Tuy nhiên, dù cuộc thi đã chấm dứt nhưng vẫn có không ít ý kiến trái chiều xoay quanh cuộc thi, đặc biệt liên quan đến đáp án một câu hỏi được nhiều người bình luận là "nửa vời".
Các thí sinh trong cuộc thi (Ảnh từ internet)
Tình huống bất ngờ
Mọi tranh cãi xuất phát từ câu hỏi cuối cùng của phần thi Tăng tốc. Đề bài của Ban tổ chức đưa ra các dữ liệu gợi ý đáp án theo thứ tự: "1 - Đây là hợp chất vô cơ; 2- Cấu trúc mạng tinh thể, liên kết ion; 3- ..?.. của rừng (tác phẩm của Nguyễn Huy Thiệp); 4- Một loại gia vị; 5- Salt". Cả 3 thí sinh Lê Bảo Lộc (trường THPT chuyên Lê Quý Đôn, tỉnh Ninh Thuận), Thái Ngọc Huy (trường THPT Quốc học Huế, tỉnh Thừa Thiên - Huế), Vũ Bạch Nhật (trường THPT Đông Thành, tỉnh Quảng Ninh) đều đưa ra đáp án là "Muối". Trong khi đó, riêng Ngọc Oanh (trường THPT Tiên Lãng, TP Hải Phòng) cho rằng đó là "Muối ăn".
Người dẫn chương trình Tùng Chi đưa ra đáp án cuối cùng cho câu hỏi này là "Muối" vì chỉ có "Muối" mới thỏa mãn cả 5 dữ liệu đề bài đưa ra. Đặc biệt là gợi ý (dữ liệu) thứ 3, nói về tác phẩm "Muối của rừng" của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp. Điều này đồng nghĩa với việc chỉ duy nhất thí sinh Ngọc Oanh không được điểm và dừng số điểm tại phần thi Tăng tốc là 190 điểm. Lúc này Thái Ngọc Huy đang tạm dẫn đầu với 205 điểm. Hai thí sinh Vũ Bạch Nhật và Lê Bảo Lộc lần lượt đạt điểm số 160 và 180 điểm.
Tuy nhiên bất ngờ đã xảy ra, Tiến sĩ Nguyễn Đức Chuy, một thành viên của Ban cố vấn tổ hóa học đã ra hiệu có ý kiến. Tiến sĩ Chuy cho rằng: "Đáp án "Muối ăn" có thể chấp nhận được" và ngay sau đó nói thêm "đáp án chính xác phải là Muối ăn". Ngay lập tức MC Tùng Chi cho rằng quyết định của Ban cố vấn là quyết định cuối cùng.
Từ tình huống bất ngờ này, Ngọc Oanh từ vị trí thứ 2 được cộng thêm 30 điểm đã nghiễm nhiên vươn lên vị trí dẫn đầu với điểm số 220. Kết thúc phần thi Về đích, Ngọc Oanh giành Vòng nguyệt quế với số điểm 230, giải nhì thuộc về Thái Ngọc Huy với 215 điểm.
Đáp án nào đúng?
Trả lời phỏng vấn của PV, MC Tùng Chi cho biết, 5 dữ kiện trong phần thi cuối cùng của phần thi Tăng tốc chỉ gợi ý một từ liên tưởng đến đáp án chứ bản thân nó vốn dĩ không là đáp án. Vì thế, theo như quyết định của ban cố vấn, cả 2 đáp án "Muối" và "Muối ăn" đều được chấp nhận và quyết định này đã được MC nói ngay trong cuộc thi.
Trả lời câu hỏi vì sao cuộc thi thường xuất hiện những câu hỏi nửa vời, có nhiều đáp án có thể chấp nhận, trong khi MC chương trình lúng túng trong việc xử lý tình huống dẫn đến việc từng có tranh cãi giữa MC và thí sinh, thí sinh và ban cố vấn... MC Tùng Chi cho rằng đây không phải là lỗi của chương trình, đồng thời đưa ra thực tế giữa sách giáo khoa và cuộc sống thực tế; giữa sách giáo khoa và sách nâng cao, tham khảo luôn có sự khác biệt và chưa thể đồng nhất nên chuyện có tranh cãi diễn ra là điều dễ hiểu.
Mỗi thí sinh đều có chính kiến cho riêng mình và luôn được khuyến khích nên có sự chủ động thắc mắc khi phát hiện nhầm lẫn, chưa chuẩn xác. Tuy nhiên trong khuôn khổ cuộc thi thì quyết định của ban cố vấn là quyết định cuối cùng. "Cuộc thi phải chăng ngày càng tệ chỉ là suy nghĩ của một số cá nhân. Còn chuyện đồn đại cuộc thi có sự thiên vị chỉ là sự bịa đặt vô cớ của mọi người bởi cuộc thi luôn diễn ra nghiêm túc và công bằng", MC Tùng Chi nói.
Sau cuộc thi, nhiều khán giả tại cả trường quay S9 và đặc biệt là cư dân mạng lên tiếng phản đối vì cho rằng quyết định của Ban cố vấn đã làm sai lệch kết quả chung cuộc. Theo họ, vì 1 câu hỏi không thể có 2 đáp án, và nếu đáp án "Muối" là đúng, đáp án "Muối ăn" không được chấp nhận thì Ngọc Oanh chỉ dừng lại ở điểm số 200 thay vì 230 và Thái Ngọc Huy mới là thí sinh giành giải nhất.
Không chỉ tại các mạng xã hội Facebook hay Blog, ZingMe... mà ở nhiều diễn đàn mạng khác, "Muối" hay "Muối ăn" chính là chủ đề thu hút sự quan tâm, được đưa ra mổ xẻ, bàn luận sôi nổi.
Nhiều khán giả đồng tình với ý kiến của tiến sĩ Chuy và cho rằng cả 2 đáp án "Muối" và "Muối ăn" đều có thể chấp nhận được và đưa ra lập luận: Trong gợi ý của dữ liệu đưa ra có hình ảnh NaCl. Mà theo lý thuyết hóa học NaCl chính là muối ăn. Muối có cấu trúc mạng tinh thể và liên kết ion, muối cũng được làm gia vị nên đáp án Muối ăn là hợp lý và chính xác.
Một ý kiến bày tỏ quan điểm, nếu nói "Muối" là đáp án của câu hỏi này thì không chuẩn xác, vì "Muối" không thỏa mãn dữ kiện "là hợp chất vô cơ", không phải muối nào cũng là hợp chất vô cơ, ví dụ như Sodium acetate... nên cả hai đáp án đều có thể chấp nhận, và cả 4 thí sinh đều đạt điểm trong câu này là công bằng.
Có ý kiến cho biết cả 4 dữ kiện 1, 2, 3, 5 đều cho đáp án là "muối", chỉ duy nhất có dữ kiện thứ 4 yêu cầu sự chính xác cao hơn khi đưa ra gợi ý: "Một loại gia vị" thế nên chỉ có "muối ăn" (cho dù là muối iốt, muối sanpết, muối tro bếp...) mới là gia vị. Bạn Ngọc Oanh đã khai thác được gợi ý thứ tư này khi đưa ra đáp án "muối ăn", qua đó đáp ứng đủ 5 dữ kiện.
Tuy nhiên phần đông ý kiến đưa ra câu hỏi "Chẳng lẽ nhà văn Nguyễn Huy Thiệp có tác phẩm Muối ăn của rừng?" Câu hỏi đưa ra 5 gợi ý thì bắt buộc câu trả lời phải thỏa mãn tất cả 5 gợi ý đó, nhưng bạn Ngọc Oanh chỉ căn cứ vào 1 gợi ý để trả lời "muối ăn" là không hợp ý, trả lời như thế không phù hợp với tên tác phẩm của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp. Và liệu rằng nhà văn Nguyễn Huy Thiệp có đồng ý với sự thay đổi tên tác phẩm của mình như trên không? Dữ kiện thứ 3 của câu hỏi " ..?.. của rừng (tác phẩm của Nguyễn Huy Thiệp)" cũng chính là mấu chốt của những ý kiến trái chiều này.
Có những ý kiến trung lập cho rằng tất cả các thí sinh tham gia đều là người chiến thắng. Tất cả thí sinh đều sẽ là những nhân tài cho đất nước. Hơn nữa, trong mọi cuộc thi thì sự chính xác chỉ là tương đối, cuộc thi nào cũng có sự góp mặt của may mắn, hôm nay có thể "thần may mắn" đã mỉm cười với Ngọc Oanh. Ngọc Oanh đạt phong độ ổn định từ phần đầu và chiến thắng là hoàn toàn xứng đáng với tài năng của cô ấy. Vì dù là thí sinh nữ duy nhất của cuộc thi nhưng với kiến thức xã hội phong phú, thêm vào đó là bản lĩnh tuyệt vời đã giúp bạn giành Vòng nguyệt quế.
Khán giả phản ứng
Trong tất cả ý kiến đưa ra dù chấp nhận hay phản bác 2 đáp án "Muối" và "Muối ăn" đều cùng lên tiếng phản ánh ban tổ chức cuộc thi đã mắc sai lầm lớn khi còn mâu thuẫn và không thống nhất đáp án với nhau trước khi cuộc thi diễn ra. Rất nhiều ý kiến được đưa ra đề nghị ban tổ chức xem xét lại cuộc thi và nghiên cứu lại đáp án chứ khán giả không thể chấp nhận một cuộc thi vốn chỉn chu và nghiêm túc, từng được đánh giá có uy tín, quy mô và thu hút đông đảo lượng khán giả từ hơn 10 năm nay lại liên tục mắc sự cố như vậy khiến khán giả thất vọng.
MC Tùng Chi
Khán giả bức xúc lên tiếng phản ánh ban cố vấn cuộc thi đã mắc lỗi nghiêm trọng trong việc đưa ra khâu gợi ý dữ liệu. Chính việc đưa ra ý kiến không thấu tình đạt lý, thay đổi đáp án của ban cố vấn đã làm ảnh hưởng đến điểm số và kết quả chung cuộc. Khán giả đặt ra câu hỏi nếu tiến sĩ Chuy thừa nhận đáp án đúng là "Muối ăn" tại sao còn cộng điểm cho 3 thí sinh nam? Đồng thời cho rằng ban cố vấn hóa học đã làm hỏng cuộc thi.
Nhất là trong một cuộc thi gay cấn và kịch tính như Đường lên đỉnh Olympia thì chỉ cần sai sót một tí thì sẽ không có điểm hoặc thậm chí bị trừ điểm, thế mà ban cố vấn lại cho rằng đáp án của Ngọc Oanh là đúng và điều này đã dẫn đến kết quả khác cho toàn bộ cuộc thi. Ban cố vấn cần rút kinh nghiệm để tránh lặp lại sự bàn luận đáng tiếc trong những cuộc thi lần sau.
Có khán giả còn "hiến kế", việc ra đề thi cần theo quy trình: Ra đề, chuẩn bị đáp án; họp bàn, phản biện, xem xét đáp án và câu hỏi đã hợp lý, chính xác, thuyết phục, bảo đảm đáp án đưa ra phải có một đáp án đúng nhất chứ không có kiểu đáp án nào cũng có thể đúng; chọn ra đề thi và đáp án chuẩn nhất nhằm tránh tình trạng đưa ra câu hỏi nửa vời, đáp án nào cũng chính xác.
Bảo Thanh
