Trưa 8/2 (tức 23 tháng Chạp), theo quan niệm Táo quân sẽ bay về trời, báo cáo tất cả việc làm tốt – xấu của con người để Thiên đình định đoạt công tội, thưởng phạt phân minh. Vì vậy các gia đình thường làm lễ cúng ông Công ông Táo rồi mang cá chép ra sông để phóng sinh.
Tuy nhiên, điều đáng nói là có nhiều người đứng từ trên thành cầu Bến Thủy (bắc qua Nghệ An – Hà Tĩnh) thả cá xuống rất cẩu thả và vứt kèm theo túi nilon.
Từ trên thành cầu xuống mặt nước ước tính hàng chục mét, nhưng nhiều người vẫn đừng từ cầu ném cá và túi ni-lông xuống.
Nhìn những hình ảnh này khiến nhiều người không khỏi lắc đầu ngao ngán, việc thả cá với mục đích phóng sinh nhưng với cách làm như thế này vô tình khiến phong tục tốt đẹp bị biến dạng.
Nhiều người còn ném cả túi nilong đựng cá xuống nước, do không thể thoát ra ngoài nên những con cá giãy đành đạch và nguy cơ chết rất cao.
Nhiều con cá khi rời khỏi xô chậu, túi bóng đã đập vào thành cầu chết ngửa bụng ngay khi xuống nước.
Bên cạnh đó, một số người dân cũng có ý thức mang theo dây thả để có thể khi xuống nước cá không bị choáng do va đập.
Ngoài một số ý thiếu ý thức khi thả cả, phần đông người dân đã chọn cách ra bờ sông để phóng sinh.
Thả cá chép đúng cách là tìm chỗ nước trong rồi nhẹ nhàng cho cá xuống. Sau đó, mọi người đứng một lúc xem cá bơi đi như thế nào rồi mới trở về.
Lễ cúng ông Công ông Táo thường diễn ra vào buổi sáng, có thể cúng trong khoảng thời gian từ ngày 22 tháng Chạp đến trước 12 giờ trưa (giờ Ngọ) ngày 23 tháng Chạp. Theo quan niệm dân gian, đây là khoảng thời gian thích hợp để kịp giờ ông Công, ông Táo lên thiên đình.
Táo quân gồm hai ông và một bà, tượng trưng là 3 cỗ "đầu rau" hay "chiếc kiềng 3 chân" ở gian bếp của người Việt xưa. Trong ngày Tết ông Công ông Táo, người dân thường cúng 3 con cá chép sống.
Khi thả cá chép, nên làm với tấm lòng thành kính, hướng tới những ý nghĩa cao đẹp. Trong tâm thức người Việt, "cá vượt Vũ môn" hay "cá chép hóa rồng" còn mang ý nghĩa của sự thăng hoa, biểu tượng của tinh thần vượt khó, sự kiên trì, bền chí chinh phục tri thức để đi tới thành công.
Clip: Người dân thành Vinh thả cá phóng sinh lễ ông Công ông Táo.
