Quai bị là bệnh nhiễm trùng của tuyến nước bọt (tuyến sản xuất ra nước bọt giúp tiêu hóa thức ăn) do siêu vi trùng Paramyxovirus gây ra, bệnh thường xảy ra vào mùa Đông – Xuân.
Triệu chứng của bệnh
Bệnh lây truyền qua đường hô hấp và đường ăn uống, qua những giọt nước bọt khi bệnh nhân nói, ho, hắt hơi. Thời gian lây bệnh từ 6 ngày đến 2 tuần với các triệu chứng bệnh lý sau:
Thời gian ủ bệnh kéo dài 18 đến 25 ngày, giai đoạn này hoàn toàn yên lặng không bộc lộ dấu hiệu và triệu chứng gì.
Bước sang thời kỳ khởi phát với các triệu chứng sốt 38 - 38,5 độ C, nhức đầu, nôn.
Thời kỳ toàn phát: Sau sốt 24- 48 giờ xuất hiện viêm tuyến mang tai. Lúc đầu sưng một bên, sau 1-2 ngày sưng tiếp bên kia (thường sưng cả hai bên, ít gặp sưng 1 bên). Hai bên sưng thường không đối xứng (bên sưng to, bên sưng nhỏ), căng, bóng, không đỏ, ấn không lõm, sờ nóng, ấn đau.
Nước bọt ít, quánh.
Đau hàm khi há miệng, nhai hoặc nuốt. Đau lan ra tai.
Họng viêm đỏ.
Thời kỳ lui bệnh: Bệnh tự khỏi trong vòng 10 ngày. Thường hết sốt sau 3-4 ngày, tuyến nước bọt hết sưng trong vòng 8-10 ngày.
Có khoảng 1/3 số bệnh nhân mắc bệnh quai bị không biểu hiện triệu chứng gì. Đôi khi, bệnh quai bị qua đi mà không hay biết do tuyến mang tai không sưng.
Bà bầu bị quai bị trong 3 tháng đầu của thai kỳ có thể tăng nguy cơ gây sẩy thai hoặc sinh con dị dạng.
ThS.BS Nguyễn Danh Đức, chuyên Khoa Truyền nhiễm chia sẻ với báo Giadinh.net, nhiều trường hợp bà bầu phát hiện và điều trị muộn vì không nghĩ mình mắc bệnh quai bị mà nhầm lẫn cho rằng bị viêm tuyến nước bọt, mọc “răng khôn”. Bệnh quai bị ít gây tử vong nhưng việc không được phát hiện và điều trị kịp thời, quai bị sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, nặng nhất là có thể gây vô sinh.
Đối với phụ nữ mang thai, bệnh quai bị không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe của mẹ mà còn ảnh hướng lớn đến thai nhi. Những thai phụ mắc quai bị trong 3 tháng đầu của thai kỳ có thể tăng nguy cơ gây sẩy thai hoặc sinh con dị dạng; 3 tháng cuối thai kỳ dễ sinh non hoặc thai chết lưu.
Hệ miễn dịch của phụ nữ mang thai thường kém hơn so với người bình thường, nên khi mắc bệnh quai bị, các triệu chứng thường phát triển nhanh hơn người bình thường. Sau khi mắc virus, thai phụ có triệu chứng ban đầu là sốt cao từ 39 - 40 độ, nhức đầu, cơ thể trở nên mệt mỏi, đau cổ họng, amidan bị sưng to. Đặc biệt, khó nhai nuốt thức ăn, một hoặc hai bên má (tuyến mang tai) sưng to rồi bắt đầu lan tỏa ra phía trước, sau và phía dưới.
Cách phòng tránh quai bị khi mang thai
ThS.BS Nguyễn Danh Đức cho biết, khi có những triệu chứng sốt kèm sưng viêm quai hàm, mẹ bầu cần đi khám ngay để xác định xem chính xác có bị quai bị hay không. Tuy chưa có loại thuốc nào chữa quai bị, nhưng bác sĩ sẽ làm giảm thiểu những triệu chứng khó chịu như sốt, ho và sưng hàm. Để an toàn cho cả mẹ và con, sau khi triệu chứng thuyên giảm, mẹ nên đi khám định kỳ vào các tuần thai 12, 22, 32… để tầm soát bệnh và các biến chứng có thể của bệnh để lại.
Trên thực tế, không ít chị em khi mang thai mắc quai bị đã vội vàng nghĩ đến chuyện phá bỏ thai vì lo ngại con sinh ra bị dị tật. Bị quai bị không có chỉ định phải đình chỉ thai nghén. Dù vậy, những bà bầu mắc bệnh quai bị, nhất là ở trong 3 tháng đầu thai kỳ nên thận trọng, theo dõi chặt chẽ bởi các bác sĩ chuyên khoa.
Ngay cả sau khi đã điều trị khỏi bệnh quai bị, thai phụ cũng cần thường xuyên đi khám thai để theo dõi sự phát triển của thai nhi cũng như xem bệnh có gây biến chứng gì cho thai nhi không. Thực hiện các biện pháp sàng lọc trước sinh để phát hiện những nguy cơ không tốt với thai nhi. Nếu được theo dõi điều trị tốt, bà bầu vẫn sinh con khỏe mạnh như bình thường, chị em không nên quá lo lắng.
Để tránh mắc phải bệnh quai bị trong quá trình mang thai, các chuyên gia khuyến cáo chị em nên đi tiêm vắc xin phòng bệnh trước khi có thai. Không nên để đến khi có thai mới tiêm phòng quai bị bởi loại vắc xin phòng ngừa quai bị có chứa virus sống, chúng có khả năng xâm nhập gây hại cho thai nhi. Những vắc xin sống nên được tiêm trước khi có thai ít nhất 1 tháng.
Ngoài ra, khi bị quai bị trong thai kỳ, thai phụ không nên tự ý dùng thuốc điều trị, đặc biệt là các loại thuốc kháng sinh. Thai phụ cần đi khám và thực hiện theo phác đồ điều trị của bác sĩ, dùng thuốc theo đúng chỉ định. Hiện bệnh quai bị chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, chủ yếu vẫn là hạn chế vận động, an thần và chăm sóc sức khỏe trong thời gian toàn phát. Khi bị đau, thai phụ nên tăng thời gian nghỉ ngơi, ăn uống đồ mềm và lỏng như súp, sữa, uống nhiều nước. Phải giữ gìn vệ sinh miệng sạch sẽ, dự phòng vi khuẩn tiếp tục gây viêm nhiễm, nên súc miệng bằng nước muối ấm pha loãng.
Ngoài việc chủ động tiêm phòng vắc xin, các thai phụ cũng cần tránh tiếp xúc với những người mắc hoặc đang nghi mắc quai bị, không chăm sóc người bị quai bị để tránh lây nhiễm. Tỷ lệ mắc quai bị ở thai phụ hiện nay chỉ còn 1/1000 trường hợp. Tuy nhiên, phụ nữ mang thai vẫn có nguy cơ nhiễm bệnh nếu tiếp xúc trực tiếp với người nhiễm bệnh.
Dinh dưỡng cho mẹ nhanh khỏi bệnh
Ngoài thực đơn dinh dưỡng đủ các nhóm chất dinh dưỡng, bạn có thể tham khảo thêm những mẹo dân gian giúp rút ngắn thời gian phát bệnh sau đây.
Món chè đậu: Dùng khoảng 200g đậu xanh, 50g đậu tương và đường trắng vừa đủ. Nấu nhừ 2 loại đậu này rồi cho thêm đường vào chia làm nhiều lần ăn trong ngày.
Mướp đăng có công dụng giải nhiệt hiệu quả, rất tốt cho người bị quai bị. Vì vậy có thể chế biến mướp đắng thành nhiều món ăn khác nhau như canh, xào.
Nấu khoảng 30g đậu xanh với một ít cải trắng, đậu ninh nhừ cả vỏ rồi cho rau cải vào tiếp tục nấu. Dùng 2-3 lần/ngày và liên tục trong 3-5 ngày, bệnh quai bị sẽ thuyên giảm nhanh chóng.
>>>Xem thêm: Bà bầu bị phù chân: Nguy cơ mắc tiền sản giật cực kỳ nguy hiểm
Phong Linh (tổng hợp)
