Cụ thể, trong buổi đón tiếp gia đình cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn tại trường đại học Văn Lang, ông Nguyễn Cao Trí, Phó Chủ tịch HĐQT đã cho biết, thời gian tới trường sẽ nghiên cứu, xây dựng ngành Trịnh Công Sơn học để giảng dạy cho sinh viên.
Một ngành học dư thừa
Trước đề xuất này, TS. Nguyễn Đệ, Phó trưởng khoa Văn hóa học, đại học Văn hóa TP.Hồ Chí Minh cho biết: “Tôi phải thừa nhận cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn là một người có tài trong lĩnh vực âm nhạc. Nghe nhạc Trịnh thì công nhận rất hay, bản thân tôi cũng rất mê nhạc Trịnh.
Tuy nhiên, phải xét đến việc đã đủ tầm để mở một ngành học về ông hay chưa? Trên thế giới hiện nay có Khổng học, nhưng Khổng Tử như là “người thầy của thiên hạ” rồi, còn đưa ra so sánh, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn thực sự đã đủ tầm chưa? Theo quan điểm cá nhân, tôi thấy chưa đủ, và không thể mở ngành học này được.
Điều thứ hai, ngành học Trịnh Công Sơn sẽ đào tạo những nội dung gì trong chương trình học? Cuộc đời, sự nghiệp, tiểu sử của ông chỉ có thế thôi, không lẽ đi phân tích âm nhạc của ông ấy?”.
Ngành Trịnh Công Sơn học đang bị cho là dư thừa.
“Vấn đề tiếp theo, mở ngành học này để giải quyết vấn đề gì, phục vụ lĩnh vực gì, sinh viên theo học ngành Trịnh Công Sơn học, sau khi tốt nghiệp sẽ làm gì và xin việc ở đâu. Điều đó sẽ tạo sự mơ hồ cho công tác tuyển sinh, bởi vì mỗi ngành học đều phải có yêu cầu đầu ra, chuẩn đầu ra phải đạt được những gì, sau khi ra trường phải làm việc ở những đâu, chưa có gì rõ ràng cả.
Nếu đào tạo ca sĩ cũng không thể được, rất nhiều trường văn hóa nghệ thuật, sân khấu điện ảnh, học viện âm nhạc,… đều đã đào tạo được những ca sĩ rồi, nên ngành Trịnh Công Sơn học nếu có đào tạo nghệ sĩ cũng sẽ bị dư thừa”, ông phân tích.
TS. Nguyễn Đệ khẳng định: “Để mở một ngành mới trong trường đại học, theo tôi, tối thiểu cần 4 yếu tố sau: Trước hết, đảm bảo đủ đội ngũ giảng dạy trong ngành học đó, chủ động nhân lực trong biên chế tại cơ sở giáo dục, có thể mời thêm bên ngoài. Thứ hai là mục đích đào tạo, mở ngành ra để làm gì, đào tạo ra để phục vụ gì cho đất nước, cho xã hội, tất cả phải rõ ràng. Thứ ba là nội dung chương trình. Và cuối cùng là nhu cầu của xã hội về nhân lực, có hay không? Nếu chỉ theo ý thích chủ quan, mở ngành mà xã hội không cần tuyển dụng thì chẳng đào tạo để làm gì”.
Nguy cơ “bão” ngành, đào tạo đại học “rác”
Trao đổi với PV báo Người Đưa Tin, Ths. Trịnh Đăng Khoa, Phó Trưởng khoa Quản lý văn hóa, nghệ thuật của trường đại học Văn hóa TP.Hồ Chí Minh đánh giá đây là một đề xuát phiêu lưu, bởi trên thế giới cũng chưa có.
Ông chỉ ra: “Tất nhiên, không phải trên thế giới chưa có mà chúng ta không làm được, nhưng phải chỉ ra được cơ sở đưa ra đề xuất. Thứ nhất là cơ sở khoa học để mở ngành đào tạo đại học. Nhìn vào ngành đào tạo cử nhân Trịnh Công Sơn học, tôi không thấy có cơ sở khoa học, hoặc cơ sở khoa học không đầy đủ, đó là một bất lợi cho dự kiến mở ngành này.
Thứ hai, về cơ sở pháp lý, bộ GD&ĐT đã cho phép các trường tự mở ngành, theo quy trình về mặt pháp lý, các trường đại học có thể làm được, tuy nhiên để thuyết phục và mở được ngành thì vẫn phải dựa trên cơ sở khoa học, về mặt này đang rất chông chênh.
Thứ ba, về cơ sở thực tiễn, trước khi mở ngành, phải đo lường được nhu cầu người học, chuẩn đầu ra của ngành, tốt nghiệp làm gì, ở đâu, ai là nhà tuyển dụng và ai là sinh viên, mức độ xã hội cần những cử nhân Trịnh Công Sơn học là bao nhiêu?
Nếu không trả lời được những câu hỏi về cơ sở thực tiễn thì không xây dựng được cơ sở khoa học, từ đó, không đảm bảo cơ sở pháp lý để mở ngành”.
“Cơ sở quan trọng nhất vẫn là cơ sở thực tiễn, xã hội có nhu cầu sử dụng bao nhiêu nhân lực ngành này, từ đó, tính toán ra cơ sở khoa học mang tính lý luận, học thuật, cuối cùng là tính pháp lý, theo quy định, mở mã ngành mới, hoặc là trên thế giới đã có, hai là phải chứng minh được cơ sở thực tiễn và cơ sở khoa học, phù hợp và đủ năng lực để mở ngành hay không?”, ông nhấn mạnh.
ThS. Trịnh Đăng Khoa cũng phân tích: “Nếu như mở được một ngành học về một nhân vật, một nhạc sĩ như vậy, thì trên thế giới này, có thể hình dung rất nhiều ngành như vậy, vậy tại sao trên thế giới họ không mở? Ngay tại Việt Nam, ngoài Trịnh Công Sơn, tôi thấy cũng có nhiều nhạc sĩ khác tầm cỡ, ví dụ, tôi muốn mở ngành Văn Cao học chẳng hạn.
Từ đó, gây khó khăn trong việc quản lý chất lượng đào tạo, quản lý vị trí việc làm. Nếu nâng nội dung đào tạo về Trịnh Công Sơn thành một ngành bậc đại học thì tôi thấy rất chông chênh. Cứ như vậy, sẽ dẫn đến “bão” ngành và tạo một thị trường đào tạo đại học “rác”, rất nhiều ngành mà xã hội chẳng có nhu cầu tuyển dụng, gây hỗn loạn xã hội”.
Ông cũng cho biết thêm: “Xét về cấu trúc chương trình, mỗi ngành đào tạo đều bao gồm ba khối kiến thức: Một là nền tảng kiến thức rộng, lý luận, định hướng đào tạo ngành là nghiên cứu hay ứng dụng; hai là kiến thức cơ sở ngành, nghiên cứu trong và ngoài nước; thứ ba là kiến thức ngành và chuyên ngành, định hướng nghiên cứu hay ứng dụng để đào tạo chuyên sâu.
Theo tôi, đối với ngành Trịnh Công Sơn học, đây là một bế tắc! Bây giờ, sinh viên sẽ phải học những lý thuyết về Trịnh Công Sơn học, gồm trường phái của Trịnh Công Sơn học ra sao, tìm hiểu những khoa học nào nghiên cứu về thân thế, sự nghiệp, âm nhạc, phong cách sáng tác, giai điệu, ca từ… một loạt môn học nền tảng.
ThS. Trịnh Đăng Khoa e ngại nguy cơ "bão" ngành đại học nếu mở xong ngành Trịnh Công Sơn học.
Kiến thức cơ sở ngành, học các vấn đề ứng dụng tạo ra những người sáng tác, sản xuất chương trình âm nhạc hay biên soạn lại nhạc của Trịnh Công Sơn. Xét về xây dựng một ngành học thì không khó, với khoảng 120-130 tín chỉ, xây dựng cho một module học không khó, nhưng xét về cơ sở căn cứ để hình thành nên những điều đó và sự tồn tại trong thực tiễn xã hội thì đó chính là vấn đề khúc mắc nhất của ngành này”.
