Bệnh đậu mùa khỉ là gì?
Đậu mùa khỉ là một bệnh do virus đậu mùa khỉ gây ra. Đây là bệnh lây nhiễm từ động vật do virus gây ra, có nghĩa là bệnh có thể lây lan từ động vật sang người. Bệnh cũng có thể lây truyền giữa người với người.
Bệnh này được gọi là bệnh đậu mùa khỉ vì bệnh được phát hiện lần đầu tiên ở những đàn khỉ được nuôi để nghiên cứu vào năm 1958. Sau đó bệnh mới được phát hiện ở người vào năm 1970.
Nhiều chuyên gia nổi tiếng về bệnh truyền nhiễm đã hối thúc các cơ quan y tế toàn cầu hành động nhanh hơn nhằm ngăn chặn bệnh đậu mùa khỉ. Ảnh minh họa.
Đậu mùa khỉ có gây hại như đại dịch Covid-19?
Chỉ trong vòng chưa đầy 3 tuần kể từ khi phát hiện trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ đầu tiên ở Anh đến nay, thế giới đã ghi nhận hơn 200 ca nhiễm tại khoảng 20 quốc gia trên thế giới.
Đáng chú ý, đây là lần đầu tiên chuỗi lây nhiễm này được ghi nhận tại châu Âu, vốn không có nhiều mối liên quan dịch tễ đến khu vực Tây hoặc Trung Phi, nơi đậu mùa khỉ là căn bệnh truyền nhiễm đặc hữu.
Dù nhận định ít khả năng xảy ra đại dịch giống như Covid-19 hiện nay, nhưng giới chuyên gia vẫn cảnh báo các nước cần cảnh giác và thận trọng theo dõi virus gây bệnh này.
Trước đó, trong một cuộc họp giao ban trực tuyến ngày 26/5, bà Maria Van Kerhove, nhà dịch tễ học cao cấp của WHO cho biết: "Chúng tôi chờ đợi sẽ có nhiều ca hơn. Chúng tôi đang yêu cầu các quốc gia tăng cường giám sát", hãng tin Reuters dẫn lời bà Kerhove.
Tiến sĩ Rosamund Lewis, trưởng bộ phận phòng bệnh đậu mùa thuộc Tổ chức Y tế thế giới (WHO), nêu rõ "bệnh đậu mùa khỉ không giống như bệnh Covid-19".
Theo giới chức y tế, khả năng lây lan bệnh đậu mùa ít hơn nhiều so với Covid-19. Các nhà khoa học đã nghiên cứu bệnh đậu mùa khỉ kể từ khi phát hiện căn bệnh này ở người cách đây hơn 50 năm. Bệnh này tương tự bệnh đậu mùa, có nghĩa là có thể phòng chống được bằng các biện pháp phòng chống đậu mùa.
Hiện các nhà khoa học đã hiểu biết về cách lây lan bệnh đậu mùa khỉ, và cách lây nhiễm bệnh này khác Covid-19. Bệnh đậu mùa khỉ lây lan khi tiếp xúc rất gần, phần lớn là chạm da hoặc sờ chạm lâu vào quần áo, chăn gối, ga của người bệnh. Trong khi đó, virus gây Covid-19 rất dễ lây lan, có thể chỉ qua nói chuyện, cùng ở trong một phòng hoặc một số trường hợp hiếm gặp là sử dụng phòng mà người mắc Covid-19 đã từng ở.
Triệu chứng điển hình của bệnh đậu mùa khỉ là nổi phát ban thường bắt đầu trên mặt, rồi sau đó lan sang tay chân và các bộ phận khác của cơ thể.
Tiến sĩ Boghuma Kabisen Titanji, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm và virus tại Đại học Emory ở Atlanta, nhận định: "Thời kỳ ủ bệnh từ lúc nhiễm tới lúc xuất hiện triệu chứng là từ 5 đến 21 ngày, đây là một khoảng thời gian dài".
Bên cạnh đó, Tiến sĩ Jennifer McQuiston thuộc Trung tâm Kiểm soát và phòng chống dịch bệnh Mỹ (CDC) cho biết: "Trong nhiều năm chúng ta đã thấy rằng cách tốt nhất đối phó với căn bệnh này là cách ly người bệnh để tránh lây lan cho các thành viên gia đình, và chủ động liên hệ với những người đã có tiếp xúc với người bệnh để họ có thể theo dõi nếu xuất hiện các biểu hiện mắc bệnh", bà nói.
Những người mắc bệnh đậu mùa khỉ thường bình phục sau 2-4 tuần và tỉ lệ tử vong chưa tới 1%.
Các tổn thương trên da một người mắc bệnh đậu mùa khỉ. Ảnh: REUTER.
Vắc-xin phòng bệnh đậu mùa có tác dụng phòng ngừa 85% đối với bệnh đậu mùa khỉ
Do bệnh đậu mùa khỉ có liên quan gần gũi với bệnh đậu mùa nên đã có vắc-xin phòng bệnh đậu mùa khỉ và bệnh đậu mùa. Bệnh đậu mùa từng làm hàng triệu người tử vong mỗi năm đã bị "xóa sổ" vào năm 1980 nhờ chiến dịch tiêm chủng trên toàn thế giới.
Vắc-xin phòng bệnh đậu mùa có tác dụng phòng ngừa 85% đối với bệnh đậu mùa khỉ, dù hiệu quả của vắc xin giảm dần theo thời gian. Một số nước, trong đó có Mỹ, đã tích trữ vắc-xin phòng đậu mùa trong trường hợp bệnh này xuất hiện trở lại, nay có thể sử dụng vắc xin này để phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ.
Hình ảnh phóng đại một phần mô da, được lấy từ vết thương trên da của một con khỉ bị nhiễm virus đậu mùa khỉ. Ảnh: REUTERS
Cách phòng bệnh đậu mùa khỉ
Tránh tiếp xúc gần gũi với người mắc bệnh đậu mùa, tránh tiếp xúc trực tiếp với vết thương, dịch cơ thể, giọt bắn và các vật dụng, đồ dùng bị nhiễm mầm bệnh.
Thường xuyên rửa tay sạch bằng xà phòng và các dung dịch sát khuẩn thông thường.
Che miệng khi ho, hắt hơi.
Người có các triệu chứng của trường hợp nghi ngờ, cần chủ động liên hệ với cơ sở y tế để được theo dõi, tư vấn kịp thời.
Người có các triệu chứng của trường hợp nghi ngờ cần chủ động tự cách ly và tránh quan hệ tình dục; người xác định mắc bệnh phải được cách ly y tế đến khi điều trị khỏi bệnh.
Người đến các quốc gia có lưu hành dịch bệnh đậu mùa khỉ cần tránh tiếp xúc với động vật có vú bị bệnh như: Động vật gặm nhấm, thú có túi, động vật linh trưởng (chết hoặc sống) có thể chứa vi rút đậu mùa khỉ, không nên ăn hoặc tiếp xúc với động vật hoang dã, không ăn thịt động vật chưa nấu chín kỹ hoặc ăn các sản phẩm của động vật bị nhiễm bệnh.
Nếu bạn nghĩ rằng mình có những triệu chứng có thể là bệnh đậu mùa khỉ, hãy nói ngay với các cán bộ y tế.
Trúc Chi (theo TTXVN, Sức khỏe& Đời sống, Giáo dục và Thời Đại)
