Một số hộ đã phải di tản đến nhà những người quen để ở nhờ ngay sau khi sự cố xảy ra, còn 4 hộ khó khăn nhất không tìm được chỗ ở đã phải đến tá túc tại văn phòng Hội chữ thập đỏ phường Láng Hạ. Những hộ dân gặp nạn vẫn chưa biết với tai họa "trên trời rơi xuống" này, họ sẽ được bồi thường như thế nào.
Bỗng dưng tay trắng
15h chiều ngày 31/3, ngôi nhà nằm sát ngõ 49 trên phố Huỳnh Thúc Kháng bắt đầu nghiêng về phía lòng ngõ. Lực lượng chức năng đã căng dây cảnh báo, đồng thời 18 hộ dân sống tại cầu thang 1 Khu tập thể nằm kế bên đã nhanh chóng được sơ tán khỏi khu vực nguy hiểm. Đến 16h, sau tiếng ầm vang dội, tòa nhà đổ hẳn về ngõ 49, kéo sập ban công, "chuồng cọp" của chung cư 5 tầng phía đối diện, một phần của siêu thị máy tính ở tầng 1 chung cư cũng bị hư hỏng nặng.
Chỉ trong thoáng chốc, 19 hộ gia đình đã không còn nhà để ở, ngoài 4 hộ bị thiệt hại nặng nề, những hộ gia đình khác cũng phải đi sơ tán vì sợ khu nhà tập thể đã không còn đủ an toàn để cư trú. Ông Đoàn Đức Phóng (65 tuổi, chủ hộ 401 - một trong những nhà bị thiệt hại nặng nề nhất đang phải sống nhờ trụ sở Hội chữ thập đỏ phường Láng Hạ) than thở: "Nhà tôi chẳng ở nhờ ai được, 7 thành viên của gia đình "tứ đại đồng đường" đang phải sống trong căn phòng 20m2, điều kiện sinh hoạt thiếu thốn, tạm bợ. Hai ngày đầu thuê nhà nghỉ mất 380 nghìn đồng /ngày, sau đó được UBND Phường Láng Hạ bố trí cho chỗ ở tạm. Mẹ tôi 95 tuổi ngày đầu ở nhờ nhà người bạn, nhưng do bị sốc và mệt quá, gia đình tưởng cụ "đi" ngay lúc đó nên ngay khi mượn được phường chỗ ở đã chuyển cụ ra chỗ ở tạm vì sợ ảnh hưởng đến nhà người quen. Tài sản chúng tôi bị thất thoát hết. Tiền mặt của hai vợ chồng đứa con cóp nhặt bấy lâu, đồ trang sức, của hồi môn của hai vợ chồng và toàn bộ giấy tờ cũng không còn gì".
Anh Nguyễn Văn Hiền (chủ căn hộ 402) cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự: Vì nhà có con nhỏ nên phải đi ở nhờ nhà người bạn, anh Hiền cũng đã phải nghỉ làm mấy hôm nay để thu xếp chỗ ăn, chỗ ở cho 1 đứa con nhỏ và người vợ đang mang bầu. "Tài sản trong nhà đang nằm trong đống đổ nát, chúng tôi chỉ lấy lại được một vài bộ quần áo trẻ con rách tả tơi. Tiền nong và những đồ quý nhỏ gọn thì đều không tìm được. Nhà có 6 người lớn và 2 trẻ con, giờ mỗi người chia nhau đi ở nhờ một nơi, thậm chí 1 người còn ở hai, ba nơi một ngày".
Những người dân bỗng dưng mất nhà nay sống vất vưởng.
Ông Nguyễn Quang Tùng - Tổng giám đốc Siêu thị máy tính Đăng Khoa, đơn vị bị thiệt hại nặng trong vụ việc cho biết, hiện đơn vị này mới chỉ được mời lên trụ sở UBND phường để kê khai thiệt hại. Toàn bộ hàng hóa hiện nay vẫn đang được công an niêm phong nên chưa thể đánh giá được thiệt hại cho đến thời điểm này. "Siêu thị máy tính phải đóng cửa từ ngày hôm đó đến bây giờ trong khi vẫn phải chi trả tiền thuê mặt bằng, tiền lương cho hơn 100 nhân viên, sẽ mất thời gian để tái thiết hoạt động của công ty. Thế nhưng hiện chúng tôi vẫn chưa nhận được thông báo nào của cơ quan thẩm quyền là sẽ đền bù và quá trình tái thiết sẽ thế nào", ông Tùng than thở.
Chưa rõ trách nhiệm bồi thường
Sau khi sự cố xảy ra, UBND Phường đã hỗ trợ ngay cho 4 hộ nặng nhất mỗi hộ 5 triệu đồng, các hộ còn lại được hỗ trợ 2 triệu /hộ. Tuy nhiên, sau 8 ngày xảy ra sự việc, các hộ dân này vẫn chưa nhận được thông báo về cách giải quyết vụ việc này. "Chỉ mong chính quyền tìm ra chủ gây ra tai nạn để sớm đền bù cho người bị hại nhanh chóng ổn định cuộc sống. Không thể ở tạm như thế này mãi được", ông Phóng tha thiết. Cuộc sống của mấy chục hộ dân bị đảo lộn, họ đang chờ đợi từng ngày từng giờ kết luận của các cơ quan điều tra về người chịu trách nhiệm bồi thường những tổn thất mà họ bỗng dưng phải gánh chịu.
Phân tích vụ việc trên cơ sở pháp lý, Luật gia Nguyễn Bằng Giang (Hội Luật gia Tp Hà Nội) cho biết, trong trường hợp này, trách nhiệm bồi thường thuộc về chủ nhà. Ông Giang phân tích: "Có thể xác định trách nhiệm bồi thường ở đây là trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng (Khi giữa các bên không có thỏa thuận gì nhưng một bên gây ra thiệt hại cho bên kia). Đầu tiên cần phải xác định có dấu hiệu tội phạm hay không. Nếu có dấu hiệu tội phạm, sẽ khởi tố để xử lý hình sự; phần thiệt hại sẽ được xác định là phần trách nhiệm dân sự trong vụ án hình sự và giải quyết theo luật dân sự".
Luật gia Giang cho biết, nếu không có dấu hiệu tội phạm thì vụ việc sẽ giải quyết theo con đường dân sự. Thứ nhất xác định ai là người có lỗi? Nếu ngôi nhà này sắp đổ mà chủ nhà vẫn không có biện pháp khắc phục dẫn đến đổ thật làm thiệt hại thì phải đền bù. Nếu tại thời điểm cho thuê, nhà vẫn tốt, xây đúng luật, chủ nhà cho thuê đồng ý cho bên thuê sửa mà không có điều khoản ràng buộc trách nhiệm cụ thể thì sẽ liên đới và có trách nhiệm bồi thường. Nếu chủ nhà cho bên thuê sửa mà có hợp đồng nêu rõ "nếu làm thiệt hại phải đền bù" thì bên thuê nhà sẽ phải đền bù cho những thiệt hại của việc đổ nhà gây ra.
"Đang điều tra vụ việc"
Nhận định ban đầu của Cục Giám định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng (Bộ Xây dựng), có thể ngôi nhà bị sập đã không có đầy đủ giấy phép khi chủ nhà cơi nới thêm 3 tầng làm cho khung chịu lực bị thay đổi dẫn tới nhà bị sập. Về nguyên tắc, chỉ người chủ sở hữu đứng tên ngôi nhà mới được quyền xin giấy phép xây dựng, cải tạo. Do vậy, dù người thuê có được sự đồng ý của chủ nhà hay không mà tiến hành cải tạo hoặc xây nới thì để xảy ra thiệt hại chủ nhà vẫn phải là người chịu trách nhiệm.
Ông Phan Hồng Việt, Phó Chủ tịch UBND Quận Đống Đa cho biết: "Hiện nay UBND Quận đang giao cho Công an Quận Đống Đa phối hợp với Thanh tra xây dựng Quận Đống Đa và phường Láng Hạ để điều tra. Theo quy định, cơ quan chức năng sẽ mời các đơn vị liên quan và chủ nhà lên làm việc. Chủ nhà hiện nay đang ở nước ngoài nhưng đã ủy quyền cho gia đình và bản thân gia đình đã đến gặp chính quyền. Cơ quan công an hiện đang điều tra và tiếp tục làm rõ nguyên nhân vụ việc này, từ đó mới xác định được những đơn vị phải bồi thường. Chúng tôi đang cố gắng điều tra nhanh chóng để có kết luận vụ việc là hình sự hay dân sự. Nếu thỏa thuận giải quyết được với nhau là tốt nhất, vừa thuận cho dân lại không phải kéo dài thời gian. Nếu các bên không tự giải quyết được với nhau một cách hợp tình hợp lý thì phải chuyển lên tòa".
Đại diện Thanh tra Xây dựng quận Đống Đa cho hay, hiện nay vụ việc đang trong quá trình điều tra nên chưa thể cung cấp thông tin. "Khi có kết luận sẽ có họp báo thông tin cho các cơ quan báo chí biết", vị cán bộ này nói.
Lại Quỳnh
