Bó tay trước những bí ẩn về loài 'khuyển vương' ở Phú Quốc

Các nhà khoa học bất lực khi giải mã siêu khuyển

Có một thời gian, người yêu chó trên cả nước cảm thấy tiếc nuối sau khi rộ tin đồn chó Phú Quốc đã tuyệt chủng. Thậm chí, nhiều người từ miền Bắc đã lặn lội cả tuần trời, đánh vật trên những chuyến ô tô và tàu thủy để ra đảo ngọc kiểm chứng tin đồn. Khi thấy giống chó này vẫn còn nguyên vẹn, họ thở phào nhẹ nhõm và mang một chú chó về làm quà. Hiện nay, ở Phú Quốc đã có nhiều trại nuôi "khuyển vương".

Thậm chí, loài sói lửa miền Tây còn được đưa vào danh sách bảo tồn nguồn gen như một loại động vật quý hiếm. Một điểm đáng mừng nữa, trước đây, loài chó này chỉ sinh sống được trên đảo ngọc. Tuy nhiên, đến nay, nhiều tỉnh thành trong cả nước đã là mảnh đất mà chúng có thể sinh sôi được. Cách đây không lâu, người dân Hà Nội, Huế đã mừng rỡ khi nuôi và cho sinh sản thành công giống chó xoáy này.

Hai chú chó Đốm và Vện trong cuộc thi VKA dog show 2009 tại Paris.

Từ trước đến nay, nhiều nhà khoa học trong nước cũng như nước ngoài đã chú tâm nghiên cứu về loài chó kỳ lạ này. Đến thời điểm hiện tại, chó xoáy Phú Quốc được cho là còn nắm giữ nhiều điều bí ẩn nhất. Hai nhà nghiên cứu người Mỹ là Merle Wood và Merle Hidingger đã "say" loài siêu khuyển nên bỏ rất nhiều công sức đi tìm gia phả cho chó Phú Quốc. Tuy nhiên, dù đã có nhiều công trình nghiên cứu nhưng họ vẫn không thể giải thích được những đặc tính "dị biệt" của loài chó này.

Trong nhiều tài liệu nghiên cứu, hai nhà khoa học này cho rằng, những cái xoáy lưng của chó Phú Quốc được ghi nhận là chỉ bắt gặp duy nhất ở giống chó xoáy miền Đông Thái Lan và giống chó xoáy châu Phi. Vì vậy, những cái xoáy lưng của loài siêu khuyển hiện nay chắc chắn bắt nguồn từ giống chó Thái Lan. Có thể, 400 năm trước những ngư phủ người Thái đã vô tình trở thành các nhà lai tạo giống.

Nói chuyện về vấn đề này, ông Ba Thành bảo, ngày trước, có rất nhiều nhà khoa học trong nước và nước ngoài đến đây nghiên cứu "báu vật" trên đảo ngọc. Khi người dân Phú Quốc nghe được thông tin hai nhà khoa học Mỹ cho rằng siêu khuyển bắt nguồn từ Thái Lan cảm thấy rất bức xúc và bất bình.

Các cụ ngày xưa nói rằng, sói lửa miền Tây là giống chó bản địa. Chúng sinh trưởng tại đảo và được con người thuần dưỡng thành chó nhà. Bên cạnh đó, có thể những di dân trên đảo đã đem lai tạp giống chó đất liền (chó săn ở Cà Mau) với chó hoang bản địa từ thời kỳ người dân mới bắt đầu khai thiên lập địa ở đây.

"Người ta bảo chó xoáy Phú Quốc có nguồn gốc từ Thái Lan, thế là họ đem về Thái nuôi thử xem nó có sống được không. Tôi chắc chắn rằng, đây là loài chó hoang bản địa, nó chỉ phù hợp và sinh sống tốt nhất trên đảo Phú Quốc. Đó là điều mà không ai có thể chối cãi được", ông Ba Thành khẳng định.

Đến nay, những đốm xoáy kéo dài như lưỡi dao trên sống lưng chó Phú Quốc vẫn chưa có lời giải. Theo ông Nguyễn Văn Biện (ĐH Cần Thơ, người rất tâm huyết với giống chó Phú Quốc), xoáy lưng là tiêu chuẩn để đánh giá một con chó tốt hay dở. Chiếc xoáy cũng phần nào đánh giá được đâu là siêu khuyển thích hợp làm chó săn hay chó giữ nhà.

Các công trình nghiên cứu của ông Biện cũng khẳng định, xoáy lưng thường gặp ở chó Phú Quốc là dãy lông mọc ngược chiều so với phần lông trên mình chó. Chúng có hình dáng rất đa dạng, có thể là hình kim, hình mũi tên, yên ngựa, cây đàn hoặc chiếc lá... Xoáy thường bắt đầu từ vai kéo dài đến hông. Đôi khi có những chú chó có xoáy "lạ" ở hai bên cổ, sau mông. Xoáy "lạ" chính là tiêu chí đánh giá đó là chú chó có khả năng săn bắt siêu phàm.

Phản bác quan điểm của hai nhà khoa học Mỹ cho rằng loài "khuyển vương" Phú Quốc bắt nguồn từ Thái Lan, ông Nguyễn Văn Biện lập luận: Khi tôi so sánh hai cá thể chó Thái và chó Phú Quốc có thể dễ dàng nhận thấy những điểm khác biệt. Chó Thái có trọng lượng tới 21kg, chiều cao 55cm nhưng siêu khuyển Việt Nam trọng lượng lớn nhất cũng chỉ 18kg và chiều cao 48cm.

Hơn nữa, ở thời điểm cách đây 3-400 năm, các ngư phủ Thái Lan cũng không thể vượt 400-500km tới đánh bắt ở đảo Phú Quốc được. Giả thuyết của hai nhà khoa học Mỹ hoàn toàn bất hợp lý. Bởi "khuyển vương" là chó bản địa, gốc chó hoang.

Chó Phú Quốc là giống duy nhất biết đào hang để sinh sản.

Kỳ lạ loài chó biết đào hang sinh sản

Khi những tranh cãi về nguồn gốc cũng như xoáy lưng chưa hết "nóng" thì người ta lại ngạc nhiên về một đặc điểm "độc" của giống chó kỳ lạ này. Đó là đặc tính đào hang để sinh sản và nuôi con. Đây là điều mà không loài chó nhà nào có được.

Ông Ba Thành bảo: "Trước đây, cha tôi là một thợ săn có tiếng trong vùng. Cuộc sống của ông gắn liền với những chuyến đi săn dài cả tháng và những chú chó săn tinh khôn nhất. Ngày ấy, nhà tôi nuôi rất nhiều chó Phú Quốc. Cha tôi bảo, trong 100 con chỉ có thể lọc ra được một con duy nhất có khả năng săn bắt thiện xạ.

Điều đặc biệt ở loài sói lửa miền Tây là đến mùa sinh sản, sau một thời gian giao phối, những con chó cái thường lặng lẽ tìm nơi kín đáo nhất để chuẩn bị sinh con. Ngày ấy, khu đất trống nhà tôi có rất nhiều hang sâu hun hút. Có lẽ, đối với người dân bản địa, chỉ nhìn qua họ có thể hiểu ngay đó là ổ của "khuyển vương" nhưng những người từ xa đến coi đó là một điều gì đó hết sức lạ lùng. Họ ngạc nhiên khi chứng kiến những chú chó con chui ra từ những cái hang ấy".

Cứ sau mỗi bữa ăn, chúng lại cắp đồ về hang sâu nuôi con. Loài sói lửa rất biết chăm sóc con cái. Trời gió rét, chúng lấy thân mình chặn ngoài cửa hang để lũ con bên trong có thể được ấm áp. Chúng đào hang rất thông minh. Dù mưa to cỡ nào cũng không thể ngập đến chỗ chó con đang nằm.

Theo lời ông Ba Thành, có sáu tiêu chí để xác định đâu là một con chó Phú Quốc thuần chủng. Đó là xoáy lưng, ngực nở, bụng thon, đuôi vót cần câu, lông sát dưới 2cm và chân màng vịt. Những đặc điểm ai cũng có thể nhìn thấy của loài chó săn nổi tiếng thế giới.                      

Vương Chân

Kỳ cuối: Thợ săn một thời đắng lòng nhìn "khuyển vương" dần mất tích