30 điểm chưa chắc đã đỗ ĐH năm nay.
Đó là chiêm nghiệm thức thời của một vị phụ huynh đang có 2 con học Tiểu học và THCS ở thành phố. Kỳ thi năm nay đã đi vào lịch sử với "cơn bão" điểm 10. Các trường top trên như ĐH Y Hà Nội, học viện Cảnh sát Nhân Dân, học viện An ninh Nhân dân... chưa bao giờ có điểm chuẩn huy hoàng như vậy. Tôi không khỏi choáng váng khi đọc công bố điểm chuẩn của một số ngành của học viện An ninh Nhân dân. Thật không thể tin nổi, trường này có ngành lấy điểm chuẩn là 30,5. Nói đơn giản là sẽ có thí sinh đạt 3 điểm 10 ở 3 môn Toán, Văn, Anh vẫn trượt như thường.
Tôi tự hỏi: Chúa ơi điều gì đang xảy ra với các em thí sinh năm nay vậy? Nếu ai đó nói, tháng tới sẽ có một vật thể va chạm vào Trái đất và sự sống sẽ bị hủy diệt, tôi vẫn tin. Dù theo các nhà khoa học khẳng định, trong vòng 100 năm tới, cơ hội để một vật thể đủ sức gây nguy hiểm cho sự sống trên Trái đất va chạm với hành tinh của chúng ta là vô cùng thấp: cỡ 0,01%! Nhưng niềm tin trong tôi vẫn cháy sáng như chân lý rằng điều đó sẽ xảy ra. Bởi, giữa vũ trụ bao la ngoài kia, ai biết sẽ có “vị khách” không mời mà vẫn ghé thăm Trái đất. Và khoa học của chúng ta cũng chưa thể biết, hiểu tất cả mọi vật chất trong vũ trụ.
Nhưng nếu ai hỏi tôi có tin là thí sinh được 30 điểm mà vẫn trượt ĐH không? Dù có chết, dù có bị đưa lên giá treo cổ tôi vẫn khẳng định 30 điểm chắc chắn đỗ ĐH. Bởi lẽ 30 điểm là tuyệt đối làm sao lại có thể đánh trượt thí sinh. Liệu có điểm nào cao hơn nữa nếu thang điểm là 10. Nhưng không, điều tôi tin là chân lý lại không đúng với kỳ thi THPT và xét tuyển ở các trường ĐH, CĐ năm nay. Có trường thí sinh muốn trúng tuyển phải đạt 30,5 điểm. Chắc nhiều người phải lắc đầu sao 3 môn lại được hơn 30 điểm? Đơn giản là các thí sinh được cộng điểm ưu tiên nên vượt qua điểm tuyệt đối 30.
Nói thật, tôi đã bước qua ngưỡng cửa ĐH nhưng vẫn không thể hiểu nổi tâm lý của các thí sinh điểm tuyệt đối vẫn trượt. Các em sẽ rất thất vọng. Ngày xưa các cụ nói "học tài, thi phận" thì nay tôi nghĩ phải cải biên thành "học tài, xét tuyển có phận".
Để đấu tranh với "cái phận" đó, các em có khóc, có ý kiến cũng là điều dễ hiểu. Tôi xót xa và chia buồn cho tất cả phụ huynh cũng như học sinh có số điểm thực từ 28, 29, 30, đang cư ngụ hay tạm trú tại thành phố. Tôi cũng biết chắc trong số các em trượt "oan” này nếu gia đình khá giả, các em sẽ lên đường đi du học. Nhưng còn những em gia cảnh thường thường sẽ là nỗi thất vọng rất lớn. Bước chân vào đời hụt hẫng, sẽ có những em trách phận mình sinh ra ở thành phố.
Tất cả nguyên nhân của những chuyện “không thể tin nổi” vẫn xảy ra bắt nguồn từ căn nguyên mà nhiều người gọi là "nhân tài như lá mùa thu". Nhân tài ấy đôi khi không xuất chúng mà bắt nguồn từ đề thi "dễ hơn tưởng tượng" của chính các em. Chưa năm nào có kỳ thi “bội thực” điểm 10 như năm nay, điều đó phần nào dự báo cuộc chiến căng thẳng ở các trường top trên.
Và cuộc đua lúc này với các thí sinh thuộc trường top trên không phải của những người giỏi nữa mà của ai được điểm ưu tiên cao hơn, ai đạt được tiêu chí phụ. Nói thẳng ra là cuộc đua của sự may rủi. Thi cử bao giờ cũng cần may mắn nhưng chưa bao giờ sĩ tử lại phải "cầu trời khấn phật" phó phận mình cho may rủi như năm nay.
Chưa bao giờ thời của tiêu chí phụ, điểm ưu tiên lại có giá như năm nay. Tất thảy cũng do sự “ôm đồm” quá nhiều mục đích của kỳ thi.
Tôi nhớ, năm 2011, học sinh bị điểm 0 môn Lịch sử nhiều không kể hết, đứa cháu tôi năm đó được 8 điểm Sử. Nó vỗ ngực bảo tôi: “Cháu “phục” mình quá". Nhưng xem điểm Sử năm nay, nó thở dài nói với tôi: “Bây giờ các em thi Sử toàn điểm cao. Cháu cứ nghĩ chắc là do học sinh giờ yêu thích học Sử lắm, hóa ra chúng nó bảo tick bừa cũng ăn may được vài điểm”. Để rồi nó đưa ra kết luận: “Không chỉ tiền mới mất giá mà điểm thi cũng mất giá”!
Có lẽ với thực tế đề dễ như năm nay, không ít em trượt oan ức chỉ vì trót học ở thành phố, thị xã thầm mong nếu được làm lại thì chúng mong được học ở nơi có điểm ưu tiên cao.
Nói hộ nỗi lòng của thí sinh nơi có điều kiện, điểm cao mà trượt sẽ có không ít người phản biện: “Ở nơi khó khăn, các em cần phải được đi học để thoát nghèo”. Rằng: “Bạn cứ thử lên vùng núi mà xem. Liệu bạn có ở đó được một ngày không?. Ở đó mà ngồi ước nữa”. Đúng là các em ở những vùng này khó khăn, các em học giỏi là điều đáng trân trọng. Nhưng làm ơn tính toán lại số điểm cộng. Thi cử 0,5 điểm đã phân định được người vào trong cổng trường, người đứng ngoài khóc thầm rồi. Đằng này, điểm ưu tiên có thí sinh được đến 3,5 điểm và với đề thi được đánh giá dễ nếu tiếp tục duy trì, chắc sẽ có kỷ lục điểm chuẩn ĐH mới và phá kỷ lục điểm trượt vào năm tới.
Giữa thời xã hội lạm phát đủ các phạm trù từ lạm phát bằng cấp, lạm phát cấp phó, lạm phát giá... chỉ mong ngành giáo dục đừng chạy theo thành tích, chạy theo những "thí điểm" khiến điểm số cũng lạm phát!
Đỗ Thơm
* Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả.
