Hành trình đầy khó khăn
Vụ án Hàn Đức Long đã trải qua 5 phiên toà. Ngay trong phiên tòa đầu tiên, luật sư chỉ định của Long đã nghi ngờ những chứng cứ đưa ra để kết tội bị cáo. Còn luật sư Phạm Cương (nguyên phó viện trưởng VKSND tỉnh Thanh Hoá), bào chữa cho Hàn Đức Long tại phiên phúc thẩm cho biết: “Khi nhận lời của gia đình mời bào chữa cho Hàn Đức Long, tôi đã vào trại giam hai lần để gặp bị cáo. Tôi vào trại giam gặp Long với đại diện VKSNDTC và cơ quan điều tra của bộ Công an. Ngay từ khi tiếp xúc với Hàn Đức Long, qua xem xét hồ sơ vụ án với góc nhìn của người làm án hình sự nhiều năm, tôi đã thấy vụ án này có nhiều dấu hiệu oan sai”.
Bị cáo Hàn Đức Long (giữa) tại phiên tòa.
Với những nghi vấn trong hồ sơ, ông Cương đã “lao” vào vụ án khó khăn này. Với tư cách là luật sư bào chữa cho bị cáo, mỗi lần đi về nơi cư trú của Hàn Đức Long để tìm hiểu, ông Cương đều bị gia đình bị hại gây khó khăn. Tuy nhiên, ông vẫn nhiều lần về gặp những nhân chứng để chứng minh Hàn Đức Long có chứng cứ ngoại phạm trong thời gian cháu Nguyễn Thị Y. bị hiếp và giết hại. Luật sư Cương đã đưa ra luận điểm rằng, thời gian xảy ra vụ án có nhiều điểm không trùng khớp nhưng chưa được HĐXX xem xét.
Trong bản án phúc thẩm của TANDTC, theo ông Cương, vẫn có những tình tiết chưa được làm rõ. Ngay sau khi điều tra lại, các nhân chứng trong vụ án không thay đổi lời khai, cũng không có lời khai nào làm thay đổi bản chất sự việc diễn ra tại nhà anh Dương Quảng Nam (chủ máy xát gạo) nơi Hàn Đức Long được xác nhận có mặt ngày 26/6/2005.
Đây là một vụ án hình sự đang được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm nên lãnh đạo Trung tâm hỗ trợ pháp lý hết sức lưu tâm giúp đỡ gia đình chị Nguyễn Thị Mai. Bà Vũ Thị Nga, phó giám đốc Trung tâm cho biết: “Chúng tôi tư vấn pháp lý hoàn toàn miễn phí cho gia đình chị Mai. Chúng tôi làm việc này hoàn toàn xuất phát từ cái tâm của những người thấy sự bất bình thì chung tay góp sức giúp đỡ”.
Trao đổi với PV, chị Mai cho biết: “Để tiếp tục gửi đơn thư kêu oan cho chồng, tôi đã nhận được sự giúp đỡ rất nhiều của các luật sư. Vừa qua, tôi cũng vay mượn được 10 triệu đồng gửi xuống Trung tâm mong được góp chút ít cho việc đi lại thu thập chứng cứ của các luật sư, nhưng các bác ấy đã không nhận mà vẫn nhiệt tình giúp đỡ gia đình. Tôi rất cảm kích những tấm lòng đã vì gia đình tôi mà giúp đỡ không quản ngại khó khăn”.
Thư tay của nguyên Tổng bí thư Lê Khả Phiêu.
Mong đèn trời soi xét
Khi trao đổi với PV, luật sư Lê Xuân Thảo cho biết: “Chúng tôi đã gửi kiến nghị tới Văn phòng Chủ tịch nước về việc xem xét lại vụ án Hàn Đức Long theo trình tự giám đốc thẩm. Ngày 9/11, Văn phòng Chủ tịch nước đã có thông báo (do Vụ trưởng vụ Pháp luật Bùi Thị Keng ký) gửi Trung tâm tư vấn pháp luật về việc đã nhận được kiến nghị của Trung tâm về vụ Hàn Đức Long. Sau khi nghiên cứu đơn, Văn phòng Chủ tịch nước đã chuyển đến Chánh án TANDTC và Viện trưởng VKSNDTC để giải quyết theo quy định của pháp luật”.
Ngay ngày 7/11, sau khi gặp gỡ gia đình tử tù Hàn Đức Long, Trung tâm cũng đã có thư gửi nguyên Tổng bí thư Lê Khả Phiêu. Sau khi nghe trình bày cụ thể những tình tiết trong vụ án còn có nhiều tranh cãi, chứng cứ sai lệch, mâu thuẫn, vi phạm nghiêm trọng Bộ luật Tố tụng Hình sự, đặc biệt, cho đến thời điểm hiện nay, các yêu cầu của cấp giám đốc thẩm không được các CQTHTT của tỉnh Bắc Giang làm rõ, nguyên Tổng bí thư Lê Khả Phiêu có thư tay gửi Chủ tịch nước Trương Tấn Sang với nội dung: “Kính gửi đồng chí Trương Tấn Sang, Chủ tịch nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Lúc 16h ngày 7/11/2013, một số đồng chí trong Liên đoàn Luật sư Việt Nam có báo cáo và phản ảnh với tôi về vụ án Hàn Đức Long theo trình tự giám đốc thẩm tại tỉnh Bắc Giang.
Các luật sư cho rằng vụ án này toà xử không đúng (giống như vụ án Nguyễn Thanh Chấn cùng ở Bắc Giang vừa rồi). Các luật sư phản ánh toà xét xử có nhiều sai trái, thậm chí nhiều hiện tượng ép cung, dùng nhục hình dã man. Tôi đề nghị đồng chí Chủ tịch chỉ đạo Toà án cần thẩm tra lại, tránh làm oan sai đối với người vô tội”.
Có niềm tin để đấu tranh cho lẽ phải, đó là quan điểm của ông Lê Xuân Thảo và cộng sự. Ông đã đứng tên gửi thư kiến nghị tới những tập thể, cá nhân có uy tín trong ngành tư pháp để kêu oan cho tử tù Hàn Đức Long. Ông Thảo cho rằng: “Một vụ án hình sự đặc biệt quan trọng đáng lẽ phải được xem xét, phân tích, đánh giá một cách khách quan, tỉ mỉ toàn diện, chính xác, khoa học, đúng pháp luật; Một vụ án mà các CQTHTT không có bất kỳ chứng cứ nào kể cả trực tiếp và gián tiếp, chỉ trước sau nói theo lời nhận tội của bị cáo trong trại giam.
Trong khi bị cáo một mực kêu oan và cho rằng, bị dụ cung, ép cung, nhục hình tại tất cả các phiên toà xét xử. Mặt khác, trong hồ sơ ban đầu, một trong những nghi can đó là đối tượng đã bị bắt giữ sau đó lại được thả ra nhưng cơ quan điều tra đã không đấu tranh làm rõ... Và còn rất nhiều dấu hiệu bất minh khác trong hồ sơ mà CQTHTT tỉnh Bắc Giang đã bỏ qua, cũng như không chứng minh được về sự thay đổi thời gian phạm tội của bị cáo, những bất minh trong lời khai chưa được làm sáng tỏ, bỏ lọt nghi can.
Đây là vụ án chỉ căn cứ vào lời khai nhận tội ban đầu của bị cáo, nhưng lời khai ấy không phù hợp với các chứng cứ khác trong vụ án. Trước khi tước bỏ mạng sống của một con người, cần phải được chứng minh làm rõ các yếu tố để kết tội, ra một bản án công minh sáng suốt, đúng người đúng tội, đúng pháp luật”.
Với tư tưởng ấy, những luật sư theo đuổi vụ án Hàn Đức Long đang cố gắng làm hết sức mình để mong muốn có được một bản án thấu tình, đạt lý, một bản án “trọng chứng hơn trọng cung”, lý giải cặn kẽ những nghi vấn đang được đặt ra.
Chắc chắn TANDTC và VKSNDTC sẽ xem xét thấu đáo Bên lề Quốc hội, ông Thân Văn Khoa - phó bí thư Thường trực Tỉnh ủy, chủ tịch HĐND tỉnh Bắc Giang - cho biết, đã nắm được vụ việc qua báo chí và khẳng định: "Nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu đã có thư tay đề nghị Chủ tịch nước Trương Tấn Sang chỉ đạo ngành tòa án xem xét lại vụ án, như vậy chứng tỏ vụ này có vấn đề. Chắc chắn các cơ quan chức năng của VKSNDTC, TANDTC sẽ xem xét vụ án một cách thấu đáo". Điều tra lại cho thấy thời gian phạm tội của Hàn Đức Long sớm hơn 30 phút so với hồ sơ ban đầu(!) Thời gian phạm tội của Hàn Đức Long đã được các cơ quan tiến hành tố tụng (CQTHTT) Bắc Giang tại giai đoạn điều tra xét xử lại đã xác định sớm hơn thời gian đã xác định trong hồ sơ ban đầu 30 phút. Trước đây thời gian được xác định là 19h30’ thì trong phiên xử phúc thẩm thời gian phạm tội được xác định là 19h nhưng không đưa ra căn cứ, chứng lý xác đáng nào? Sự thay đổi này là một việc làm tuỳ tiện, không có căn cứ pháp luật và không thể chấp nhận được. Tuy nhiên, các CQTHTT vẫn mặc nhiên chấp nhận điều này không một lời tranh tụng với luật sư trong phiên toà. “Tôi cứ nghĩ với những phiên toà chứng cứ còn chưa rõ ràng, nhiều tình tiết nghi vấn thì phần tranh tụng sẽ nảy lửa. Nhưng khi tôi đưa ra các dẫn chứng, những viện dẫn để khẳng định Hàn Đức Long không có đủ thời gian phạm tội thì đại diện VKS không có ý kiến. Song, bản án vẫn được tuyên y án sơ thẩm!?”. |
Minh Khánh- Cao Tuân
