Theo guồng quay của sự mưu sinh và nhờ danh gái đẹp miền sông nước, con gái Nha Mân đi làm phục vụ ở quán bar, nhà hàng, đi lấy chồng ngoại… Và khi đến Tết, họ vẫn chưa về, vẫn còn ở đâu đó ở nơi xứ xa người lạ...
Cô gái Nha Mân dịu dàng trong chiếc áo bà ba
Gái nào đẹp bằng gái Nha Mân...?
Từ lâu lắm rồi đã câu ca dao rằng: "Gà nào hay bằng gà Cao Lãnh/Gái nào bảnh bằng gái Nha Mân", dùng để đúc kết về danh tiếng gái đẹp xứ Nha Mân. Nha Mân là địa danh thuộc xã Tân Nhuận Đông, huyện Châu Thành, tỉnh Đồng Tháp. Hàng trăm năm nay, Nha Mân nổi tiếng gần xa, là vùng đất có nhiều gái đẹp. Con gái Nha Mân đẹp là vì sống vùng đất lành trái ngọt hay vì là con cháu của lớp cung tần mỹ nữ Nhà Nguyễn lưu lạc đến đây khi đất nước chiến tranh.
Lật lại sử cũ, vào năm 1785, quân Tây Sơn đã dẹp tan quân Xiêm và tàn quân Nguyễn Ánh bằng trận đánh Rạch Gầm - Xoài Mút vang danh. Nguyễn Ánh cùng đoàn thê tử và tùy tùng đang đóng quân ở Trà Tân (thuộc huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang ngày nay) nghe tàn quân báo hung tin thất trận, nên vội vàng quay thuyền theo hướng sông Tiền tìm đường thoát thân. Bị quân Tây Sơn truy đuổi ráo riết, hàng trăm mỹ nữ xinh đẹp, tay yếu chân mếm, giờ trở thành gánh nặng. Nhiều người chịu không nổi sự khổ cực và tủi nhục khi tìm đường trốn chạy nên Nguyễn Ánh đành bấm bụng, xót xa, tiếc rẻ cho họ tự do, bỏ lại hàng trăm mỹ nữ ở dọc đường.
Mỗi cung nữ được Nguyễn Ánh cho ít vàng bạc tá túc ở các làng dọc theo bờ sông Tiền, nay thuộc Nha Mân và Cù Lao ông Chưởng (Chợ Mới, An Giang). Theo các cụ cao tuổi, những cung nữ này nói nhiều giọng địa phương khác nhau, ít người có giọng miền Tây Nam Bộ. Cũng theo các cụ, có lẽ do nguồn gen từ các cung tần mỹ nữ này mà con gái xứ Nha Mân nhiều người xinh đẹp, thanh lịch như hôm nay. Người đời truyền nhau rằng, các mỹ nữ này khi lưu lạc chốn quê đã nương tựa và lấy chồng là những nông dân sinh sống trong vùng. Việc này lí giải việc con gái Nha Mân xuất thân con cái nông dân nhưng xinh đẹp hơn người là vậy.
Những mỹ nữ dạt về cù lao ông Chưởng cũng sinh ra thế hệ sau tươi tắn hơn người, nhưng không nổi tiếng bằng con gái xứ Nha Mân. Để minh chứng con gái trong vùng tuyệt sắc, người dân truyền nhau chuyện kể: vua Cao Miên đã từng bôn ba sang xứ Nha Mân để tìm ý trung nhân, lúc đó là khoảng những năm đầu của thế kỉ 20, gái Nha Mân xinh đẹp nhiều không kể xiết.
Xung quanh những bàn luận về nhan sắc Nha Mân, còn có một câu chuyện tình cảm động. Đó là giai thoại có thật được lưu truyền đến hôm nay. Mỗi khi nhắc đến chuyện tình này, người ta nghĩ ngay đến bi kịch do gái đẹp Nha Mân mang đến. Đó là chuyện ông thầy tuồng của gánh hát Quốc Bửu Bang có cô vợ là con gái xứ Nha Mân xinh đẹp. Nhan sắc của cô vợ thầy tuồng khiến ông Bầu của đoàn chết mê chết mệt, quyết tâm chiếm đoạt cho bằng được.
Ông thầy tuồng năn nỉ ông bầu buông tha cho vợ mình nhưng không được, buồn bã, lực bất tòng tâm, ông thầy tuồng lấy dao rạch bụng tự sát. Khi ông thầy tuồng mất, đoàn Quốc Bửu Bang không còn người viết tuồng mới, cứ diễn đi diễn lại bốn tuồng cũ nên không ai thèm coi nữa. Ông bầu sạt nghiệp, về ngồi lây ngồi lất xin ăn ở chợ Nha Mân rồi mất mà không có hòm chôn.
Khi "gái đẹp Nha Mân" tỏa đi tứ xứ kiếm tiền
Ngày nay, người Nha Mân vẫn tự hào con gái quê nhà đẹp nổi danh. Họ hãnh diện bấy nhiêu, thì chính người Nha Mân chứ không ai khác hiểu được cảm giác, mỹ danh gái đẹp Nha Mân đã bị lợi dụng để trở thành thương hiệu kiếm tiền và xin việc.
Con gái vùng này, 10 người thì đẹp hết 9 lại ít học, dễ bảo nên đây đúng là miền đất hứa cho các “cò” mồi săn gái mai mối lấy chồng ngoại. Đầu năm 2011, người dân ở đây xôn xao thông tin, công an vừa bắt tú bà Đinh Thị Thu Hồng (ngụ xã Phú Hựu, huyện Châu Thành, tỉnh Đồng Tháp). Cơ quan điều tra cho biết, Hồng khai đã lừa được 13 cô gái trẻ đẹp ra nước ngoài làm gái bán dâm. Khám xét nhà Hồng, công an phát hiện 73 hồ sơ của những cô gái trẻ đẹp sống ở Nha Mân và các vùng lân cận. Trong đó, những cô xinh nhất đa phần là ở Nha Mân bị bán sang Malaysia làm gái mại dâm.
Người dân sống ở khu vực chợ Nha Mân kể lại: "Lúc Hồng chưa bị bắt, ả thường mặc áo quần sang trọng, lượn lờ ở chợ để lùng gái đẹp. Thấy cô nào ngộ ngộ là ả lao vào giới thiệu mình là bà này bà nọ, quen biết chỗ làm được trả nhiều tiền. Rồi vẽ ra một viễn cảnh tươi sáng trước mắt những cô gái đẹp ít học, có mộng đổi đời". Những bậc cha mẹ có con gái ở Nha Mân nghe thông tin trên mà bất chợt giật mình. Họ không biết bao giờ con gái mình vướng vào tình cảnh ấy vì trót sinh ra ở xứ sở được mệnh danh là xứ gái đẹp Cửu Long.
Và cũng chính mỹ danh ấy làm con gái xứ này "tự tin" đi xin việc ở các bar, nhà hàng, quán nhậu... Những quản lí ở các nơi này khi nhìn thấy hồ sơ con gái Nha Mân là vui vẻ nhận liền. Theo kinh nghiệm quản lí của họ, thì "gái Nha Mân không chỉ đẹp, trắng trẻo, ngoại hình ưa nhìn mà đa số rất chịu "quậy", mấy ông nhậu chỉ cần có vậy là nhậu "tới bến", là bo liền tay". Không ít "trụ cột" các quán cà phê, quán nhậu trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh là con gái Nha Mân. Nhờ duyên ăn nói và vẻ tự tin về xuất xứ bản thân, các cô không gặp nhiều khó khăn trong chuyện lấy lòng mấy ông khách khó chiều.
Khi chúng tôi hỏi các bậc cha mẹ có con gái đi làm ăn xa là có biết con cái họ làm gì không, người thì không cần biết, người thì tự hào vì con gái mình nhờ đẹp mà kiếm được tiền, lấy chồng ngoại. Họ đâu biết niềm vui ấy là nỗi đau của trai Nha Mân, là những khốn khổ mà các cô gái này lấy nhan sắc mà đánh đổi được.
Dạo quanh phố chợ Nha Mân, chúng tôi tìm mãi không thấy một người con gái đẹp nào. May thay đúng giờ tan trường, nữ sinh của trường THPT Nha Mân và THPT Châu Thành thướt tha trong tà áo dài trắng, thong thả đạp xe. Chúng tôi ngập ngừng ngắm nhìn nét đẹp đã nổi danh cả nước. Những nét mặt tinh khôi, e ấp, xinh xắn nhanh chóng được che lại trong lớp khẩu trang dày cộm. Con gái Nha Mân đã phải che đi nét đẹp của mình để mong có cuộc sống bình dị, yên ả hơn nơi quê nhà.
Mỹ danh "Gái đẹp Nha Mân" đáng để người dân miền sông nước Cửu Long hãnh diện. Đến bao giờ, người ta nhắc đến mỹ danh này mà không cần nghĩ đến "cái nghèo buộc họ bán đi cái đẹp". Chúng tôi mong mãi một mùa xuân mới với những bóng hồng thướt tha lại về rộn ràng trên đất Nha Mân.
Hà Nguyễn - Ngọc Lài
