Prashanth Parameswaran tại Trường Luật Fletcher thuộc Đại học Tufts ở Mỹ nhận định trên tờ Straits Times về việc liệu ASEAN có thể ra tuyên bố chung đối với phán quyết của tòa hay không.
Các Ngoại trưởng ASEAN tham dự hội nghị đặc biệt với Trung Quốc tại Côn Minh tháng trước.
Bên cạnh đó, ASEAN cũng có thể đề cập đến phán quyết này trong bản tuyên bố chung sau Hội nghị Bộ trưởng ASEAN (AMM) diễn ra vào cuối tháng 7, hoặc để các quốc gia thành viên tự ra các tuyên bố riêng thể hiện quan điểm của mình.
Dù các cách phản ứng trên đều mang ý nghĩa tích cực, ông Parameswaran cho rằng ASEAN vẫn rất cần phải ra một tuyên bố riêng biệt, với tư cách là một hiệp hội của 10 quốc gia Đông Nam Á đối với phán quyết của tòa.
Nếu như ASEAN ra tuyên bố chung, ông Parameswaran nói rằng khối sẽ không đứng về một quốc gia riêng biệt nào hay ủng hộ kết quả phán quyết. Thay vào đó, tuyên bố sẽ tập trung vào việc ASEAN hoan nghênh nỗ lực của các bên (bao gồm cả Philippines) trong việc theo đuổi hòa bình, giải quyết các tranh chấp dựa trên luật pháp quốc tế, và tái khẳng định sự cần thiết của việc tất cả các nước (bao gồm Trung Quốc) tôn trọng luật pháp và các quy trình ngoại giao mà không sử dụng vũ lực.
Việc ASEAN ra một tuyên bố như vậy chắc chắn sẽ có lợi cho cả khối. Dù chỉ có 4 thành viên trong khối có liên quan đến tranh chấp trên Biển Đông, 10 quốc gia ASEAN đều có lợi ích trong việc giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình và luật pháp hơn là sử dụng vũ lực. Các n
