Từ lâu đời, nhiều vị thuốc đông y đã trở nên quen thuộc, gần gũi với cuộc sống của người Việt, nhưng thông tin thuốc đông y dùng cho chim cảnh là một khái niệm khá lạ lẫm và có phần bí hiểm.
Theo lương y Nguyễn Hữu Toàn Thiện (Nhà thuốc Nguyễn Hữu Hách- Hải Phòng) thì con chim cũng như con người, cần được chăm sóc, bồi bổ và có những lúc bệnh tật phải thuốc thang, chữa trị. Nhưng chim là loài động vật sống ở tầng trên, vóc dáng nhỏ, nhẹ nên thuốc cho chúng cũng chỉ dùng với một liều lượng phù hợp, vừa đủ. Thuốc uống càng gần nguồn gốc thiên nhiên càng tốt. Vì chim không thể bắt mạch hay kể bệnh, nên người nuôi cần quan sát lông, mắt, phân, các hoạt động, việc ăn uống của chim để có thể kê cho chúng bài thuốc đông y một vị hay nhiều vị khác nhau.
Một số loại thuốc bổ rất tốt cho chim: Với chim yếu mệt, phải thi đấu cường độ cao thì dùng nhân sâm bồi bổ. Phòng đẳng sâm cũng là một loại thuốc bổ khí cho chim mệt, ủ rũ. Kỳ tử dùng cho chim đẻ, tăng nội tiết, giúp hót căng, màu lông đẹp tươi. Mạch môn, thiên môn làm mát phế, giúp chim hót nhiều. Ô tặc cốt giúp bổ sung canxi cho chim mới lớn hoặc chim biếng ăn. Muốn bổ sung khoáng chất thì dùng đất vách hoặc trần vôi rơm lâu năm... Thuốc cho chim cần sắc đặc hoặc thái nhỏ trộn vào thức ăn.
Nói đến việc dùng thuốc đông y cho chim cảnh, TS.DS Nguyễn Hoàng Tuấn, giảng viên trường đại học Dược Hà Nội, người đã có nhiều năm tìm hiểu, nghiên cứu về dược học hoàn toàn tán thành. Anh cho biết: “Trong “Tuệ Tĩnh toàn tập”, ông tổ của ngành dược, người mở đầu cho nền y dược cổ truyền Việt Nam cũng đã có nhiều trang viết rất hay về cách chữa bệnh cho vật nuôi bằng các bài thuốc đông y. Vì thế, các thầy lang mới chế ra các bài thuốc đông y dùng riêng cho chim cảnh rất hữu ích, nhất là các bài thuốc bổ. Nhiều người cho rằng dùng thuốc tây cho chim chắc chắn sẽ không an toàn và hiệu quả lâu dài như thuốc đông y, thậm chí một vài trường hợp chim cảnh lăn ra chết vì sốc thuốc hoặc gặp các phản ứng phụ.
Anh Nguyễn Hoàng Hải, một người chơi chim cảnh ở Đầm Trấu (Hai Bà Trưng), hội viên của CLB Chim yến Hà Nội cho biết, anh thường xuyên tìm kiếm, hỏi thăm bạn bè trong giới về những bài thuốc đông y áp dụng cho chim cảnh. Theo anh Hải, con chim vốn là loài động vật sống hoang dã trong tự nhiên. Chúng bay nhảy khắp nơi, sử dụng các loại thức ăn có sẵn từ thiên nhiên. Khi bị bệnh hoặc cơ thể thiếu chất, chúng sẽ tìm ăn các loại hoa lá cây cỏ hoặc côn trùng để tự chữa trị cho mình hoặc bổ sung các chất thiếu hụt. Vì vậy các vị thuốc đông y có nguồn gốc thiên nhiên sẽ luôn là lựa chọn tốt nhất trong việc chăm sóc, chữa bệnh cho chim cảnh.
Anh kể “Hồi mới chơi chim, vì không biết nên cứ thấy chim có dấu hiệu ốm, mệt là tôi cuống cuồng mua kháng sinh tống vào cho chúng mà không hề biết là mình đang có một hành động vô cùng dại dột. Đến khi vài chú lăn quay ra vì dùng sai thuốc, sai liều thì đã muộn”. Sau này, nhờ bạn bè trong giới truyền đạt cho ít kinh nghiệm dùng thuốc đông y, các chú chim cưng của anh mới được chăm sóc đúng cách.
Khi được hỏi thường dùng thuốc tây hay đông y mỗi khi chim nuôi có vấn đề về sức khỏe, bác Trần Văn Tài một người chơi chim cảnh ở quận Tây Hồ quả quyết “Dùng thuốc đông y hơn chứ. Nhưng có những trường hợp cấp bách thì phải dùng thuốc tây mới có hiệu quả nhanh chóng. Khi chim đã qua tình trạng nguy kịch, ta lại dùng các vị thuốc bổ của đông y để bồi bổ, tăng sức đề kháng”. Theo ông Tài, với những bệnh có thể dùng thuốc đông y thì không tội gì phải dùng thuốc tây bởi thuốc tây dù là viên thuốc bổ thì vẫn cứ độc như thường chỉ có điều là ít hay nhiều mà thôi.
| Những bài thuốc thường gặp Bây giờ anh Nguyễn Hoàng Hải đã biết dùng hạt cau ngâm để trị giun sán, dùng Bách Bộ đốt xông khói chuồng để chống chấy rận, bọ mát cho chim, dùng mật ong, cam thảo chữa khàn giọng cho chim... Toàn những vị thuốc quen thuộc, dễ kiếm dùng rất an toàn và hiệu quả giúp các chú chim cưng của anh luôn sảng khoái tinh thần, tiếng hót trong trẻo, vang xa. |
Dương Dung
