Có những kịch bản đặt ra về việc Mỹ-Thổ có thể bắt tay trở lại mục tiêu lật đổ chính quyền Damascus.
Hợp tác Mỹ-Thổ Nhĩ Kỳ chặt chẽ hơn có thể làm giảm bớt căng thẳng ở vùng đông bắc do Washington kiểm soát và phía tây bắc nơi Ankara quản lý đang có những rủi ro của một cuộc leo thang quân sự.
Về lâu dài, một quan hệ đối tác mạnh mẽ hơn có thể sẽ đưa khoảng 40% lãnh thổ Syria đặt dưới chiếc ô chung của hai quốc gia. Điều này đã đặt ra câu hỏi về việc liệu với lợi thế lớn như vậy, Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ có tiếp tục mục tiêu loại bỏ Tổng thống Bashar al-Assad ra khỏi chiếc ghế quyền lực ở Damascus hay không?
Theo chuyên gia Michael Young từ trung tâm Carnegie Trung Đông, lợi thế đó vẫn không đủ để lật đổ Tổng thống Syria. Lý do là bởi, người Nga và người Iran đã ủng hộ rất lớn cả về công sức và tài chính cho đồng minh Damascus - bất chấp mức độ quyết tâm giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ là bao nhiêu - họ sẽ không sẵn sàng từ bỏ cam kết mà mình đã “đầu tư” vào đó.
Hơn nữa, với việc đường ống khí đốt tự nhiên TurkStream từ Nga đến Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt đầu hoạt động và khả năng cung cấp hệ thống phòng không S400 của Nga vào năm 2019, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không muốn gây tổn hại đến mối quan hệ đang nồng ấm với Nga, đặc biệt chỉ để quay lại một đối tác không đáng tin tưởng như Mỹ
Có ý kiến cho rằng, sự gần gũi hơn trong hợp tác Mỹ-Thổ Nhĩ Kỳ có thể gây sức ép lên các tiến trình chính trị ở Syria, đưa số phận ông Assad vào tình thế khó khăn. Tuy nhiên, chuyên gia Michael Young đánh giá, kết quả của các cuộc đàm phán như vậy là khó xảy ra.
Thổ Nhĩ Kỳ là một đối thủ trực tiếp của chính quyền Bashar al-Assad ngay từ những ngày đầu cuộc khủng hoảng Syria, khi liên tục kêu gọi Tổng thống Syria từ chức. Mặc dù Ankara đã tiến gần hơn trong quan hệ với Nga sau cuộc đảo chính thất bại năm 2016, quan hệ của nước này với Damascus chưa bao giờ hoàn toàn bình thường hóa và nguy cơ đối đầu trực tiếp đã leo thang ở Idlib thời gian gần đây.
Tuy nhiên, có nhiều hoài nghi về khả năng các lực lượng vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tham gia vào một cuộc chiến toàn diện với chính quyền Assad mà không có sự hỗ trợ từ các đồng minh phương Tây.
Trong năm tới, mục tiêu chính của Mỹ tại Syria sẽ là ứng phó với Iran. Do đó, xác định số phận của nhà lãnh đạo Syria có thể dẫn đến sự hợp tác chính trị giữa Ankara và Washington.
Dẫu vậy, mối quan hệ giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ đang căng thẳng và chiến lược của họ ở Syria đang chia rẽ ở một vấn đề quan trọng: Washington hậu thuẫn cho các lực lượng người Kurd trong cuộc chiến chống khủng bố IS, trong khi ảnh hưởng gia tăng của người Kurd ở Syria vẫn là mối bận tâm chính của Thổ Nhĩ Kỳ và là động cơ can thiệp quân sự ngoài biên giới của nước này.
Vị thế của Tổng thống Assad không còn suy yếu như giai đoạn đầu cuộc khủng hoảng Syria.
Trong khi đó, Tổng thống Assad đang ngày càng nhận được những ưu thế vững vàng - bao gồm cả việc giành lại phần lớn lãnh thổ Syria và sự ủng hộ chắc chắn của Nga - sẽ không dễ dàng bị loại ra khỏi cuộc chơi.
Thổ Nhĩ Kỳ chỉ có thể tránh làm suy yếu vị thế của Washington ở miền Đông Syria để tạo thành đòn bẩy của Mỹ đối với Damascus. Đó là kịch bản phù hợp nhất để thấy sự phối hợp giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ có thể hữu ích.
Nếu không, bất chấp việc không muốn bình thường hóa với Tổng thống Syria Bashar al-Assad, Ankara sẽ bổ sung ít cho sự hợp tác này để tạo ra đòn bẩy. Việc triển khai quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ ở miền Bắc Syria là một tài sản quan trọng, thậm chí nó còn là tài sản cơ bản mang tính phòng thủ.
Quan trọng hơn, mối lo ngại về vấn đề người tị nạn cũng khiến cho Tổng thống Erdogan không hứng thú đối với việc cùng Mỹ tìm đến khả năng thay đổi chế độ ở Syria, bao gồm cả trên phương diện ngoại giao.
Cơ hội của một nỗ lực phối hợp giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ để lật đổ chính quyền Assad gần như bằng 0, khi hai "đồng minh" có quan điểm rất khác nhau về những gì cấu thành mối đe dọa khủng bố ở Syria.
Đối với Mỹ, cuộc chiến chống lại IS là một ưu tiên và người Kurd được coi là những đối tác đáng tin cậy nhất. Đối với Thổ Nhĩ Kỳ, người Kurd ở Syria đại diện cho một mối đe dọa mà họ cho là khủng bố.
Với những mục tiêu không thể hòa giải như vậy, Washington và Ankara không thể hành động cùng nhau trừ khi vấn đề người Kurd chưa được giải quyết trước.
Một lý do khác khiến kết quả mong muốn của liên minh Mỹ-Thổ khó đạt được là chiến lược Syria của Thổ Nhĩ Kỳ. Ankara không tập trung vào mục tiêu loại bỏ Tổng thống Bashar al-Assad, nhưng tiếp tục kết nối Thổ Nhĩ Kỳ với Syria không chỉ về mặt quân sự mà còn về văn hóa, chính trị và kinh tế.
Câu hỏi duy nhất về sự can thiệp của Thổ Nhĩ Kỳ vào Syria là làm thế nào và khi nào nước này giải quyết xong vấn đề ở Idlib và các khu vực người Kurd đang hợp tác với Mỹ. Động lực chính của Thổ Nhĩ Kỳ là đầu tư dài hạn vào một Syria chịu nhiều ảnh hưởng của riêng mình.
