Các thuốc trị ho tuyệt đối không được dùng khi mang thai, mẹ bầu cần biết

Những nguyên nhân khiến bà bầu bị ho 

1. Viêm đường hô hấp trên do nhiễm virus, vi khuẩn

Ho là triệu chứng xuất hiện do niêm mạc họng bị kích thích, hay gặp nhất là khi cơ thể nhiễm virus, vi khuẩn khiến họng, thanh quản, phế quản bị viêm. Vào thời điểm giao mùa cuối tháng 3, đầu tháng 4, thời tiết nồm ẩm, nhiệt độ dao động 20-30 độ C là điều kiện lý tưởng cho mầm bệnh sinh sôi, phát triển. Trong khi đó, sự thay đổi về hormon khiến sức đề kháng của các mẹ bầu suy giảm, đặc biệt trong 3 tháng đầu thai kỳ. Do vậy, các mẹ cần có biện pháp chủ động phòng bệnh để tránh ảnh hưởng thai nhi.

2. Thay đổi hormon làm tăng sự nhạy cảm của cơ thể mẹ bầu

Trong giai đoạn mang thai, hormon hCG và estrogen tăng cao, cơ thể mẹ bầu trở nên nhạy cảm hơn bao giờ hết, ngay cả với sự thay đổi thời tiết đột ngột chuyển nóng hoặc lạnh, hanh khô hay ẩm ướt. Trong điều kiện này, niêm mạc đường hô hấp như niêm mạc mũi, họng có thể phản ứng lại, xuất hiện hiện tượng viêm, tăng xuất tiết. Và viêm, thương tổn kèm theo đờm, dịch tiết hô hấp chính là nguyên nhân kích thích gây ho.

3. Trào ngược dạ dày khiến tổn thương niêm mạc họng

Bà bầu ốm nghén, nôn ói hay kích thước tử cung lớn chèn ép gây trào ngược dạ dày cũng là nguyên nhân khiến niêm mạc họng tổn thương, gây ho.

Do vậy, mẹ bầu cần có biện pháp chủ động phòng bệnh, để tránh ảnh hưởng sức khoẻ và thai nhi.

Những thuốc để trị ho mẹ bầu tuyệt đối không được dùng

1. Terpin codein: Là chế phẩm kết hợp giữa Terpin hydrat và Codein.

Trong cuốn Dược Thư Quốc Gia Việt Nam (Tài liệu chính thức của Bộ Y tế ban hành nhằm cung cấp thông tin sử dụng thuốc đúng, hợp lý cho thầy thuốc và cán bộ y tế) có viết: “Codein không dùng cho người mang thai”:

– Codein chuyển hoá qua gan thành Morphin - chất chuyển hoá có hoạt tính.

Ở một số người có cơ địa chuyển hoá Codein thành Morphin nhanh hơn thường có nguy cơ xảy ra các phản ứng có hại do ngộ độc opioid ngay cả ở liều kê đơn thường dùng. Các triệu chứng thường gặp khi ngộ độc bao gồm: Rối loạn ý thức, buồn ngủ, thở nông, co đồng tử, buồn nôn, nôn, táo bón và chán ăn. Trong trường hợp nghiêm trọng, có thể xuất hiện các triệu chứng của suy giảm tuần hoàn và hô hấp, có thể đe dọa tính mạng và rất hiếm khi gây tử vong.

– Codein cũng chống chỉ định với phụ nữ cho con bú vì thuốc có thể qua sữa mẹ.

2. Dextromethophan: Là thuốc phổ biến giúp giảm do cổ họng hoặc phế quản bị kích thích nhẹ như cảm lạnh thông thường. “Dextromethorphan được coi là an toàn khi dùng cho người mang thai và không có nguy cơ cho bào thai. Nhưng nên thận trọng khi dùng các chế phẩm phối hợp có chứa ethanol và nên tránh dùng trong khi mang thai. Một số tác giả khuyên người mang thai không nên dùng các chế phẩm có dextromethorphan” ^[1]. Do vậy nếu không có chỉ định bắt buộc của bác sĩ, bà bầu bị ho tuyệt đối không tự ý dùng thuốc này.

3. Acetylcystein: Được chỉ định trong trường hợp ho có đờm bởi thuốc này có tác dụng  làm loãng đờm, tiêu đờm. Mặc dù tài liệu nghiên cứu về tính an toàn của Acetylcysstein khan hiếm, nhưng nó được coi là an toàn khi dùng cho phụ nữ mang thai^[2]. Tuy nhiên, không chỉ phụ nữ mang thai mà ngay cả người bình thường khi sử dụng Acetylcystein cũng có thể gặp những tác dụng không mong muốn như: buồn nôn, nôn, tim đập nhanh (thường gặp), phát ban, phù, co thắt phế quản kèm phản ứng phản vệ (hiếm gặp).

4. Thuốc ức chế bơm proton: Chỉ định trong trường hợp trào ngược dạ dày - thực quản, dẫn đến viêm đường hô hấp trên, gây ho, thường dùng nhất là Omeprazol và Esomeprazol:

– Chưa có nghiên cứu đầy đủ về sử dụng Omeprazol, Esomeprazol trên phụ nữ mang thai, do vậy chỉ sử dụng khi thật cần thiết. Trong thời gian cho con bú, Esomeprazol có khả năng gây ra các phản ứng có hại ở trẻ bú mẹ, vì vậy phải quyết định ngừng cho con bú hoặc ngừng thuốc, tùy theo tầm quan trọng của việc dùng thuốc đối với người mẹ. ^[1]

5. Clorpheniramin: Được kê trong đơn điều trị ho do họng và phế quản bị kích ứng: Thuốc này chỉ dùng cho người mang thai khi thật cần thiết. Nếu không có chỉ định của bác sĩ, bà bầu tuyệt đối không được dùng, đặc biệt trong 3 tháng cuối của thai kỳ bởi có thể dẫn đến những phản ứng nghiêm trọng (như cơn động kinh) ở trẻ sơ sinh.
6. Kháng sinh: Chỉ dùng khi ho có nhiễm khuẩn đường hô hấp trên/ dưới.

– Nhóm kháng sinh penicillin (Amoxicilin, Ampicillin...) và nhóm Cephalosprorin (Cephalexin, Cefuroxim, Cefaclor, Cefdinir,…) được coi là an toàn sử dụng khi mang thai. Erythromycin, Azithromycin.

– Ngoài ra, Erythromycin, Azithromycin cũng là hai loại thuốc hay được sử dụng trị ho. Mặc dù không có các bằng chứng về ngộ độc thai và quái thai trong các nghiên cứu trên động vật, nhưng chưa có các nghiên cứu thỏa đáng và được kiểm tra chặt chẽ về việc dùng hai thuốc này cho người mang thai hoặc khi sinh đẻ, vì vậy bà bầu tuyệt đối không sử dụng, trừ khi không còn liệu pháp nào thay thế và phải theo dõi thật cẩn thận.^[1][2]

Hiện nay, tại Việt Nam, tình trạng lạm dụng dẫn tới kháng kháng sinh đã đến mức báo động. Do vậy, việc sử dụng kháng sinh cần được xem xét cẩn thận, bà bầu chỉ dùng kháng sinh khi có kê đơn từ bác sĩ sau khi được xác định có nhiễm khuẩn. Như vậy mới có thể dùng đúng kháng sinh, kê đúng, đủ liều. Sự tuân thủ của bà bầu theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ, góp phần quan trọng giảm thiểu kháng kháng sinh.

Bà bầu trị ho cách nào cho an toàn?

Ở bất cứ giai đoạn nào của thai kỳ, việc bà bầu dùng thuốc ho cũng có thể ảnh hưởng đến thai nhi:^[1]

– Trong 3 tháng đầu thai kỳ: Thuốc có thể gây dị tật bẩm sinh (quái thai).

– Trong 3 tháng giữa và cuối thai kỳ: Thuốc có thể ảnh hưởng tới sự tăng trưởng, phát triển chức năng của thai nhi.

Không có bất cứ thuốc nào được chắc chắn là an toàn cho thai nhi ở giai đoạn đầu thai kỳ. Chính vì thế, mẹ bầu có thể áp dụng phương pháp dân gian để giảm ho hiệu quả:

1. Sử dụng Mật ong:  Nghiên cứu của Tiến sĩ Ian Paul và cộng sự tại Trường Đại học Pensylvania (Hersey, Mỹ) cho thấy, uống Mật ong giảm cơn ho và co thắt hơn hẳn sử dụng Dextromethophan.^[3] Mẹ bầu có thể sử dụng Mật ong bằng cách uống trực tiếp hoặc pha với một chút nước ấm để giảm ho, làm dịu cổ họng an toàn.
2. Súc họng bằng nước muối sinh lý giúp sát khuẩn, làm sạch họng, hàng ngày nên súc miệng/ ngậm nước muối sinh lý ngày 2 lần. Tuy nhiên, mẹ bầu tuyệt đối không tự ý pha nước muối, bởi nếu nồng độ muối cao sẽ gây trợt loét, tổn thương niêm mạc.
3. Áp dụng bài thuốc dân gian từ Quất (Tắc) ngâm Mật Ong, Húng Chanh (Tần dày lá) hấp Đường Phèn. Các phương pháp trị ho này đã được sử dụng và kiểm chứng tính an toàn từ lâu đời. Tuy nhiên, để đảm bảo điều này, nguồn nguyên liệu cần được lựa chọn cẩn thận, sạch và không nhiễm hoá chất hay tồn dư thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật.

Hiện nay, nhờ kế thừa và phát huy bài thuốc dân gian, Siro ho cảm từ thảo dược đã ra đời. Các mẹ nên lựa chọn Siro ho cảm đã được đảm bảo chất lượng, hiệu quả và tính an toàn bởi:

– Nguồn nguyên liệu được kiểm soát nghiêm ngặt: Húng Chanh, Quất, Mật Ong, Gừng đạt tiêu chuẩn GACP-WHO (Thực hành trồng và thu hái Dược liệu sạch theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế Giới)

– Công thức kết hợp các thành phần với hàm lượng và phương pháp bào chế được nghiên cứu bởi Dược sỹ – Cán bộ y tế đầu ngành am hiểu về thuốc và chăm sóc, chữa trị bệnh.

– Quá trình bào chế được thực hiện trên dây chuyền đạt tiêu chuẩn GMP-WHO (Thực hành sản xuất thuốc tốt theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế Giới), tích hợp bộ tiêu chuẩn chất lượng quốc tế như ISO- 9001, ISO-14000, TQM.

Dựa trên những tiêu chuẩn này, bà bầu có thể lựa chọn được Siro ho cảm thảo dược để trị ho hiệu quả mà an toàn cho cả mẹ bầu và thai nhi. Đặc biệt, sản phẩm đã được Bộ Y tế chứng nhận an toàn cho phụ nữ mang thai, phụ nữ cho con bú.

DS. Hương Giang