Hai cây Thiêng – một tình yêu
Vượt qua những ngọn đồi hiểm trở, mây mù phủ trằng, chúng tôi đến với mảnh đất làng Mô, một trong những ngôi làng nghèo của tỉnh Lai Châu. Nơi dân tộc Lự, Thái, Dao cùng sinh sống với những nét sinh hoạt độc đáo và cả những câu chuyện kỳ bí mà khi nghe ai cũng phải “hết hồn, hết vía”.
Cụ Thần Sa Sắm - người dẫn chúng tôi vào câu chuyện huyền bí nhất làng Mô.
Nhiệt tình đón chúng tôi vào làng là cụ bà Thần Sa Sắm, người dân tộc Lự đã 91 tuổi, với dáng người nhỏ con, gầy gòm và gương mặt có chút phần “phù thủy”. cụ Sắm dẫn chúng tôi đi tham quan những ngôi nhà sàn đã hơn một thế kỷ, giới thiệu về những phong tục tập quán của dân tộc mình và thưởng thức những món ăn còn “ngai ngái” mùi hoang dã. Ngồi xuống bếp lửa hồng đang cháy trong xó bếp, cụ Sắm nâng bát rượu ngô và có ý mời chúng tôi nghe câu chuyện kỳ bí nhất về mảnh đất làng Mô, đó là hồn ma đôi trai gái vẫn đang thoát ẩn, thoát hiện trên hai cây Thiêng ở một góc rừng của làng(?).
Hai cây Thiêng đứng sừng sững giữa bạt ngàn mây núi, cây không lá đứng trên dòng nước hồng lơ càng làm tăng sự huyền bí.
Tương truyền, xưa kia làng Mô có một cánh rừng rậm rạp, muôn thú hoang dã sống đông đúc. Người dân không dám bước chân đến. Vào một ngày sương mù dày đặc, mưa sấm đánh “vỡ trời”, có đôi trai gái người dân tộc Lự yêu nhau mà không lấy được nhau, do gia đình cô gái cấm đoán và ép cô cưới một người già tuổi hơn mình. Uất mình, đêm tân hôn cô gái bỏ trốn khỏi nhà chồng tới một gốc cây trong rừng sâu treo cổ tự tử. Chàng trai không hẹn mà đến, sau khi uống rượu say cũng tới cánh rừng và treo cổ ngay tại gốc cây bên cạnh. Sau đêm kinh hoàng ấy, cánh rừng rậm rạp đã biến mất, không còn một loài vật nào sinh sống, chỉ còn mỗi hai cây cổ thụ lớn đứng sát nhau, bấu víu bằng những cành cây không lá, dưới gốc hai cây là một mạch nước nhỏ có màu hồng lơ như máu. Linh hồn của họ vẫn luôn luẩn quẩn bên hai cây này. Cụ Sắm cho biết thêm: hiện người dân ở đây không biết hai cây cổ thụ này có tên là gì, chỉ biết rằng người trong làng gọi là hai cây Thiêng vì nó có nhiều bí ẩn về chuyện tình yêu trai gái của làng.
Huyền bí về những cái chết
Từ câu chuyện huyền bí về đôi trai gái nguyện chết cùng nhau bên hai cây Thiêng được kể bên bếp lửa. Cụ Sắm dẫn chúng tôi đến mục tại sở thị, quả thực giữa đồi núi mênh mông, bạt ngàn chỉ có mỗi hai cây Thiêng đứng sừng sững, dưới là một dòng nước màu hồng lơ. Cụ Sắm chỉ tay về mọi hướng xung quanh cây Thiêng và lược qua những cái chết những người trong làng: “Những năm về trước, nhiều đôi trai gái yêu nhau của làng và các bản khi yêu nhau mà không thể đến được với nhau thì đều rủ nhau ra đây để cùng đi xuống suối vàng, nhưng không hiểu sao họ chết mà không thấy xác đâu, người nhà tìm mãi mà không thấy” (?). Người ta đồn rằng họ “biến” thành những cọng cỏ, cành hoa mọc xung quanh hai cây Thiêng để được hưởng duyên tình của đôi trai gái năm xưa. Để chứng minh câu chuyện có tính thuyết phục, cụ Sắm đưa ra một vụ tự tử cách đây 20 năm của một đôi trai gái trong làng. Đó là câu chuyện về anh Sàng và chị Láy. Hai người này đã yêu nhau từ lâu, nhưng do nhà chị Láy một mực phản đối. Vì quá yêu nhau và muốn vượt qua được rào cản từ phía gia đình, hai người đã rủ nhau ra hai cây Thiêng thắt cổ tự tử. Khi biết chuyện, gia đình đã ra gốc cây tìm nhưng không thấy xác đâu, họ đành âm thầm trở về nhà.
Cây to là trai, cây nhỏ là gái. Bấu víu vào nhau tạo nên câu chuyện về tình yêu của đôi trai gái ở làng Mô.
Đừng gần hai cây Thiêng, chúng tôi cũng rùng mình vì cái lạnh ở xung quanh, dưới gốc cây là vùng đất bùn lầy lội, các cành cây đen xịt không hề có lá mà cứ vươn dài ngoằng đan vào nhau, bám vào các cành cây là những dây leo buông thõng như những chiếc thòng lọng sẵn sàng chờ người chui đầu vào, dòng nước nhỏ màu hồng lơ chảy qua như thể những giọt máu ứ đọng cứ từ từ rỉ. Ám ảnh vì hình ảnh của hai cây Thiêng và nghi ngại câu chuyện kể bí ẩn của ông Vừng, chúng tôi đến tìm gặp những người sống ở gần đây để giải mã câu chuyện được xem là huyền bí nhất ở làng Mô này.
Chỉ trời mới hiểu, đất mới biết
Chúng tôi mang câu chuyện về hồn ma của đôi trai gái ngày nào đến hỏi một cô giáo tiểu học sống gần nơi có hai cây Thiêng để biết thực hư thế nào. Chị Tuyến (dân tộc Kinh) cũng rùng mình cho biết: “Tôi lên đây được 15 năm rồi, lúc mới lên đây công tác tôi cũng đã nghe nói về câu chuyện lạ này. Nhưng từ khi dựng ngôi nhà nhỏ gần hai cây Thiêng để sinh sống thì tôi chưa thấy cảnh tượng người nào đến thắt cổ tự tử cả. Chỉ thấy các đôi trai gái đến đây chơi và cầu tình duyên thôi”. Chị Tuyến cười nhẹ và bồi thêm câu: “Hình như “Thiêng” thật vì phần lớn các đôi đến đây đều đến được với nhau”.
Trong những năm gần đây, khu rừng đã bị chặt phá nhiều, nhưng không ai dám “động” đến hai cây Thiêng. Ấy vậy mà trên mảnh đất bạt ngàn chỉ mỗi hai cây mang câu chuyện hồn ma cứ tồn tại và còn đó một điều tâm linh.
Có lẽ câu chuyện huyền bí về linh hồn đôi trai gái ẩn mình vào hai gốc cây Thiêng ở làng Mô sẽ là câu chuyện được tương truyền qua nhiều thế hệ mà khó có thể lý giải được. Nhưng dù vậy, người dân ở đây vẫn gửi vào hai cây Thiêng một niềm tin về duyên tình, cầu mong được đến với nhau bằng chính tình yêu chân thành.
Chúng tôi quay lưng, đi dần xa hai cây Thiêng về nhà cụ Thần Sa Sắm mà cứ nghĩ đến hai cây Thiêng. Chắc chỉ có trời mới hiểu, đất mới biết sự huyền bí của biểu tượng đẹp của làng Mô – Sìn Hồ.
Thiên Tuấn
