Những lợi ích mà Nga đạt được ở Trung Đông do chiến lược không hiệu quả từ Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ đang thể hiện ngày càng rõ ràng.
Điện Kremlin gặt hái được kết quả này không chỉ bởi chính sách đúng đắn và cách hành động khéo léo của mình. Thay vào đó, Moscow đã khai thác hoặc hưởng lợi từ những sai lầm chiến lược của Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ, mà gần đây nhất là sự bỏ rơi người Kurd của Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ thiết lập vùng đệm mới ở Syria.
Một số nhà phân tích tin rằng, đòn bẩy mà Moscow có được ở Syria sẽ lan rộng hơn nữa trên quy mô khu vực, Tiến sĩ Stephen Blank viết trên Center For Global Policy.
Sai lầm của Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ
Moscow đã cùng với Ankara trở thành thế lực bảo lãnh vùng đệm mới ở Syria nhằm ngăn chặn một cuộc đụng độ với người Kurd. Qua đó, Nga đã vô hiệu hóa các nỗ lực của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm lật đổ quyền lực của chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad.
Không gian chiến trường Syria không phải là nơi duy nhất mà Moscow gây áp lực với Ankara. Nga cung cấp khoảng 60% lượng khí đốt tự nhiên hàng năm cho Thổ Nhĩ Kỳ. Con số này có thể tăng lên khi đường ống Turkstream mở cửa vào năm tới.
Các khu vực chống xâm nhập và phòng thủ khu vực mạnh mẽ của Moscow đang bao gồm phần lớn Thổ Nhĩ Kỳ và Biển Đen, cùng với Syria và Kavkaz. Điều này khiến các hoạt động trên không tiềm năng của NATO hỗ trợ Thổ Nhĩ Kỳ gói gọn trong phạm vi nguy hiểm.
Ngoài ra, Nga đã vượt ra ngoài khuôn khổ hợp đồng cung cấp hệ thống phòng không S-400 khi sẵn sàng thảo luận bán chiến đấu cơ tàng hình Su-57, tăng cường ảnh hưởng của Nga đối với ngành công nghiệp quốc phòng và định hướng mua sắm của Thổ Nhĩ Kỳ.
Những động thái này cho thấy sự xói mòn mối quan hệ của Thổ Nhĩ Kỳ với NATO và phương Tây. Nó cũng chứng minh cho việc Tổng thống Putin đang thu hoạch “quả ngọt” trong 20 năm quan hệ Nga-Thổ Nhĩ Kỳ và khai thác mối bất hòa đang gia tăng với phương Tây.
Trong khi đó, việc Washington từ bỏ người Kurd - hay phản bội, dưới góc nhìn của người Kurd - mang lại lợi ích cho cả Ankara và Moscow. Nga đã tận dụng quyết định này để đạt được ảnh hưởng quan trọng trong vấn đề người Kurd ở Syria, thậm chí ảnh hưởng này có thể sẽ vượt ra ngoài khuôn khổ lãnh thổ.
Người Kurd không còn có thể dựa vào Mỹ và do đó không còn cách nào khác là chuyển hướng sang Moscow. Ở hướng ngược lại, khi nắm trong tay người Kurd, Nga cũng có đòn bẩy để chống lại Ankara khi cần thiết.
Chiến thắng vượt khuôn khổ Syria
Từ thành công trong việc củng cố quyền lực của Tổng thống Assad, Nga đã mở rộng chiến thắng trên quy mô khu vực.
Chiến thắng của Moscow đã vượt ra khỏi khuôn khổ Syria và Thổ Nhĩ Kỳ. Thành công này đã buộc Saudi Arabia và các quốc gia vùng Vịnh khác phải nghiêm túc hơn, mang lại cho Nga một vị trí kế cận như một đối tác quan trọng cho thị trường năng lượng toàn cầu.
Hơn nữa, Moscow có thể sẽ được yêu cầu bằng cách nào đó làm trung gian giữa Tehran và Riyadh. Saudi và các quốc gia vùng Vịnh như Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) đang đầu tư một khoản tiền lớn vào Nga thông qua các quỹ tài sản và các công cụ kinh tế khác, giúp Moscow vượt qua các lệnh trừng phạt.
UAE là quốc gia hỗ trợ chính của Nga ở châu Phi và khuyến khích các quốc gia châu Phi ủng hộ Nga. Trong khi đó, giới chức Israel đã thức tỉnh đối với sự không đáng tin cậy của Mỹ và tin rằng chỉ có Nga mới có đủ ảnh hưởng đối với Iran để kiềm chế nước này mở rộng khả năng đe dọa đối với Israel.
Quay về phía Ai Cập, Sahel và Bắc Phi, công chúng được chứng kiến Moscow thực hiện một loạt thỏa thuận kinh tế và quân sự với các đối tác nơi đây.
Nga tiến hành các cuộc tập trận phòng không với Ai Cập, có ảnh hưởng trong cuộc xung đột nóng bỏng ở Libya, trong khi lên kế hoạch lập các căn cứ ở Ai Cập, Libya và Algeria, cùng với các thỏa thuận năng lượng.
Động thái này mở rộng những nỗ lực của Moscow để có được đòn bẩy năng lượng ở Đông Địa Trung Hải và thông qua các đường ống châu Âu ở Baltic và qua Thổ Nhĩ Kỳ.
Nói cách khác, những sai lầm chiến lược của Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ đã cho phép Moscow gặt hái được những thành công mới trong mục tiêu củng cố chính quyền Tổng thống al-Assad và trong các vấn đề nội bộ không hồi kết ở Trung Đông.
Hơn bất cứ nơi đâu, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã cho thấy rằng ông hiểu về hai từ “giới hạn” như thế nào. Syria có khả năng trở thành một vũng lầy, nhưng nhiều dự đoán về điều này kể từ năm 2014 đã không thành hiện thực.
Những người mong đợi một kết quả như vậy nên thận trọng khi dự đoán về tình hình đổi chiều hiện tại.
Trong khi đó, Moscow đang thận trọng trong việc tìm kiếm những ván cược mới cho riêng mình. Hội nghị thượng đỉnh gần đây với các quốc gia châu Phi sẽ là không thể thành hiện thực nếu không có sự thành công bảo đảm ở Syria và cũng như ảnh hưởng sâu rộng của Nga đối với các quốc gia Trung Đông – với một số quốc gia có tiếng nói lớn ở châu Phi.
Washington không có chính sách mạch lạc rõ ràng cho bất kỳ khu vực nào trên thế giới. Chính vì các chiến lược bị cho là thất bại của chính quyền hiện tại, nên các đồng minh đã tự hỏi liệu họ có bị cường quốc hàng đầu thế giới bỏ rơi hay không.
Vì vậy, rất nhiều đồng minh Mỹ đang bắt đầu xem xét cải thiện mối quan hệ với Moscow. Tổng thống Trump và Tổng thống Erdogan đã tặng người đồng cấp Putin những món quà khổng lồ mà nhiều quốc gia đồng minh của họ sẽ phải trả giá trong tương lai.
