Ước mơ “điếu thuốc lào bằng sào lúa tốt”
Khu nhà xưởng rộng chừng 2.000 m2 nằm lọt thỏm giữa khoảnh ruộng hơn 1,4 ha trồng cây cigar trên cánh đồng Đường Vẹt, xã Việt Tiến, huyện Vĩnh Bảo, Tp.Hải Phòng. Trong xưởng sực nức mùi thơm đặc trưng của lá cigar trong thời kỳ phơi khô và ủ để lên men. Chủ của cơ ngơi đồ sộ ấy là ông Đặng Văn Dũng, vị tướng công an nghỉ hưu.
Trò chuyện với PV Người đưa tin, ông Dũng kể lại: “Từ tấm bé, ngoài giờ lên lớp, tôi cùng chúng bạn phụ giúp gia đình trồng, chăm sóc, hái, thái và phơi thuốc lào. Công việc vất vả, người dân quê tôi thường động viên nhau, rằng sẽ có ngày thuốc lào có giá. Khi “điếu thuốc lào bằng sào lúa tốt”, ai cũng có được cuộc sống ấm no, sung túc”.
Lá cigar được phơi khô trước khi đem ủ để tạo hương vị (Ảnh: Sinh Phạm).
Suốt thuở niên thiếu đến khi trưởng thành, ông Dũng luôn đau đáu tìm “lời giải” cho ước mơ của người dân quê hương. Nhất là quãng thời gian hơn 20 năm học đại học và công tác ở Đại sứ quán Việt Nam tại Cuba, quê hương của cây cigar. Khi ấy, những lúc rảnh rỗi ông thường cùng bạn bè đến các vùng nông thôn của Cuba, trong đó có 2 vùng trồng loại cigar ngon nhất thế giới là San Luis và San Juan Y Martinez.
Thấy cảnh người nông dân Cuba trồng, chăm sóc, thu hoạch cây cigar, trong đầu ông Dũng lại hiện lên hình ảnh ông, bà, bố, mẹ, hàng xóm láng giềng… trồng, chăm sóc, thu hoạch cây thuốc lào. Nhiều đêm ngủ không ngon giấc với câu hỏi: Điều kiện khí hậu nước bạn tương tự, hiệu quả kinh tế của cây cigar cao gấp nhiều lần cây thuốc lào, liệu có thể đưa giống cigar về quê hương trồng để cuộc sống mọi người bớt khó khăn, vất vả, thỏa ước mơ “điếu thuốc lào bằng sào lúa tốt”.
Lãnh đạo xã Việt Tiến, huyện Vĩnh Bảo, Tp.Hải Phòng thăm ruộng cigar vụ 2023 (Ảnh: Sinh Phạm).
Sau khi nảy ra ý tưởng đưa cây cigar về trồng tại quê hương Vĩnh Bảo, ông Dũng chú tâm tìm hiểu cách người nông dân Cuba trồng, chăm sóc, thu hoạch, bảo quản cigar. Khi nghỉ chế độ năm 2018, ông Dũng quyết định về quê hương lập dự án, thuê đất trồng cigar.
Nhận được hạt giống cigar người bạn từ Cuba chuyển về, đầu năm 2019, sau khi làm việc và nhận được sự đồng ý của các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương, ông Dũng cùng các cộng sự triển khai dự án trồng thử nghiệm cây cigar tại cánh đồng Đường Vẹt. Vụ đầu, ông cho trồng trên diện tích khoảng 0,2 ha. Sau đó tăng dần, đến vụ cigar năm 2023 này, diện tích mở rộng lên khoảng 1,4 ha.
“Thuốc lào Tây” thay thế “thuốc lào ta”
Về quê hương Vĩnh Bảo, cây cigar được người dân địa phương gọi vui “thuốc lào Tây”. Bởi, ngoài hình dáng to lớn, cây cigar không có nhiều khác biệt so với cây thuốc lào. Cây cigar cũng tương tự cây thuốc lào cả về thời vụ gieo trồng lẫn thu hoạch.
Tuy nhiên, trồng cigar không dùng thuốc trừ sâu hay phân bón hóa học, chỉ bón phân vi sinh để giữ hương vị. Thu hoạch cigar cũng không đồng loạt như thuốc lào, mà thu hoạch dần từ lá gốc trở lên lá ngọn. Quá trình này kéo dài gần 2 tháng, mỗi cây cho thu chừng 15-20 lá. Phần lá to nhất dùng để cuốn bao ngoài điếu cigar. Nếu lá chẳng may bị thủng chỉ chừng ngón tay thôi, sẽ phải loại bỏ. Vì thế, trong quá trình chăm sóc, thu hoạch và ủ, phải hết sức cẩn thận, nâng niu từng chiếc lá.
Khác với thuốc lào, “thuốc lào Tây” đòi hỏi sự kỳ công. Từ quá trình gieo hạt đến khi ra thành phẩm là điếu thuốc cigar, phải trải qua hơn 100 công đoạn. Trong đó quan trọng nhất là quá trình ủ lá cho lên men, kéo dài ít nhất 4 năm trở lên. Những loại cigar đặc biệt có giá cả chục triệu đồng/điếu, thời gian ủ lá lên tới 15-20 năm. Nguyên liệu và quá trình ủ lá đóng vai trò quyết định cho mùi vị đặc trưng của cigar, như hương của hoa, gỗ, cây cỏ, mật ong, kem…
Những cây "thuốc lào Tây" to lớn tại cánh đồng Đường Vẹt, xã Việt Tiến, huyện Vĩnh Bảo, Tp.Hải Phòng (Ảnh: Sinh Phạm).
Ông Dũng tâm sự: “Trong khi chờ mẻ lá cigar ủ từ giữa năm 2019 ra lò, vài lần tôi cuốn cigar mời bạn bè đến thử. Những điếu cigar cuốn bằng loại lá được trồng, ủ tại quê hương Vĩnh Bảo cháy đều, tàn trắng, có hương vị cỏ cây pha lẫn kem, mật ong, được mọi người đánh giá rất triển vọng.
Nếu mẻ lá cigar đầu tiên và các mẻ tiếp theo “qua ải” đến được các nhà máy cuốn cigar của Vinataba, Công ty Thuốc lá Bình Dương hay phục vụ xuất khẩu, tôi tiếp tục mở rộng sản xuất. Đồng thời, chia sẻ kinh nghiệm trồng và ủ lá cigar cho người dân Vĩnh Bảo quê tôi”.
Trao đổi với PV Người đưa tin, ông Nguyễn Đức Cảnh, Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Bảo cho biết: “Thời gian qua, chính quyền địa phương tạo điều kiện thuận lợi cho ông Đặng Văn Dũng triển khai dự án trồng thử nghiệm cây cigar tại cánh đồng Đường Vẹt ở xã Việt Tiến. Nếu dự án thành công, chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ mở rộng sản xuất tạo vùng chuyên canh cây cigar thay thế cây thuốc lào giúp ngày càng nhiều nông dân Vĩnh Bảo thoát nghèo, vươn lên làm giàu chính đáng trên đồng đất quê hương”.
Thái Phan
