Luật sư Nguyễn Cẩm - Chủ nhiệm Đoàn Luật sư Hải Phòng đã trả lời phỏng vấn một số tờ báo liên quan đến vụ cưỡng chế thu hồi đất đầm nuôi thủy sản của gia đình ông Vươn. Một số thắc mắc được các phóng viên đưa ra là: Làm rõ và cụ thể hơn hành vi vi phạm của lãnh đạo huyện Tiên Lãng để xử lý theo luật định. Cơ quan công an khởi tố bị can Vươn và những người có liên quan tội “giết người” và “chống người thi hành công vụ” có đúng luật? Quan điểm của luật sư về việc cơ quan điều tra khởi tố một số cá nhân về tội “chống người thi hành công vụ”...
Luật sư Nguyễn Cẩm cho biết, xem lại vụ thu hồi và cưỡng chế đất của gia đình anh Vươn, tôi thấy UBND huyện Tiên Lãng đã ra quyết định cưỡng chế rất sai lầm và vi phạm nghiêm trọng Luật Tố tụng hành chính đã có hiệu lực từ tháng 7/2010.
Bởi lẽ, vụ án hành chính giữa người khởi kiện là ông Đoàn Văn Vươn và người bị kiện là UBND huyện Tiên Lãng mà Tòa sơ thẩm Tiên Lãng đã tuyên xử “bác đơn của ông Vươn…”, sau đó Tòa án TP Hải Phòng cho hòa giải rồi ra quyết định đình chỉ vụ án, đương nhiên bản án sơ thẩm của Tòa án Tiên Lãng có hiệu lực. Vụ án này vẫn đang trong vòng quay của tố tụng hành chính.
Như vậy, theo Điều 244 Luật Tố tụng hành chính, thì bị đơn là UBND huyện Tiên Lãng phải có đơn đề nghị Chi cục Thi hành án huyện Tiên Lãng thực hiện cưỡng chế theo bản án đã có hiệu lực.
Tuy nhiên, trong vụ việc này, UBND huyện Tiên Lãng lại tự ý ra các quyết định thu hồi và cưỡng chế, làm thay luôn nhiệm vụ của Chi cục Thi hành án dân sự huyện, đồng nghĩa với việc vi phạm nghiêm trọng Luật Tố tụng hành chính…
Việc khởi tố tội “giết người” đối với ông Vươn là không phù hợp trong điều kiện, hoàn cảnh của vụ việc này. Đúng là anh Vươn và một số người khác có tàng trữ, sử dụng vũ khí trái phép gây thương tích, nhưng đây chỉ là vượt quá phạm vi phòng vệ chính đáng.
Hơn nữa, bản chất dẫn tới hành vi phạm tội của bị can Vươn và một số người khác có nguyên nhân sâu xa là do xuất phát từ những sai phạm của chính quyền địa phương ngay từ quyết định thu hồi đất và cưỡng chế. Chính những sai phạm của lãnh đạo huyện Tiên Lãng và xã Vinh Quang đã đẩy gia đình ông Vươn vào bước đường cùng để xảy ra hậu quả đáng tiếc.
Luật sư Nguyễn Cẩm
Vì thế, việc chống đối của các cá nhân gia đình ông Vươn là nhằm bảo vệ lợi ích của Nhà nước, lợi ích của tập thể (những hộ nuôi trồng thủy sản tại đây) và bảo vệ lợi ích chính đáng của mình. Hành vi chống đối của ông Vươn không tương xứng với hành vi xâm hại của nạn nhân, tức là quá mức cần thiết. Sử dụng phương tiện và phương pháp để chống trả có thể gây chết nhiều người.
Hành vi đó cũng gây nguy hiểm cho xã hội, đáng xử lý bằng hình sự. Tuy nhiên, cần xem xét thấu đáo nguyên nhân phạm tội, nên hoàn toàn áp dụng được vào Điều 96 BLHS truy tố về “Tội giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng”. Phải thay đổi tội danh truy tố mới đảm bảo được sự công bằng của pháp luật. Hành vi này có thể bị phạt tù từ 2-5 năm; nếu có nhiều tình tiết giảm nhẹ thì áp dụng theo điều 46 và điều 60 BLHS, tòa có thể xử phạt họ từ 2 - 3 năm tù, nhưng cho hưởng án treo.
Cơ quan công an khởi tố chị Thương và chị Hiền tội “chống người thi hành công vụ” là không phù hợp, thậm chí là trái luật. Quyết định cưỡng chế, thu hồi đất của huyện Tiên Lãng là vi phạm pháp luật nên những người tham gia thực hiện việc cưỡng chế là không đúng chức năng, nhiệm vụ của họ nên việc khởi tố tội “chống người thi hành công vụ” là hoàn toàn sai.
Vì vậy, để sửa sai, cơ quan công an cần phải khẩn trương thu hồi quyết định khởi tố bị can Thương và Hiền tội “chống người thi hành công vụ”. Đồng thời tiến hành bồi thường oan sai cho chị Thương và chị Hiền.
Còn với câu hỏi về vụ cưỡng chế, ngôi nhà và nhiều tài sản của gia đình ông Vươn đã bị phá hủy và mất mát nên công an đã khởi tố vụ án “hủy hoại tài sản cá nhân” để làm rõ trách nhiệm của lãnh đạo huyện Tiên Lãng và xã Vinh Quang. Theo luật sư Cẩm, trước những vi phạm của một số lãnh đạo huyện Tiên Lãng và xã Vinh Quang về Luật Đất đai và Luật Tố tụng hành chính thì cần phải xem xét thêm tội danh “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” và “vi phạm các quy định về quản lý đất đai”.
Việc lãnh đạo huyện Tiên Lãng tổ chức cưỡng chế thu hồi đất đầm của gia đình ông Vươn về để cho thuê tiếp đây cũng là mục đích vụ lợi, kết hợp với việc ra quyết định cưỡng chế trái pháp luật thì cần phải khởi tố thêm tội danh “lạm dụng chức vụ quyền hạn” khi thi hành công vụ, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.
Thương Huyền (tổng hợp)
