Tại miền Tây Nam Bộ có một loại rau mọc hoang dại từ lâu đã xuất hiện trong mâm cơm của người dân nghèo ở quê, đó là cây năn bộp.
Theo Tuổi Trẻ, năn bộp có cọng hình trụ, to bằng chiếc đũa, thân rỗng, suôn dài, có thể cao tới 1m, bên trong có từng vách ngăn xốp, thoạt nhìn như cọng hành. Người dân miền sông nước chỉ cần nhìn là đã có thể phân biệt với năn kim, cọng nhỏ hơn và không dùng chế biến thức ăn.
Phía bên ngoài gốc năn bộp phủ một màu vàng nâu vì nhiễm phèn, khi lột bỏ phần ngoài hiện ra phần nõn bên trong màu trắng ngà bắt mắt. Mỗi khi dùng tay vuốt nhẹ vào cọng sẽ phát ra tiếng kêu “rắc rắc” thật vui tai nên người địa phương gọi là năn bộp. Vì là loại cây hoang dại nên khi vào mùa mưa, người dân cứ việc ra đồng nhổ năn bộp về chế biến món ăn.
Người dân thu hoạch cây năn bộp. Ảnh: huongsacmientay
Đọt năn bộp là loại rau sạch được mọi người ưa thích vì lạ miệng, giòn, có mùi thơm thoảng đặc trưng. Và từ món ăn dân dã, năn bộp giờ đã “chễm chệ" nơi các nhà hàng, quán ăn địa phương miền Tây cũng như được dân thành phố ưa chuộng.
“Trước đây, trên các cánh đồng lúa, cây năn bộp mọc tua tủa, đặc biệt sau những cơn mưa thì chúng càng phát triển, xanh non mơn mởn. Nhiều người hái rau về cho lợn ăn. Nếu muốn ăn năn bộp sẽ cần nhổ các cọng ngon, cắt rồi dùng dụng cụ rọc để lấy phần lõi bên trong.
Mấy năm nay, mình bất ngờ khi thứ rau dại này xuất hiện ở thành phố và được ưa chuộng. Đặc biệt món dưa năn bộp bán rất đắt hàng vào dịp Tết, được xem là món chống ngán vì thịt cá nhiều", bạn Hoài Nam (ở Tp.HCM) chia sẻ với Tri thức & Cuộc sống.
Đọt của cây năn bộp có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon. Ảnh minh họa.
Hoài Nam cho biết rau năn bộp được xem là rau sạch bởi đây là một thứ "rau đồng, cỏ nội”, không sử dụng phân, thuốc hóa học và chất bảo quản nên không ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.
Trên chợ mạng, loại rau năn bộp này được bán với giá 120.000 đồng/kg. Nếu muốn mua số lượng nhiều thì người bán chỉ nhận đơn nếu đặt trước vài ngày.
Những người có kinh nghiệm cho biết năn bộp phải hái đêm, nếu hái muộn sau 6h sáng thì năn sẽ bị già, không còn ngon. Sau khi hái về có thể ăn sống hoặc chấm với mắm kho, mắm chưng. Ngoài ra, có thể xào với tép hoặc các loại thực phẩm tươi sống khác như thịt lợn, thịt bò,...
Một số người dân ở Sóc Trăng, Bạc Liêu còn trồng năn bộp với diện tích lớn, thu hoạch quanh năm và bán khắp mọi miền đất nước. Trồng năn bộp một năm làm 2 vụ, mùa nước nổi là mùa chính, vì trong thời gian này cây năn phát triển tốt, năng suất và chất lượng cao. Năn trồng 2 tháng là bắt đầu cho thu hoạch.
Thông tin trên Dân Việt, cây năn bộp có ba phần được sử dụng để làm món ăn. Phổ biến nhất là đọt năn mọc ở gần gốc, màu vàng nâu xỉn vì nhiễm phèn nhưng khi bóc ra lấy phần non thì có màu trắng ngà, nhẹ bỗng như xốp và dài chừng ba tấc. Ngoài đọt năn thì những đoạn chồi non của cây dài khoảng hai đốt ngón tay người lớn, sếu đầu đỏ rất thích mổ ăn còn gọi là mầm năn. Cuối cùng là củ năn, khi cây năn đã chết lụi gửi củ dưới đất đến mùa mưa năm sau mới mọc lên thành cây.
Đọt năn có thể chế biến thành nhiều món ngon. Chúng có thể được dùng cho các món gỏi, đặc biệt là gỏi gà năn bộp cực kỳ ngon miệng. Ngoài ra bạn cũng có thể dùng chúng để nấu canh chua, nhúng lẩu, xào với các loại thịt đều được.
Với món dưa năn bộp, cách làm khá đơn giản, tước những đọt non của năn bộp, cắt từng khúc vừa gắp, chẻ đôi, sau đó rửa sạch cho ráo nước, cho năn bộp vào hỗn hợp nước giấm đường, ngày hôm sau là có thể ăn được. Hoặc có thể muối xổi, trộn giấm đường tỏi ớt và chút muối ăn để khoảng 30 phút là dùng được.
"Nhiều khách hỏi món dưa năn bộp nên gần đây tôi làm thêm để bán, giá 30.000 đồng/hộp. Nếu bảo quản trong tủ lạnh có thể để được vài hôm, ăn cùng với các món thịt luộc, thịt kho đỡ bị ngán và bắt cơm. Vào dịp Tết, nhiều người tìm mua dưa năn bộp để ăn giải ngán", một người bán hàng trên chợ mạng chia sẻ.
Chị Nhã (xã Tân Lộc, huyện Thới Bình, Cà Mau) cho biết năn sau khi nhổ, lột sạch bán ra thị trường với giá 30.000 đồng/kg. "Mấy năm nay cứ đến mùa hai vợ chồng tôi lại đi nhổ và bóc năn bộp, mỗi ngày được khoảng 5-10kg rồi nhập cho các nhà hàng, thương lái. Qua đó, thu nhập mỗi ngày cũng được khoảng 200-300 nghìn đồng".
Minh Hoa (t/h)
