Thanh tra bộ GTVT vừa mới công bố kết luận thanh tra số 8002/KL-BGTVT của Bộ trưởng bộ GTVT về việc thanh tra công tác quản lý, đầu tư xây dựng dự án cải tạo nâng cấp tuyến đường sắt Yên Viên – Lào Cai do ban Quản lý dự án đường sắt làm đại diện chủ đầu tư.
Theo kết luận thanh tra: Ban Quản lý dự án đường sắt, tổng công ty Đường sắt Việt Nam và các nhà thầu thực hiện dự án đã có những cố gắng trong quá trình thực hiện dự án cải tạo nâng cấp tuyến đường sắt Yên Viên – Lào Cai hoàn thành và đưa vào khai thác.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai dự án tổng công ty Đường sắt Việt Nam, ban Quản lý dự án đường sắt đã để xảy ra các tồn tại thiếu sót như: Công tác thiết kế, lập và phê duyệt dự toán; công tác quản lý chất lượng thi công.
Trước những tồn tại trên, ông Lê Thanh Hà, Chánh thanh tra bộ GTVT đã yêu cầu ban Quản lý dự án đường sắt và các đơn vị thực hiện nghiêm túc kết luận thanh tra theo đúng quy định của pháp luật.
Yêu cầu xử lý nghiêm những sai phạm tại đường sắt Yên Viên – Lào Cai.
Trước đó, kiểm toán Nhà nước chỉ ra hàng loạt sai sót về hoạt động xây dựng và quản lý vốn đầu tư tại dự án cải tạo, nâng cấp tuyến đường sắt Yên Viên - Lào Cai thuộc hành lang Côn Minh - Hải Phòng, dự án phải xử lý tài chính ở mức kỷ lục, gần 585 tỷ đồng.
Về công tác quản lý chi phí còn một số tồn tại như thanh toán sai khối lượng, sai đơn giá, định mức và sai khác với giá trị gần 585 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ xấp xỉ 19% tổng giá trị dự án là hơn 3.434 tỷ đồng.
Đề xảy ra những sai sót là do có sai sót ngay từ bước lập, thẩm định và phê duyệt dự án đầu tư như xác định nhu cầu đầu tư chưa sát thực tế dẫn đến việc thay ray P43 thành ray P50 làm lãng phí vốn đầu tư khoảng 930,6 tỷ đồng.
Cùng với đó là xác định tổng mức đầu tư chưa chính xác số tiền 315 tỷ đồng; tiến độ thực hiện của giai đoạn thiết kế kỹ thuật chậm phải điều chỉnh dự án làm tăng tổng mức đầu tư do trượt giá là 2.188 tỷ đồng.
Đặc biệt, kiểm toán Nhà nước chỉ ra, phương án thiết kế còn lãng phí do việc thiết kế thay toàn bộ ray P43 bằng ray P50 là không cần thiết vì tuyến đường sắt hiện tại đang sử dụng bình thường; công tác lập, thẩm định, phê duyệt dự toán các gói thầu còn sai sót, qua kiểm toán đã phát hiện giảm trừ 244,593 tỷ đồng (sai khối lượng 114,637 tỷ đồng, sai đơn giá 60,541 tỷ đồng, sai khác 69,413 tỷ đồng).
Ban Quản lý dự án đường sắt ký hợp đồng xây lắp với các nhà thầu gói thầu CP1, CP2, CP3, CP5 và RP là không đủ thẩm quyền theo quy định của tổng công ty Đường sắt Việt Nam.
Đồng thời, ban Quản lý dự án đường sắt đã không xem xét điều chỉnh khối lượng hợp đồng gói thầu RP khi đã xác định được số lượng ray, ghi thừa so với nhu cầu sử dụng của dự án, cụ thể: Ray P50 nhập khẩu cho cả giai đoạn 2 của Dự án và tư vấn tính thừa so với nhu cầu sử dụng, dẫn đến dư thừa vật tư không sử dụng cho công trình với giá trị 135 tỷ đồng.
Đáng nói, trong quá trình triển khai dự án, việc có 7 đoàn kiểm tra đi Pháp kiểm tra là không cần thiết, gây lãng phí hơn 3 tỷ đồng. Trong khi, quản lý chất lượng công trình cũng có sai sót, nhiều gói thầu tỷ lệ đá cấp phối thành phần hạt đá ba lát không đạt, bệ phản áp tại gói thầu CP2 sai thiết kế nhưng vẫn được hoàn công…
Về tiến độ của dự án, hầu hết các khâu đều được chỉ ra là chậm. Gói thầu CS (Dịch vụ Tư vấn thiết kế kỹ thuật) thời gian chuẩn bị kế hoạch đấu thầu kéo dài 4 tháng, thời gian lựa chọn nhà thầu chậm 1 tháng và thực hiện Hợp đồng chậm 10 tháng. Gói thầu CS3 (Tư vấn hoàn thiện thiết kế kỹ thuật và thiết kế ga Lào Cai) thời gian chuẩn bị kế hoạch đấu thầu kéo dài 9 tháng, thời gian thực hiện Hợp đồng chậm 6 tháng.
Về sử dụng, quản lý nguồn vốn, Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra, sau khi điều chỉnh tổng mức đầu tư, bộ GTVT đã không tính thuế giá trị gia tăng cho Dự án điều chỉnh, trong khi đó sử dụng 138,355 tỷ đồng và 8.674.536 USD tiền thuế giá trị gia tăng chi vào cho các nội dung tăng thêm (GPMB, chi phí ban Quản lý, chi khác...) mà không báo cáo cấp có thẩm quyền…
Được biết, bộ GTVT đã chỉ đạo tổng công ty Đường sắt Việt Nam, ban Quản lý dự án đường sắt kiểm điểm, làm rõ và xử lý theo quy định đối với các nội dung không tuân thủ quy định của bộ Tài chính và chỉ đạo của chủ đầu tư trong công tác quản lý chi phí công tác huy động công trường và quản lý điều hành thi công của các nhà thầu gói thầu CP1, CP2, CP3 và chi phí mua sắm thiết bị cho Tư vấn với giá trị 41,460 tỷ đồng và 257.273 USD.
Ngoài ra, nghiệm thu khối lượng hoàn thành sai thiết kế gói CP2 với giá trị 2,054 tỷ đồng và 6.293 USD; việc ký kết, thực hiện hợp đồng gói thầu RP để xảy ra dư thừa 199,647 tỷ đồng mua sắm ray, ghi…
Thế Anh
