Chỉ khi sự sống được đếm, bằng giờ thì khát khao sống, muốn làm người lương thiện mới trỗi dậy mãnh liệt. Đa số tử tù nào đến thời khắc "xuất buồng" ra pháp trường cũng…sợ chết, cá biệt có những tên còn bình tĩnh… "chào cán bộ, em đi"!
"Xuất buồng" lúc rạng sáng
Khi bó gối ngồi đếm thời gian chờ chết trong bốn bức tường bê tông lạnh ngắt, vô hồn những tên tội phạm tay súng tay dao khét tiếng không bất ngờ trước đoạn kết vô hậu. Lúc này, có tử tù nuối tiếc, hối hận đến không còn nước mắt để khóc nhưng có kẻ lại la thét cuồng loạn như có thể giết tất cả mọi người nếu được, rồi có tên lại rên rỉ tuyệt vọng tìm cách tự tử... Những quản giáo, dẫn giải tử tù ra pháp trường trong đời nghề vẫn thường ngày phải đối mặt với những con người phải bị loại bỏ.
Ông Vọng kể: Hôm ấy trong trại giam, Vũ Xuân Trường vẫn điềm tĩnh lạ thường. Hắn bình tĩnh đến phút cuối, khi đã làm xong thủ tục, ăn vài miếng phở để không thành ma đói. Quay sang cán bộ quản giáo, hắn nói nhỏ nhưng rõ từng tiếng: "Chào cán bộ, em đi"! Nhưng nhiều tử tù khác, khi một mình ngồi đợi đến ngày phải đền tội, đau đớn với bản án lương tâm, dằn vặt tột cùng với bao hỉ nộ ái ố của kiếp người đã mềm yếu dần. Hết tru tréo chửi rủa, cười nói điên dại lại khóc lóc hối hận, cầu xin cả người sống lẫn người chết.
Ban ngày họ nằm im lìm bất động. Đêm xuống, lại ngồi chong mắt nhìn qua ô cửa thông gió, chờ đợi ánh bình minh lọt vào để biết mình còn được sống thêm một ngày nữa... Nhưng hôm nay, tất cả đã xuất buồng, chấm dứt những chuỗi ngày giằng xé, đan xen với bao cảm xúc trái ngược của những tử tù trong đường dây ma túy lớn này.
Nhiều tử tù, khi nghe tiếng mở khóa lách cách, khô khan khi trời chạng vạng đã không còn giữ được bình tĩnh. Họ làm thủ tục ra pháp trường mà vẫn luôn miệng kêu oan, dù biết sự kêu ấy chỉ như một thứ âm thanh phát ra mà chẳng biết nội dung là gì. Bữa ăn sáng của quản giáo dọn ra cho những tử tù này, họ không thể nuốt nổi, còn đũng quần đã ướt sũng từ lúc nào không hay biết.
Khoảng trống vô định
Ông Vọng cho biết: "Trước khi ra pháp trường tử tù được ăn sáng cũng giản đơn thôi. Bây giờ phổ biến là ăn bát mỳ bò, hoặc nếu mua được thì ăn phở, không thì được một cái bánh mỳ. Nhưng khi đối mặt với cái chết, dù đã biết trước nhiều tử tù vẫn sợ lắm. Họa hoằn lắm mới có người ăn được vài miếng còn lại đa phần ngồi rũ ra rồi".
Ông Vọng kể lại: Trong thời gian làm nghề có lẽ những tử tù còn giữ được thái độ bình thản trước khi xử bắn phải kể đến Vũ Xuân Trường, Dương Văn Khánh (Khánh trắng) và Nguyễn Tùng Dương. Trước sự chứng kiến của Hội đồng THA, của một số phóng viên báo chí (chụp ảnh, ghi hình) họ vẫn lặng lẽ ăn uống và hút thuốc.
Cái chết đã được báo trước, không còn trông chờ vào một phép lạ nào có thể giải cứu được nên tâm lý đã sẵn sàng. Nhiều nhà tâm lý đều cho rằng, trước cái chết bỗng chốc con người ta run sợ. Nhưng với những kẻ giết người không ghê tay, đã quá quen với việc chém giết thì cái cảm xúc đáng sợ được giấu kín dưới bộ mặt lạnh, bình thản.
Nói vậy thôi, chứ một tay trùm xã hội đen khét tiếng như Năm Cam khi đối diện với thời khắc "dựa cột" cũng rung động. Tôi được nghe đồng nghiệp kể lại, trước giờ áp giải ra pháp trường, "ông trùm" một thời bỗng run rẩy như mèo ướt. Mặt bợt bạt, nói không nên lời. Nếu không biết trước về những chiến tích bất hảo của Năm Cam thì khó ai có thể nhận ra mình đang đối diện với một tay anh chị mà khi còn bên ngoài chỉ nghe danh đã làm bao người khiếp đảm.
Thủ tục cho một tử tù ra pháp trường được tiến hành trong thời gian ngắn mà đầy đủ. Hội đồng THA kiểm tra căn cước của tử tù trước khi ra trường bắn, sau đó giao cho tử tù đọc quyết định thi hành án, quyết định không kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm của Chánh án TAND Tối cao, Viện trưởng VKSND Tối cao và nếu người bị kết án có đơn xin ân giảm án tử hình thì giao cho họ đọc bản sao quyết định bác đơn xin ân giảm của Chủ tịch nước.
Đây là những thủ tục bắt buộc. Tiếp theo, hội đồng THA cho phép họ được viết thư, ghi âm lời nói hoặc giao đồ vật về cho thân nhân. Thời khắc này tuy ngắn ngủi nhưng với tử tù là những giờ phút cuối cùng của sự sống. Vì thế, không ít tử tù đã cố tình kéo dài giây phút này.
Ông Vọng kể: "Khi tử tù viết thư về cho người thân, quản giáo chỉ cho họ một mẩu giấy nhỏ, nếu còn đủ bình tĩnh thì ghi âm giọng nói nhưng cũng chỉ một đoạn băng ngắn. Họ cũng là con người như bao người khác đều ham sống, sợ chết, nếu cho tử tù nhiều giấy thì họ ngồi viết thư cả tiếng đồng hồ không xong".
Thực tế, chỉ với mẩu giấy nhỏ, nhưng có tử tù lặng người ngồi cắn bút, mắt mở trân trân nhìn vào khoảng không vô định. Và, phải mất rất nhiều thời gian, những con người tội lỗi ấy mới nguệch ngoạc được vài dòng chữ vĩnh biệt người thân…
Sáng rõ mặt người, đội xạ thủ rút. Trường bắn sau loạt đạn khô khốc trở nên im lặng, sự im lặng đến rợn người. Ông Vọng đã trải qua biết bao lần như vậy mà vẫn thoáng rùng mình, xót thương cho một kiếp người lạc lối. Ông lầm lũi làm nốt công việc cuối cùng, khâm liệm cho tử tù vừa THA và lo chôn cất cho họ mồ yên mả đẹp, đánh dấu cẩn thận để 3 năm sau gia đình họ đưa về quê quán.
Vương Hà
