Sau 2 năm miệt mài nghiên cứu, 2 nữ sinh Đan Khuê và Nam Anh (trường THPT chuyên Khoa học tự nhiên Hà Nội) đã sàng lọc ra một chất có công dụng mạnh hơn thuốc điều trị ung thư trên thị trường từ 5-8 lần khiến ngay cả các nhà khoa học trong nước cũng phải trầm trồ thán phục. Với thành công bước đầu, hai nữ sinh ấp ủ dự định bào chế thuốc chữa ung thư “Made in Vietnam”, mở ra hy vọng cho nhiều bệnh nhân mắc căn bệnh quái ác này.
Hai em học sinh Nam Anh và Đan Khuê (Ảnh: Dân trí).
Ngày Chủ nhật, mưa phùn lắc rắc, cái lạnh của tiết trời tháng 3 phủ xuống Hà Nội bầu không khí u ám. Nhưng với chúng tôi, đó là một ngày nhiều cảm xúc khi chúng tôi có cơ hội được trò chuyện với Nam Anh và Đan Khuê - hai nữ sinh xuất sắc giành giải Nhất hội thi Khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học cấp quốc gia khu vực phía Bắc vừa diễn ra mới đây.
Trò chuyện với Đan Khuê và Nam Anh, chúng tôi cảm nhận rõ sự nhiệt huyết cũng như những trăn trở của các em về mối đe dọa khủng khiếp của căn bệnh ung thư đối với cộng đồng. Nam Anh trầm tư nói: “Mỗi ngày, qua báo đài hay tivi, em liên tiếp được nghe về những câu chuyện đau lòng liên quan đến căn bệnh quái ác ung thư. Đặc biệt, những hình ảnh mà em đã chứng kiến khi tham gia công tác thiện nguyện tại một bệnh viện điều trị ung thư (Hà Nội) đã ám ảnh tâm trí em ghê gớm.
Nhìn những bệnh nhân đau đớn trên giường bệnh, cái chết và sự sống đối với họ leo lét như ngọn đèn trước gió. Gia cảnh nghèo khó, tiền thuốc điều trị đắt đỏ, có gia đình khánh kiệt vì ung thư. Nghĩ đến họ, lòng em đau như thắt. Từ đó, trong em ấp ủ sẽ làm một điều gì đó để có thể ngăn nỗi đau của căn bệnh này đến với con người”.
Hai em được trao giải trong cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp quốc gia.
Trao đổi với PV về những ngày “thai nghén” dự án, Đan Khuê cho hay: “Chúng em bắt đầu nghiên cứu đề tài này từ tháng 5/2015. Với sự hỗ trợ hết mình của GS.TS Nguyễn Hải Nam, khoa Hóa dược - trường ĐH Dược Hà Nội, chúng em đã thực hiện thành công giai đoạn tiền lâm sàng của dự án.
Thời gian đầu, chúng em gặp nhiều khó khăn, có những lúc tưởng chừng phải bỏ dở. Mỗi lúc như vậy chúng em lại nghĩ về dự án. Chắc hẳn, khi dự án thành công, được đưa vào thực tiễn sẽ giúp ích cho cộng đồng - đó cũng chính là động lực thôi thúc chúng em tiếp tục nghiên cứu”.
Chia sẻ về dự án của mình và người bạn, mỗi lời nói của Đan Khuê như chứa đựng thông điệp "sự diệu kỳ sẽ đến cùng tương lai sáng lạn được thắp lên cho những bệnh nhân ung thư". Lan Khuê chia sẻ: “Hiện nay, trong chế thuốc ung thư có 2 xu hướng là phát triển thuốc theo phương pháp truyền thống và phát triển thuốc mới theo mục tiêu phân tử. Phương pháp thứ hai (phương pháp phân tử) có ưu điểm là rút ngắn thời gian và giảm chi phí đáng kể cho bệnh nhân. Ở phương pháp này, Histone deacetylase (HDAC) là một mục tiêu phân tử điển hình và tiềm năng trong thiết kế thuốc điều trị ung thư. Do vậy tổng hợp các chất ức chế HDAC đang trở thành các tác nhân chống ung thư đầy triển vọng. Đóng góp mới nhất của dự án chính là đã tổng hợp được 14 dẫn chất có tác dụng ức chế HDAC-2 và có hoạt tính ức chế mạnh trên các dòng tế bào ung thư (đại tràng, tiền liệt tuyến và tuyến tụy)”.
“Không những vậy, qua sàng lọc, chúng em phát hiện chất 5e có tác dụng ức chế mạnh nhất trên các dòng tế bào thử nghiệm, mạnh hơn các loại thuốc trị ung thư trên thị trường từ 5-8 lần và chưa có công bố nào ở Việt Nam cũng như thế giới. Thử trên người và trên động vật sẽ là bước nghiên cứu tiếp theo của nhóm trước khi sang Mỹ tham dự giải hội thi Khoa học và kỹ thuật Quốc tế (Intel ISEF) vào tháng 5 tới”, Đan Khuê bộc bạch.
Khi được hỏi về dự định của dự án này trong tương lai, hai cô gái 9x cho biết: “Chúng em sẽ hướng tới mục tiêu trước mắt là tập trung tốt cho kỳ thi tốt nghiệp THPT Quốc gia 2017, chúng em mong muốn sẽ đỗ vào đại học Y Dược Hà Nội để tiếp tục việc nghiên cứu của mình. Sau đó, chúng em tập trung nghiên cứu để có thể đưa chất 5e vào làm thuốc điều trị ung thư trong thực tế”.
Công Luân - Hương Lan
