Lính Ukraine tập trận sử dụng tên lửa Javelin.
Căng thằng Nga-Ukraine bất ngờ nóng trở lại vài ngày qua, làm dấy lên những dự đoán về khả năng xảy ra xung đột giữa hai quốc gia vốn đầy duyên nợ từ năm 2014.
Mới đây, Ukraine đã có các động thái điều lực lượng và vũ khí tới đường giới tuyến ở Donbass, thông báo tập trận chung và đề nghị NATO sớm đẩy nhanh tiến trình công nhận tư cách thành viên của nước này.
Trước diễn biến mới, Nga đã tăng cường bố trí lực lượng đến khu vực biên giới với Ukraine, tuyên bố đây là động thái nhằm bảo vệ an ninh quốc gia.
Đã có nhiều dự đoán về các kịch bản Nga-Ukraine va chạm, nhưng cho đến nay, giới quan sát hầu hết đều cho rằng khả năng giao tranh là khó thành hiện thực.
Trong bài phân tích gần đây, tờ Politico đã nói về viễn cảnh Ukraine có thể dấn thêm một bước bằng cách triển khai vũ khí của Mỹ để tạo thế đối trọng với Nga.
Ukraine dùng “hàng nóng” của Mỹ?
Khi Nga tích lũy quân số cao nhất ở sát biên giới Ukraine kể từ năm 2014, câu hỏi dành cho Kiev bây giờ là: Đã đến lúc đưa vũ khí do Mỹ sản xuất vào thực địa chưa?
Ukraine đã mua 210 tên lửa chống tăng Javelin và 37 bệ phóng từ Mỹ vào năm 2018 với giá khoảng 47 triệu USD. Sau đó, phía Mỹ đã phê duyệt bán lô thứ hai gồm 150 tên lửa và 10 tổ hợp phóng vào cuối năm 2019. Nhưng đi kèm với hợp đồng là nhiều loại hạn chế trong sử dụng, bao gồm việc các vũ khí này chỉ được cất giữ ở miền Tây Ukraine, cách xa chiến tuyến.
Javelin là tên lửa vác vai dẫn đường hồng ngoại có thể nhắm mục tiêu và tiêu diệt xe tăng của đối phương từ khoảng cách 5km. Cựu Tổng thống Donald Trump chấp thuận bán vũ khí cho Ukraine sau khi người tiền nhiệm Barack Obama từ chối do lo ngại việc đưa vũ khí sát thủ này cho Kiev sẽ kích động Moscow.
Wess Mitchell, người từng là quan chức Bộ Ngoại giao của chính quyền Trump giám sát các vấn đề châu Âu và Á-Âu, lưu ý rằng Javelin và các vũ khí sát thủ khác được thiết kế không phải cho mục đích tấn công trước mà để ngăn chặn đối thủ xâm phạm lãnh thổ Ukraine.
Tuy nhiên, trong khi Washington thúc giục Kiev chỉ sử dụng Javelin cho các mục đích phòng thủ và yêu cầu vũ khí được cất giữ trong một cơ sở an toàn cách xa xung đột, không có giới hạn địa lý nào đối với việc triển khai tên lửa trên thực tế. Điều đó có nghĩa là Ukraine có thể vận chuyển, phân phối và sử dụng chúng bất cứ lúc nào, cựu quan chức Mỹ cho biết.
Theo hai nhân vật Ukraine am hiểu vấn đề, nếu Javelin được chuyển đi, điều đó không nhất thiết với việc chúng được sử dụng. Theo ước tính của Kiev, ngưỡng bắn của các loại vũ khí này vẫn chưa đủ đáp ứng. Bởi vậy, lằn ranh đỏ sẽ là kịch bản xe tăng Nga tiến vào lãnh thổ Ukraine.
Vũ khí Mỹ vô dụng với Nga?
Trong kịch bản không dùng lực lượng bọc thép, Nga sẽ không lo lắng về Javelin.
Một quan chức thân cận với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói rằng bất kỳ cuộc thảo luận nào về việc vận chuyển Javelin đều chưa được đề xuất và quyết định ở cấp cao nhất.
Một người thân cận với tổng thống Ukraine cho biết, ông Zelensky đang hướng đến giảm leo thang, vì vậy, ông sẽ không có khuynh hướng chuyển vũ khí về phía Đông.
Các quan chức cấp cao của Ukraine không tin động thái tăng quân có nghĩa là Nga đang lên kế hoạch cho một hành động quân sự. Thực tế là các hoạt động chuyển quân đã diễn ra công khai và kéo dài trong hơn hai tuần, điều cho thấy Moscow đơn giản chỉ đang chơi trò dằn mặt, tạo đòn bẩy với chính quyền Biden mới.
Tuy nhiên, các quan chức Ukraine vẫn lo lắng về kịch bản xung đột có thể leo thang nghiêm trọng. Ít nhất 7 binh sĩ Ukraine đã thiệt mạng kể từ cuối tháng trước trong bối cảnh bạo lực gia tăng ở khu vực Donbass, nơi quân chính phủ Ukraine chiến đấu chống lại phe ly khai.
Mỹ đã cung cấp cho Ukraine 2 tỷ USD hỗ trợ an ninh kể từ năm 2014, bao gồm hai đợt giao tên lửa Javelin cũng như các thiết bị quân sự khác. Tổng thống Biden, người đã không thành công trong việc cung cấp viện trợ vũ khí cho Kiev dưới thời chính quyền Obama, cũng vừa phê duyệt khoản viện trợ vũ khí trị giá 125 triệu USD để giúp nước này bảo vệ biên giới, bao gồm hai tàu tuần tra vũ trang và radar chống pháo.
Tuy nhiên, Javelin là một giải pháp không hoàn chỉnh trong trường hợp đối đầu với Nga. Jim Townsend, một quan chức Lầu Năm Góc dưới thời Obama, nói rằng tên lửa sẽ bị hạn chế sử dụng nếu Nga sử dụng cách thức chiến đấu khác không sử dụng xe bọc thép.
“Nếu người Nga làm gì đó không liên quan đến lực lượng bọc thép, thì Javelin sẽ chẳng hữu ích gì", Townsend nói.
