Vụ tấn công khủng bố tại nhà hát ở vùng Moscow, Nga đã khiến ít nhất 137 người thiệt mạng và 180 người bị thương.
5 năm trước, liên quân chống khủng bố IS do Mỹ dẫn đầu đẩy lùi các tay súng IS khỏi một ngôi làng ở miền đông Syria. Đây là khu vực lãnh thổ cuối cùng mà tổ chức khủng bố khét tiếng này kiểm soát.
Kể từ đó, IS - tổ chức từng tuyên bố thành lập Nhà nước Hồi giáo tự xưng ở Iraq và Syria đã quay trở lại mô hình hoạt động như các nhóm cực đoan truyền thống. Đó là xây dựng mạng lưới hoạt động ngầm trải dài từ Tây Phi cho đến Đông Nam Á, gây ra các vụ đánh bom và ám sát.
Trong số các nhóm có liên hệ với IS, nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo Khorasan (ISIS-K) tỏ ra cực đoan nhất. Nhóm này xuất hiện lần đầu năm 2015 ở Afghanistan, mở rộng hoạt động sang Pakistan, Iran và đang muốn gây ra các vụ khủng bố ở châu Âu, cũng như xa hơn nữa, theo New York Times.
Sau vụ tấn công khủng bố tại nhà hát ở Moscow hôm 22/3, ISIS-K đã lên tiếng nhận trách nhiệm. Mỹ cũng cho rằng ISIS-K đứng sau vụ khủng bố ở Moscow trong khi Nga bày tỏ sự thận trọng và chưa đưa ra kết luận.
Tháng 1/2024, ISIS-K gây ra vụ đánh bom kép ở Iran khiến nhiều người chết và hàng trăm người bị thương. "Mối đe dọa khủng bố IS vẫn rất đáng kể thông qua ISIS-K. Các vụ tấn công khủng bố được ISIS-K thực hiện dựa vào các phần tử hoạt động bên ngoài lãnh thổ Afghanistan", Avril Haines, Giám đốc Tình báo quốc gia Mỹ nói trong phiên điều trần ở Thượng viện vào tháng này.
Tướng Michael Kurilla, tư lệnh Bộ Chỉ huy Trung tâm phụ trách hoạt động quân sự của Mỹ ở Trung Đông, nói với một ủy ban Hạ viện hôm 21/3 rằng "ISIS-K có năng lực thực hiện các vụ tấn công nhằm vào Mỹ và phương Tây trong vòng 6 tháng mà không báo trước".
Các chuyên gia chống khủng bố của Mỹ hôm 24/3 cũng tin rằng ISIS-K đứng sau vụ tấn công ở Moscow. Bruce Hoffman, chuyên gia am hiểu về chủ nghĩa khủng bố tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại có trụ sở ở Mỹ, nói: "Phương thức tấn công khủng bố này là kiểu cổ điển của IS".
Ông Hoffman nói IS từng gây ra vụ khủng bố tương tự tại nhà hát Bataclan ở Paris (Pháp) năm 2015 và đánh bom tự sát tại mội buổi trình diễn ca nhạc ở Anh vào tháng 5/2017.
Nhưng các kế hoạch tấn công khủng bố của ISIS-K ở châu Âu trong quá khứ thường sớm bị ngăn chặn.
Năm ngoái, lực lượng an ninh Đức và Hà Lan phối hợp bắt giữ 7 người Tajikistan, Turkmenistan và Kyrgyzstan với cáo buộc âm mưu tấn công khủng bố ở Đức. Tháng 12/2023, nhà chức trách châu Âu cũng phanh phui các âm mưu tấn công khủng bố của ISIS-K nhân dịp năm mới.
Các quan chức chống khủng bố của Mỹ và phương Tây nói các âm mưu của ISIS-K được lên kế hoạch ở cấp thấp, do các thành viên thực hiện một cách sơ sài và do đó dễ dàng bị ngăn chặn.
Tháng 11/2023, giới chức Mỹ từng nhận định, ISIS-K dựa vào các thành viên không có kinh nghiệm để thực hiện các vụ tấn công khủng bố ở châu Âu nhằm khuếnh trương thanh thế.
Nhưng có dấu hiệu cho thấy ISIS-K đang rút kinh nghiệm. Tháng 1/2024, báo cáo của Liên Hợp Quốc chon thấy ISIS-K đã mở rộng hoạt động ở Thổ Nhĩ Kỳ, biến quốc gia này thành trung tâm vận chuyển chiến binh, hậu cần và xác định mục tiêu khủng bố ở châu Âu.
Ngoài công dân Thổ Nhĩ Kỳ, ISIS-K còn chiêu mộ các tay súng cực đoan đến từ Azerbaijan, Iran, Pakistan, Nga và các nước Trung Á.
Vụ tấn công ở Moscow (Nga) và ở Iran kể từ đầu năm nay cho thấy mức độ tinh vi và khả năng khai thác mạng lưới các chiến binh cực đoan ở địa phương của ISIS-K.
Colin Clarke, nhà phân tích chống khủng bố tại Soufan Group - một công ty tư vấn an ninh có trụ sở tại New York, nói: “ISIS-K đã tập trung cho kế hoạch tấn công khủng bố ở Nga trong hai năm qua, thường xuyên đưa ra các thông điệp chống Nga. Nhóm này có mối thù với Nga do Moscow từng can thiệp ở Afghanistan, Chechnya và Syria".
Đăng Nguyễn - New York Times
