Người đàn ông lắm vợ nhiều con ở đất nước mà theo quy định, cả pháp luật lẫn đạo đức này, chỉ được có 1 vợ mà thôi. Ông mang trên mình cái điều dị biệt ấy nhưng cuối cuộc đời ông lại phải sống trong cảnh cô độc.
Nhà thơ Nguyễn Đăng Hành
Người đàn ông đa tình
Ngôi nhà cấp 4, cả cửa chính và cửa nách mở thông thống, không có khóa. Màn vẫn mắc trên giường. Trên đỉnh màn có mấy tấm xốp để hứng nước mưa dột. Bát đĩa ăn dở la liệt dưới nền nhà. Nguyễn Đăng Hành đi vắng. Tôi loanh quanh sang hàng xóm, hỏi nhà thơ Đăng Hành, đều nhận được câu trả lời: "Cuối tuần đi đón vợ rồi, chưa về đâu". Bác hàng xóm gọi tôi vào nhà, giới thiệu: "Tôi là chị gái của thằng Hành đây. Nó là thằng út, thằng lắm vợ nhiều con, thằng chả ra gì của nhà tôi".
Tôi hỏi chuyện nhà thơ Đăng Hành lắm vợ, bà Kỷ lại mắng xơi xơi: "Tôi chán ăn cỗ cưới của nó lắm rồi. Lần hai, lần ba thì còn đi đón vợ cho nó, chứ lần thứ 16 thì kệ nhà nó... Để tôi đếm xem nào. Đứa đầu tiên ở Thạch Bàn, đứa thứ hai ở Mỹ Hào, đứa thứ ba ở làng Rồng, đứa thứ tư ở chợ Văn Giang, đứa thứ năm ở xã Công Luận, đứa thứ sáu, đứa thứ bảy tôi không nhớ, nhưng đứa cuối cùng, đứa thứ 16 là con ở Hà Bắc (Bắc Ninh), vừa cưới được mấy năm nay".
Sau khi liệt kê "chiến tích" của cậu em út, bà chị gái quay sang chê: "Cái thằng Hành này còn kém xa cụ Nguyễn Du nhé. Cụ Nguyễn Du làm thơ hay hơn nó, lấy vợ cũng hoành tráng hơn nó nhiều. Năm 21 tuổi cụ đã có vợ, vậy mà khi mất, mới 31 tuổi, đã có vô số vợ và 18 con. Thằng Hành năm nay gần 60 tuổi rồi mới có 24 đứa con, còn thua xa".
Bà Kỷ kể tiếp cho tôi nghe: "Đúng là nó có 16 vợ, cưới 16 lần, nhưng tôi chỉ nhớ được mấy đứa thôi. Mấy đứa hay qua lại, hay gặp mặt tôi thì tôi nhớ. Vợ đầu của nó là Lê ở Thạch Bàn. Hồi cưới nhau thằng Hành 21 tuổi, con Lê 23 tuổi. Chúng nó có với nhau 2 thằng con. ở với nhau được mấy năm thì thằng Hành đuổi. Con Lê bỏ vào Nam. Chả ai nuôi con chúng nó, nên tôi phải nuôi. Giờ một thằng làm ở Tây Bắc, cũng khá thành đạt, thi thoảng cho bố tiền tiêu, một thằng nghe đâu mới học xong. Vợ hai của nó ở Mỹ Hào, cũng đẻ một trai, một gái, đất rộng lắm. Hồi cưới nhau, cũng mổ lợn ăn, linh đình... Nhưng đứa này ở với nó cũng chỉ được vài năm là nó đuổi.
Đuổi đứa này đi, thì nó cưới đứa làng Rồng. Ở với đứa này những 10 năm. Nhưng trong lúc cưới đứa này, thì lại tằng tịu với đứa khác cũng ở Văn Giang, cũng đón dâu, cũng đông đủ họ hàng. Cứ tưởng xong rồi, nhưng nó lại lấy thêm một đống nữa. Đứa bé cuối cùng ở Hà Bắc, là giáo viên hẳn hoi, kinh tế khá nhất. Đứa vợ này bằng tuổi thằng con lớn của thằng Hành. Riêng với đứa này thì có đăng ký kết hôn hẳn hoi, có với nhau 2 con gái. Nhưng rồi, cũng sống với nhau chẳng được mấy ngày... nó lại đuổi".
Cuối đời cô độc nhất thế gian
Để tìm hiểu thực hư câu chuyện một ông có 16 bà vợ, tôi gặp anh cán bộ UBND xã Đa Tốn. Anh là người cùng làng Khoan Tế với nhà thơ Nguyễn Đăng Hành. Anh Vũ bảo: "Đúng là ông Đăng Hành thợ mộc biết làm thơ có 15-16 bà vợ, mỗi tỉnh, mỗi địa phương đều có một vài bà, dân làng đều biết, nhưng không thấy ra xã trình báo, đăng ký gì cả. Ông ấy sống hiền lành, không vi phạm, không động chạm gì đến hàng xóm cả".
Ông Hành vui vẻ bên con trai của mình
Từ thông tin xã cung cấp, chị gái cung cấp, làng xóm cung cấp và chính miệng thi sĩ Đăng Hành kể, chứng cớ là hàng đống ảnh cưới, thì quả thực nhà thơ Đăng Hành có 16 bà vợ thật. Nhưng vì sao, lúc này, trong căn nhà từng chứng kiến 16 lần nhà thơ Đăng Hành làm lễ phu thê giao bái, lại là một căn nhà hoang, không có lấy một người đàn bà? Những ai một lần đến nhà thơ Đăng Hành, có lẽ, điều ấn tượng nhất không phải là chuyện anh làm thơ hay, lấy nhiều vợ, mà là được chứng kiến một cái ổ chuột hôi hám, bẩn thỉu, kỳ dị. Căn nhà đã nhỏ, nhưng rác rưởi, bát đĩa, chai lọ ngổn ngang khắp nơi. Cưa, đục, lốp xe treo lủng lẳng đầy mái nhà.
Ngoài những lúc lên đồng với thơ... anh cũng buồn, cũng xót với cái nghèo của mình, vì không thể đem thơ ra xào nấu thành món ăn no bụng. Bà chị Nguyễn Thị Kỷ kể, cưới vợ được một thời gian, đưa vợ về nhà được dăm hôm bẩy bữa, thằng em vô trách nhiệm của bà lại đuổi họ đi. Lý do Đăng Hành đuổi vợ đi là vì, có vợ ở nhà, vợ la, con khóc, gã không thể làm thơ được.
Đăng Hành bảo, trước khi cưới bà nào về, anh đã nói trước rồi, anh thích sự tự do, không thích ràng buộc, vì anh là thằng "vô tích sự". "Cả 16 bà đều thích tớ, đều yêu tớ mê mệt, tranh nhau đòi về ở với tớ đấy. Mấy bà cứ đòi bán đất, đem tiền về xây biệt thự ở chung với tớ. Này nhé, đất ở Thường Tín, Văn Giang, Gia Lâm, Long Biên của các bà đều bạc tỉ đấy", ông kể chúng tôi nghe về việc các bà "đòi" về chung sống cùng ông. Nhưng Nguyễn Đăng Hành bảo sao rẻ thế, tự do của Nguyễn Đăng Hành mà có bạc tỉ thôi à?...
Mỗi lần cưới vợ, Nguyễn Đăng Hành cho tân nương được hai lựa chọn: Một là ở nhà chồng, hai là Đăng Hành ở rể. Dù ở nhà chồng hay ở rể, hễ bà vợ có con rồi, Đăng Hành sẽ nói “bai bai” để đi tìm tự do tự tại với bầu rượu, túi thơ. Nói về những bà vợ, thi sĩ Đăng Hành thường gọi họ là đồ ế, đồ đáng thương, là Thị Nở của xã hội, còn anh là Chí Phèo tái thế, nhưng kể chuyện về những đứa con, thi sĩ Đăng Hành không khỏi lộ vẻ tự hào.
Có đứa đang là kỹ sư, có đứa đang học đại học, có đứa là học sinh giỏi nhiều năm liền, có đứa thi thoảng lại qua nhà thăm bố, dúi cho bố ít tiền uống rượu, có xăng đổ xe máy để đi gặp bạn thơ. Cũng có lúc, cả chục đứa tề tựu đông đủ, nhưng cũng có lúc, trong thời gian dài, chả thấy đứa nào hỏi đến ông bố, người mà chỉ có mỗi công là giúp mẹ nó đẻ ra nó, cho nó mang họ, còn lại thì hoàn toàn vô trách nhiệm.
Vậy đấy, sống giữa đàn vợ và bầy con, thế mà Nguyễn Đăng Hành lúc về già vẫn cô đơn giữa căn nhà hoang với cỏ dại và hai cây ổi chẳng chịu trổ hoa. Tôi nhớ láng máng, có một nhà tâm lý nói rằng, đàn ông càng yêu nhiều, càng cô đơn, và cái hành trình lấp đầy nỗi cô đơn sẽ chỉ làm cho họ thêm trống rỗng. Và như vậy, cuộc đời thi sĩ Đăng Hành đa tình kia cũng chả sung sướng gì. Anh vẫn bảo, Hành nghĩa là giời hành mình đấy.
Ngọc Phạm
